Overzicht:
- Toepassingen van culturele antropologie
- Wat is antropologie? waarom cutluur?
- Dimensies van antropologie
- Antropologische benaderingen van cultuur
- Structuur van de cursus
- Definitie van cultuur
- Velden van antropologie
Toepassingen van culturele antropologie
- Wbes of meaning: brandpreventie (antropoloog) ingenieur Benjamin Whorf in 1930
‘empty/full’ olievaten (‘fumes’), betekenissen zijn met elkaar verbonden
- ‘have a break’ van kitkat werkt niet in Japan
Want thee is niet booster maar dec-feb juken in Kyushe wel, kitto katsu ‘you must
overcome’ succes 2014 naar Europa via Matcha
- Habitus: Cummunisme vs Islam (journalist habitus) maar niet in Tajikistan want
publiek/privé, burgeroorlog na val USSR was eerder etnissch
- Technologie en cultuur: gezichtsherkenning niet intrusief in China want ‘overheid is
voor veiligheid’ (Rhizome)
- Sync want voice-command in auto geen succes, participerende observatie van use in
files en inhoud wagen
- Obeservaties voor kinderspeelgoed (Lego)
- Bedrijfsculturen: globalisering dwingt tot culturele flexibiliteit zoals ToyotaProduction
System (teamverantwoordelijkheid) ipv Fordisme lopende band (cogs in the machine)
- Business ethnography: bv Opel in GM: niet Fight US – Germany maar verwachtingen
mbt verandering: onderbreking dus hierarchisch en kort (Rüsselheim), ‘werk want
informatie uitwisseling’ (Detroit), ‘consensus, geen baas’ (Tennessee)
- Tunnelvision (vs lateral): 2008 bankencrisis door competitive, geen
informatieuitwisseling, norm ‘wedden op risico maakt schuld meer liquide’
- Achterhaalde economische concepten: monetaire geeft slechts deel waar van
transacties, nu info-barter voor Big Data (bv Cambridge analytica, google, facebook)
- Nieuwe betekenissystemen: Millennial ouders willen aandacht voor en zelfontplooiing
van hun kids (Primrose kinderopvang: ‘we believe’ ipv ‘studies show’ en experts van
Gen X)
- Is smartphone een attention-span killer? Perspectiefwissel: Virtuele is bron van
vrijheid (dana boyd) want de angstige Gen X ouder houdt kind binnen.
Wat is antropologie
Onderzoeksdomeinen in de culturele antropologie
- Etniciteit
- Lokale en globale economie
- Besluitvorming, conlict, geweld, oorlog
- Verwantschapsystemen, seksualiteit
- Lichaamsymbolie, materiële cultuur
- Kosmologie, religie, populaire cultuur
1
, - Digitale technologie
- Zowal thuis als in de rest van de wereld, de vroegere overzeese gebieden
Studie (logos) van de mens (anthropos)
‘DE’ mens? Modernitiet: lichaam/geest -> positivisme: biologisch, economisch, politiek,
sociaal, psychologisch, … wezen
Er zijn aparte wetenschappelijke disciplines voor elk aspect. Waarom dan een studie van de
mens?
Specialisatie in disciplines problemen:
- Zorgt voor vooruitgang van kennis en technologie, maar opdelen is miskenning van
het geheeld
- Gaat uit van een universele mens die opgedeeld wordt in apsecten, niet van diversiteit
<-> antropologie: culturen
- Maakt de mens tot optelsom van aspecten <-> antropologische synthese: cultuur, mens
in context (ondeelbare mens)
Waarom culturele antropologie?
Studie van de mens in zijn diversiteit en universaliteit
Dus: studie van culturen (vanuit specificiteit + naar patronen)
Na postivisme: cultural turn (1970-) overal (zijn we bewust geweest van onze eigen cultuur?)
- Oorzaak: biologie, feit
- Gevolg: gedrag, theorie
‘Een cultuur’ is het cultureel systeem van een samenleving
- Diversiteit in en tussen samenlevingen -> vele betekenissystemen (samenhangende
gehelen van ideeën, gebruiken en sociaal gedrag) -> is divers
- Sommige universele elementen (het hebben van een taal, verwantschapsregels, sociale
uitwisseling, arbeidsverdeling, besluitvorming) en vele particuliere elementen
o Bron van culturele misverstanden, zie verschillende betekenis van gebaren
- Daarom methode ter studie van betekenis in context: veldwerk met participerende
observatie
Dimensies van antropologie
Verklaring op micro- (relaties tussen mensen) of macro-niveau (de samenleving)
Cultureel/sociaal wijst op 2de dimensie van antropologie
- Sociale systmeen: relaties -> elk met sociale structuur (bv klassen)
- Culturele systemen: ideeën -> elk met culturele structuur (bv prioriteiten)
Effect van ‘samenleving’: sociaal en cultureel (voorbeeld: titanic)
- Sociale (structuur): hogere sociale klasse verblijft op hoger dek – materieel effect
- Culturele (structuur): norm ‘vrouwen en kinderen eerst’ – ideëel effect
= werspiegeld in de statistiek
= 2de dimensie van antropologie
Extremen op een continuum
(antropologisch) materialisme: menselijk gedrag komt fundamenteel voor uit materiële
processen (inclusief biologische, ecologische en socioeconomsiche) en verandert in functie
daarvan.
