Dit is een volledige samenvatting van het vak Psychologie, gedoceerd door prof Gina Rossi. Het is een combinatie van de powerpointslides, het handboek en de informatie uit de hoorcolleges. Als je deze samenvatting goed leert, zal je zeker slagen.
1. Geest, Gedrag, en Psychologie als Wetenschap
Wat is psychologie?
= wetenschap van gedrag EN geestelijke processen (breed domein, met veel specialisaties)
≠ Zuiver speculeren over de menselijke aard
≠ Samenraapsel v volkswijsheid over mensen waarvan iedereen weet dat het waar is
≠ Pseudowetenschap (zonder empirische observatie / andere wetensch. methode)
Wat is kritisch nadenken? → stel een aantal vragen:
1. Wat is de bron? (kritisch zijn tov bron)
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal? (veel of weinig bewijsmateriaal?)
4. Kan de conclusie beïnvloed zijn door bias?
5. Worden veel voorkomende denkfouten vermeden?
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
Wat doen psychologen?
➔ breed domein met veel specialisaties, 3 grote categorieën/groepen:
1. Experimentele psychologie
● Voeren het meeste onderzoek uit
● Werken in privé-bedrijf of voor overheid
2. Psychologie in onderwijs
● Geven les: hogeschool of universiteit (vaak overlap met experimentele psy)
3. Toegepaste psychologie
● Gebruiken kennis die door experimentele psychologen is vergaard om
problemen van mensen oplossen
a) Arbeid/Organisatie
b) Sport
c) Forensisch
d) School
e) Omgeving
f) Klinisch/Counseling
g) Gerontologie
Psychologie ⇔ Psychiatrie: medische specialisatie (arts), kan medicatie voorschrijven
1
,6 perspectieven in psychologie:
↳ Bekijken allemaal gedrags- en geestproblemen vanuit ander perspectief
Moderne psychologie is ontstaan uit vele (tegenstrijdige) tradities: structuralisme,
functionalisme, Gestalt psychologie, behaviorisme, psychoanalyse
1. Biologisch perspectief
- Descartes: scheiding spirituele geest en fysieke lichaam → enkel lichaam
apart bestuderen → leidde tot modern biologische perspectief: ziet geest
als product van hersenen en voegt zo lichaam + geest weer samen
- Wortels in medische wetenschappen
- Interesse voor processen in hersenen ➔ neurowetenschappen (bv. studie
hersengolven tijdens slaap)
- Andere belangrijke variant: “evolutionaire psychologie” (gebaseerd op
Darwin: natuurlijke selectie)
★ Visie op menselijke natuur: we zijn complexe systemen die zowel op
erfelijke als op omgevingsinvloeden reageren
★ Wat bepaalt gedrag: hersenstructuren (neuronen), biochemie en
aangeboren reacties op externe signalen
★ Accent in onderzoek: zenuwstelsel / hersenen en endocriene systemen,
evolutionaire voordelen of gedragingen
2. Cognitieve perspectief
Moderne cognitieve psychologie ontstond obv 3 benaderingen:
a) Structuralisme
= Zoekt naar basisstructuren vd geest en gedachten
Wilhelm Wundt: eerste labo voor experimentele psychologie ➔ introspectie
b) Functionalisme
= Psychische processen beste begrijpen in termen v hun nut en functie
William James gebruikt Darwin: organismen passen zich aan omgeving aan
c) Gestaltpsychologie (gestalt = geheel)
= Interesse in hoe we “perceptuele gehelen” opbouwen (kijken naar geheel,
niet naar 1 bepaald element)
➢ bv. tekening hond: elementen zijn vlekken, geheel is hond
★ Visie op menselijke natuur: we zijn informatie verwerkende systemen
★ Wat bepaalt gedrag: interpretatie van ervaringen door verwerking in
hersenen
★ Accent in onderzoek: mentale processen, waaronder sensatie, perceptie,
leren, geheugen en taal
2
,3. Behavioristische perspectief
Ontstaan uit Behaviorisme = vond dat psychologie zich alleen moet bezig houden
met observeerbare gebeurtenissen (dus gedrag en directe observaties)
➔ verwerpen introspectie + bewustzijn, keren zich tegen structural. + functional.
