Deze samenvatting is gebaseerd op de lesstof van Media en Maatschappij: Theorie waar gebruik wordt gemaakt van de 5e druk van het boek De Media-Explosie van Kees van Wijk. Deze samenvatting bevat:
- Hoofdstuk 12 (behalve 12.4)
- Hoofdstuk 13
- Hoofdstuk 14
- Hoofdstuk 15
- Hoofdstuk 16 (behalve 16....
, Hoofdstuk 12 – Honderd jaar communicatieonderzoek
12.1 – Relevantie van onderzoek naar media-effecten
Er zijn twee primaire manieren om onderzoek te doen naar de ‘impact’ van media:
- Onderzoek naar brede maatschappelijke effecten (denk: invloed van tv op de samenleving of
veranderend zelfbeeld van jongeren door sociale media).
- Specifiek onderzoek (denk: hoe effectief is deze reclame op onze doelgroep). Deze vorm is vaak
gekoppeld aan specifieke mediatypes om zo erachter te komen wat de sterke en zwakke kanten
zijn van massamedia en welke het beste voor hun werkt.
*Nederlands medialandschap geeft inzicht in de groei van televisie en telefoon.
*Communicatiekaart geeft inzicht in de Nederlandse printmedia, audiovisuele media en de werkvelden
van reclame/journalistiek en concerncommunicatie.
*Commissariaat van de media, Stichting Kijkonderzoek en Sociaal Cultureel Planbureau geven inzicht
over mediagebruik.
Al deze bronnen helpen de professional om betere keuzes te maken op gebied van communicatie,
journalistiek en mediaplanning.
12.2 – Fundamenteel en toegepast communicatieonderzoek
Fundamenteel onderzoek = “Het weten om het te weten.” De algemene kennis van de werkelijkheid
vergroten d.m.v. hypothesen en die te bevestigen of juist onderuit te halen (waarbij je het dus ontkracht
en weer iets nieuws/beters gaat bedenken). Vragen zijn gebaseerd op de theorie.
Praktijk/toegepast onderzoek = “Het weten om het te doen.” Praktische problemen op te lossen d.m.v.
inzichten toepassen, advies geven om met die toegepaste kennis een goede oplossing aan te reiken. Vraag
die erbij hoort: Wat is het mediagebruik van de doelgroep? (Blz. 135 geeft opties hoe je vragen kunt
beantwoorden)
12.3 – De (in)richting van het onderzoek
Metavragen (= het verwoorden van je veronderstellingen en invalshoeken) zijn bijv.
- Welke vorm kan een journalistiek verslag over een brandende kwestie aannemen?
- Hoe laat je voor- en tegenstanders aan het woord komen?
Deze kritische vragen geven een verband tussen informatie en verantwoording. De vragen zijn moeilijk te
beantwoorden op het moment dat ze zich voordoen maar zijn zeker relevant en verwijzen naar de keuzen
die je in het uitoefenen van je beroep moet maken.
Bij communicatieonderzoek zijn er altijd meerdere analyse-eenheden: kenmerken van zenders, specifieke
eigenschappen van media, vormgeving van boodschappen en karakteristieken ontvangers.
Zenders worden verondersteld invloed uit te oefenen op ontvangers en media spelen een bindende rol
tussen zenders en ontvangers. Tegenwoordig stellen interactieve media mensen en organisaties in staat
om zowel zender als ontvanger te zijn. Elk medium heeft zijn eigen specifieke werking en dan is de vraag
welk medium, het beste ingezet kan worden om onze doelgroep en daarmee ook ons doel te bereiken.
12.5 – Vijf fasen in de theorievorming
Theorieën zijn systematisch geordende uitspraken en regels die de werkelijkheid beschrijven en
verklaren.
Per fase kijk je naar de verschillende denkrichtingen en zienswijzen die het medialandschap op een
bepaalde manier benaderen. Iedere fase stelde men vragen die per denkrichting anders beantwoord
werden. In de 20ste eeuw zagen we een snelle opeenvolging van mediasoorten (persmedia film radio
, televisie internet). Pas wanneer een nieuw medium doorgebroken was ontstond een nieuwe
theorievorming.
Overzicht van de theorievorming:
5 fasen in de theorievorming over mediacommunicatie
Fase 1: De almachtige media (ong. 1900)
In fase 1 (H. 13) wordt in wetenschappelijk onderzoek de overheersende macht van de media
benadrukt.
- One-step-flow-theory (injectienaaldtheorie)
Fase 2: Beperkte macht van de media: invloed van opinieleider (ong. 1930)
In fase 2 (H.14) wordt de overheersende macht enigszins gerelativeerd doordat men media-impact
gaat verbinden met de invloed van intermediaire factoren (sociale omgeving van ontvanger).
- Two-step-flow-theory (van zender naar opinieleider en dan van opinieleider naar leden van
publiek in omgeving van opinieleider)
- Multi-step-flow-theory (meerdere stappen mogelijk met opinieleider als schakel)
Fase 3: Aandacht voor de ontvanger (ong. 1950)
In fase 3 (H.15) komt de focus te liggen op de keuzemogelijkheden van de ontvanger omdat deze
weinig invloed aan de media toekent.
- Zwamvlokmodel
- Uses and Gratifications (nut en beloningen)
Fase 4: Sturende macht van de media
In fase 4 (H.16) wordt na het intreden van de televisie opnieuw de macht van de zender en
massamedium benadrukt, maar ook wordt er kritiek geleverd op de sturende invloed van de media.
- Agendasetting
- Framing
- Discoursanalyse
- Kenniskloof
- Culturele indicatoren
- Zwijgspiraal
- Cultuurindustrie
- Media imperialisme
- Specifieke mediawerking.
Fase 5: Media in het informatietijdperk: de media-explosie
In fase 5 (H.20) maakt het denken in termen van eenrichtingsverkeer plaats voor theorievorming op
basis van interactiviteit.
- Wederzijdse betrekkingen tussen zender en ontvanger staan in het middelpunt (interactie,
participatie, convergentie, cocreatie, user-generated content, platformwerking)
- Onderzoek naar de zes dimensies van de media-explosie: groei van aantal en diversiteit,
digitalisering, convergentie, uitbreiding zintuigelijke ervaring, massa-zelf-communicatie en
professionalisering van communicatie- en mediaberoepen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettevdwoude. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