2
,(antropologisch) idealisme: de basis van menselijke gedrag en verandering ervan is het
denken. Denken is cognitief (via betekenissysteem) en/of subjectief (door waarnemend
bewustzijn).
Tweede continuum (dimensie) van antropologie
Sociale en culturele is materialisme/idealisme weerspiegeld in statistiek
Is echter slechts % in statiestiek want er zijn individuele verschillen = dimensie van rol van de
actor (keuzen, het subject)
Effect van agency (micro-niveau) naast structure (macro-niveau, sociaal en cultureel)
Dimensies van uw ‘antropologie’
Dit zijn ook de dimensies van iemands mensbeeld (jouw persoonlijke ‘antropologie’):
- Speelt bewustzijn, taal of idee volgens jou een hoofdrol, of zijn dat materiële
conncecties in brein en omgeving?
- Is de mens een speelbal van die structuren, of een gebruiker ervan?
Antropologische benadering van cultuur
Twee dimensies bepalden vier visies op cultuur
Materialisme
Deel 4 Deel 1
Structuur actor (agency)
Deel 2 Deel 3
Idealisme
Definitie van cultuur
Een cultuur is…
- Een geheel van praktijken (van dagelijkse gebruikten tot uitzonderlijk praktijken zoals
rituelen en kunst) alsook opvattingen over wat is (assumpties) en over wat moet
(overtuigingen, waarden, normen)
- Die aangeleerd en overgedragen worden en evolueren in adaptatie aan een
veranderende omgeving
- En die min of meer samenhangen (geïntegreerd en dus niet als los zand) en via
symbolen gedeeld worden door de leden van een groep
- Leden die subjecten zijn en hun ervaringen gezamenlijk tot leefwereld maken
- Een geheel ingebed in sociale structuur en sociale processen
Cultuurkenmerk
- Aangeleerd: ‘nurture’ <-> nature, aanleg
- Adaptief: aanpassing aan materiële omstandigheden in interactie met omgeving
- Gedeeld: geïntegreerde structuur rond politiek, economie, verwantschap
- Symbolisch: talig, elk teken verwijst naar andere tekens in een systeem
- Subjectief: perspectief op realiteit, cultuurrelativisme, perspectief van buitenstaander
(etic) en binnenstaander (emic)
- Constructie: identiteit en leefwereld scheppen uit perspectieven en kaders
- Ingebed in sociale structuur
- In sociale processen (bv globalisering)
3
, Derde dimensie van antropologie?
Diachronisch: opeenvolging van gebeurtenissen, bestudeert ontwikkeling van fenomeen
doorheen de tijd
Synchronisch: bestudeerd fenomeen op één punt in de tijd
Vier velden van antropologie
In VS bestuderen antropologen het fenomeen mens in 4 velden:
- Bioloigsche en fyieke antropologie
- Archeologie
- Linguïstische antropologie
- Culturele en sociale antropologie
Deel 1: cultuurmaterialisme
Je bent geen lid van een cultuur, een cultuur is geen groep. We zijn een multiculturele
samenleving.
Overzicht:
- Materiële verklaring van culturele verschillen
- Actor-materialisme (Barth)
- Marvin Harris en drie causale structuren
o Evolutie van 5 eco-politieke systemen
o De neolithicum kwestie
- Materiële of cognitieve verklaring ? case: voedseltaboe’s
- Kritiek op cultuurmaterialisme: ‘De voorspoedige horde’ en leefwereld
- Cultuurmaterialisme is tegengif voor cultuuressentialisme
Materiële verklaring van culturele verschillen
(zie handboek hfdstk 1 en hfdstk 9 p187-191)
Case 1: waarom vrouwenemancipatie in het Westen?
Nieuwe trends worden gedreven door nieuwe ideeën. Het denken is zo geëvolueerd dat we
bewust zijn -> materialisten geloven niet dat ideën evolueren
Maar vrouwen emancipatie mogelijk door urbanisatie: levensonderhoud kost hoger,
kinderaantal lager, goedkope arbeidskrachten voor fabriek, vrouwenemancipatie is een
culturele trend geworden.
Versus rurale agrarische samenleving: grote kroost voor levensonderhoud, taakverdeling op
het erf met vrouw als barend en domestiek
Cultuurmaterialisme: 2 types
Cultuurmaterialisten (CM) beweren dat cultuur louter het product is van materiële noodzaak.
2 types van CM:
- Actor-materialisten: gebruik door praktische rede gemotiveerd (selectie uit ideeën).
Selectie is gemotiveerd door de reden van de actor. Sterk in economie en sociale
psychologie, bv speltheorie, behaviorisme, sociobiologie
- Structuur-materialisten: door materiële realties, sociaal, ecologische, politiek. Sterk in
‘wereldgeschiedenis’ bv worldsystems theorie, historisch materialisme (Marx)
machtsrelaties bepalen cultuur.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LissaB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.78. You're not tied to anything after your purchase.