Dit is een volledige samenvatting van het vak Recht met alle te kennen leerstof , gegeven door Annemie Borms voor bachelor toegepaste psychologie en bachelor in de orthopedagogie. Ik heb deze samenvatting gemaakt ter voorbereiding op het examen en behaalde hiermee 15/20. Deze samenvatting bestaat u...
STRAF ≠SANCTIE
Straf: een onderdeel van de grotere verzameling sancties ; alle straffen zijn sancties, maar niet alle
sancties zijn straffen.
Een straf krijg je alleen opgelegd wanneer je een regel uit het strafrecht
overtreed; wanneer je een misdaad pleegt. Bv. een diefstal, een moord, …
! MAAR niet alle rechtsregels zijn regels die tot het strafrecht behoren.!
Wanneer je bv. een recht uit het burgerlijk recht overtreed, dan zal er geen
straf op volgen, MAAR wel eventueel een andere sanctie. Bv. de plicht tot het
betalen van een schadevergoeding.
Sanctie: een strafmaatregel, een grote verzameling die bestaat uit verschillende soorten straffen.
Een bepaald gedrag wordt veroordeeld in de vorm van een straf.
Bv. wanneer een persoon over de snelweg 30km per uur te hard rijdt met zijn auto, dan loopt
hij een groot risico om een verkeersboete te krijgen.
BEGRIPSOMSCHRIJVING
Recht: de verzameling van gedragsregels
Gedragsregels: wat wel anders kan, maar niet anders mag.
Bv. niet smakken aan tafel
Rechtsregel: ze zeggen wat het is en dus niet anders kan = indicatieve regels.
Alle rechtsregels zijn wel gedragsregels, maar niet alle
gedragsregels zijn rechtsregels.
Bv. de regel dat we moeten stoppen voor een rood licht: we
kunnen wel door het rood licht rijden (= het kan dus anders),
maar we mogen het niet doen.
Alle rechtsregels zijn wel gedragsregels, maar niet alle
gedragsregels zijn rechtsregels.
Een gedragsregel is pas een rechtsregel als die bovendien afdwingbaar is = sanctioneerbaar is
door de overheid.
! Rechtsregels zijn afdwingbaar door de overheid, maar niet gemaakt door de overheid!
Een rechtsregel kan ook door anderen worden gemaakt. Bv. regels in huurcontract ( door de
verhuurder gemaakt)
~1~
, MAAR toch zijn dit rechtsregels, want als je ze overtreed kan je gesanctioneerd worden door de
overheid. ( door een rechter), de rechter kan dan bv. veroordelen tot het betalen van een
schadevergoeding.
!OPMERKING! Rechtsregels zijn dus niet strafbaar maar SANCTIONEERBAAR / AFDWINGBAAR door de
overheid!
Zelftest oef 1: zijn volgende regels rechtsregels? Leg uit waarom of waarom niet .
a. Vraag: De regel dat gehuwden elkaar trouw moeten blijven
Antwoord:
- Mensen zijn in staat om overspel te plegen, maar het mag niet : gedragsregel
MAAR kan wel rechtsregels gebruikt worden bij echtscheiding om onderhoudsgeld uit te betalen naar
de behoeftige echtgenoot zo lang de tijd dat de huwelijk duurde.
INDELING VAN HET RECHT
KLASSIEKE INDELING IN PUBLIEKRECHT EN PRIVAATRECHT
* OH: overheid
!OPMERKING! Ingedeeld in rechtsregels omdat er zodanig veel verschillende regels zijn
De Romeinen hadden toen al het recht in twee grote groepen ingedeeld: publiekrecht ( ius
publicum) & privaatrecht ( ius privatum) ( = tweedeling)
Wij hebben dat overgenomen van de Romeinen en voegden er een 3 de groep aan toe: het
gemengd recht (= driedeling / klassieke indeling)
Een groep kasten waarin een soort regels wordt in opgeborgen
In elke kast zitten er schuiven en in elk schuifje zit een groepje van rechtsregels over een
welbepaald onderwerp.
Schuiven = rechtstakken
Publiekrecht: gaan niet echt over de verhouding tussen twee burgers onderling , maar over de
overheid.
Verschillende machten in ons land, verschillende instanties in ons land die gezag uitoefenen.
Bv. de wetgevende macht, de uitvoerende macht, de rechtelijke macht
~2~
, Het publiekrecht regelt de verschillende machten en instanties en bepaald wat de
bevoegdheden zijn van die instanties. En bepaald ook de verhouding tussen die instanties
( tussen de overheid en de burger).
Privaatrecht: gaat over de verhouding tussen de burgers onderling.