Watson en Skinner (skinnerbox)
● Experimenten met dieren: reactie (respons) uitlokken ve dier door bepaalde
stimulus te geven (bv. Albert en angst ratten)
● Ontstaan afhankelijke (wat je wilt onderzoeken) en onafhankelijke (wat jij
varieert onder controle) variabele
★ Visie op menselijke natuur: we reageren op onze omgeving volgens
principes van geconditioneerd leren
★ Wat bepaalt gedrag: stimulus signalen, verleden v beloningen en straffen
★ Accent in onderzoek: “wetten” die onze responsen verbinden aan
stimulusomstandigheden in omgeving
4. Gehele-persoon perspectief
↳ Gaat om persoon in zijn geheel, niet 1 element
Omvat psychodynamisch + humanistisch perspectief + trek/temperament benadering
Ontstaan uit Psychoanalyse = beschouwt psychische stoornissen als gevolg van
onbewuste conflicten en onderdrukte herinneringen
Sigmund Freud: Droomanalyse (verdrongen verlangens in dromen = weg naar
onderbewuste) en Vrije associatie (zoeken naar achterliggende)
★ Visie op menselijke natuur: we zijn gedreven door onbewuste motieven
★ Wat bepaalt gedrag:
○ Psychodynamische invalshoek: benadrukt onbewuste conflicten
○ Humanistische invalshoek: benadrukt zelfbeeld en behoefte aan
persoonlijke groei (optimistischer)
○ Trekken/traits (temperament) benadering: benadrukt blijvende
kenmerken
★ Accent in onderzoek: counseling and psychotherapie
5. Ontwikkelingsperspectief
= nadruk op veranderingen die ontstaan door nature – nurture interactie
★ Visie op menselijke natuur: mensen veranderen gedurende hun leven
volgens voorspelbare patronen
★ Wat bepaalt gedrag: interactie tussen erfelijkheid en omgeving
★ Accent in onderzoek: patronen van ontwikkelingsgerelateerde
veranderingen en mogelijke verklaringen
3
, 6. Socio-culturele perspectief
= sociale invloed en het individu in context staan centraal
★ Visie op menselijke natuur: we zijn sociale dieren; menselijk gedrag moet
in zijn sociale context geïnterpreteerd worden
★ Wat bepaalt gedrag: culturen, sociale normen en verwachtingen; sociaal
leren
★ Accent in onderzoek: sociale interactie, socialisatie, cross-culturele
verschillen
Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis?
● Empirisch onderzoek: onderzoeksbenadering waarbij onderzoeksgegevens worden
verzameld dmv sensorische ervaring en observatie
● Theorie: toetsbare verklaring voor set feiten/observaties
● Wetenschappelijke methode: vier stappen proces voor empirisch onderzoeken ve
hypothese (zonder vooroordelen en subjectieve oordelen)
1. Hypothese ontwikkelen (+ operationele definitie geven)
2. Objectieve data verzamelen (met afhank. en onafhank. variabele)
3. Resultaten analyseren (hypothese aanvaarden of verwerpen)
4. Publiceren, bekritiseren en resultaten repliceren (belangrijk om onderzoek
opnieuw uit te voeren → wetensch. onderzoek stopt nooit)
Soorten psychologisch onderzoek:
❖ Experimenten
= enige methode voor oorzaak-gevolg relaties
➢ Onafhankelijke variabele = var die door onderzoeker gemanipuleerd wordt
➢ Afhankelijke variabele = var die onderzocht wordt
➢ Randomisering = volgorde waarin stimulus aangeboden wordt is toevallig
↗ Experimentele conditie: omstandigheden waaraan leden vd experimentele groep
tijdens de speciale behandeling worden blootgesteld (bv. echte pil geven)
↘ Controle conditie: omstandigheden waaraan leden vd controlegroep tijdens
experiment worden blootgesteld; allemaal identiek aan experimentele conditie,
behalve de speciale behandeling (bv. placebo pil geven)
❖ Correlatieonderzoek (correlatie ≠ oorzaak!!!)
= relatie tussen variabelen bestudeerd zonder manipulatie van onafhankel. variabele
Correlatiecoëfficient: gaat mate en richting samenhang tussen 2 variabelen na
➔ Positieve correlatie: als x toeneemt, wordt y ook groter
➔ Nulcorrelatie: verandering in x, verandert niks aan y
➔ Negatieve correlatie: als x toeneemt, neemt y af
❖ Survey (enquête)
Opiniepeilingen: opinies bij representatieve steekproef vd bevolking → conclusies
trekken over hele populatie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sterre50. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