Met de grootste rechtstak ( schuif) het burgerlijk recht
Het burgerlijk recht als rechtstak valt uiteen in meerdere subtakken
Gemengd recht: gaat in samenspel zowel met de verhouding tussen burger en de overheid als tussen
de burgers onderling
Arbeidsrecht
Sociale zekerheidsrecht
EXAMEN: 1) belangrijk dat je weet welke rechtstak tot welk soort recht behoort. Bv. staatsrecht behoort tot
publiekrecht
2) weten wat er in de rechtstakken zit
3) dit soort leerstof wordt meer in toepassingsvorm ondervraagt op het examen (zie hieronder oef 2)
Zelftest oef 2: Onder welke rechtstakken kunnen de volgende situaties worden ondergebracht? Vermeld ook
telkens of het gaat om publiekrecht, privaatrecht of een gemengde rechtstak.
a. Vraag: Ik wil weten hoe hoog de maximale boete is wanneer ik 130km/u op de autosnelweg rijd.
Antwoord: boete = een straf = strafrecht = publiekrecht
! Als er stond ik wil weten hoe hoog de schadevergoeding is, dan gaat het niet om strafrecht
MAAR hoort dan wel bij het burgerlijkrecht!
Oefening PowerPoint: Tot welke rechtstak behoort het volgend wetsartikel?
a. “ Echtgenoten zijn jegens elkaar tot samenwoning verplicht; zij zijn elkaar getrouwheid, hulp en
bijstand verschuldigd”
! OPLETTEN DUS OM ALLE RECHTSTAKKEN EN SUBRECHTSTAKEN WAARTOE HET WETSARTIKEL
BEHOORT TE BENOEMEN !
INDELING OP BASIS VAN DE NORMERENDE WAARDE
! OPMERKING ! Niet zo eenvoudige indeling omdat het vanuit gaat van een bepaalde vooronderstelling die niet
overeenstemt met het menselijk buikgevoel.
! De vooronderstelling is dat niet alle rechtsregels moeten altijd worden nageleefd !
De regels bestaan dus, maar de overheid staat toe dat je ervan mag afwijken, en dus niet moet naleven, wat
dus tegen het buikgevoel is.
! MAAR ! je mag maar van die rechtsregels afwijken als je op voorhand een andere regeling hebt afgesproken !
~3~
, Aanvullend recht: recht waarvan je mag afwijken, op voorwaarde dat de partijen een andere regeling
hebben getroffen
Bv. het recht m.b.t. het wettelijk huwelijksvermogensstelsel
Het wettelijk huwelijksvermogenstelsel overkomt je van zodra je trouwt
Als je trouwt met iemand, dan zullen je goederen automatisch worden ingedeeld in 3
groepen
1. Een eigen vermogen van jou en van de eerste echtgenoot
Zo werd er beslist dat alles wat je al had voor het huwelijk tot je eigen vermogen behoort.
Ook wat je erft of geschonken krijgt tijdens een huwelijk dat zijn enkel en alleen zaken die tot
je eigen vermogen behoren
2. Een eigen vermogen van de ander echtgenoot
Alles wat de echtgenoot voor het huwelijk heeft verworven behoort tot zijn eigen
vermogen
Ook wat hij geërfd of geschonken heeft gekregen voor het huwelijk behoort tot zijn
eigen vermogen
3. Een gemeenschappelijk vermogen
Je eigen verdiende loon die je vanaf het huwelijk door je eigen inzet hebt verdient.
Dit alles behoort tot het aanvullend recht; je mag dus het recht van
gemeenschappelijk vermogen afwijken door het aansluiten van een
huwelijkscontract bij de notaris
Zo zijn er dan twee vermogens binnen het huwelijk
1) Eigen vermogen van de echtgenoot 1
2) Eigen vermogen van de echtgenoot 2
De beroepsinkomsten behoren dus tot elk zijn eigen vermogen.
! Wat er in het eigen vermogen en in het gemeenschappelijk vermogen staat ,dat heb je niet vrij te kiezen. De
wetgeven heeft dit allemaal vastgelegd. !
Dwingend recht: recht waarvan je niet mag afwijken ( de grote meerderheid van de regels)
Dwingend recht van de openbare orde: afwijking hiervan wordt gesanctioneerd met absolute
nietigheid
Bv. monogamie in het huwelijk ( Bij afwijking zal de tweede huwelijk als nietig worden
verklaard)
Bv. het volledige publiekrecht
Dwingend recht dat niet van openbare orde is: afwijking hiervan wordt gesanctioneerd met
relatieve nietigheid
Bv. huwelijkstoestemming moet vrij zijn van wilsgebreken ( je mag niet onder druk gezet zijn
bij het geven van je huwelijkstoestemming) = je huwelijk zal dan beschouwd worden als nietig
MAAR de nietigheid is relatief; niet iedereen kan gaan rondzeggen dat er een wilsgebrek
gebeurt is bij het huwelijk.
Er is maar 1 partij die dat kan zeggen en dat is enkel de partij die onder dwang gezet is; de
partij die heeft geleden onder het wilsgebrek.
Enkel deze partij kan nietigheid inroepen.
~4~
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lyanabeshtoeva1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.16. You're not tied to anything after your purchase.
