Samenvatting Levenslooppsychologie 1ORTH (17/20) - Karin Temmerman en Leen De Medts
26 views 1 purchase
Course
Levenslooppsychologie
Institution
Hogeschool Gent (HoGent)
Dit is een uitgebreide samenvatting levenslooppsychologie waarin zowel de lesnotities als PP en leerpaden in verwerkt zijn. Het bevat heel wat voorbeeldvragen, schema's en afbeeldingen.
, 1.2 Piaget: Uitgangspunten...........................................................................................................30
1.3 Kritiek op cognitief stadiamodel van Piaget:...........................................................................35
1.4 Oefeningen:............................................................................................................................36
2. De cognitieve ontwikkeling: Van volwassene tot oudere..............................................................38
2.1 De jongvolwassenheid:...........................................................................................................38
2.2 De volwassenheid:..................................................................................................................40
2.3 De ouderdom:.........................................................................................................................41
Hoofdstuk 5: Sociaal emotionele ontwikkeling.....................................................................................42
1. De baby.........................................................................................................................................42
1.1 De basis van sociaal gedrag:....................................................................................................42
1.2 Hechting:.................................................................................................................................44
2. De peuter......................................................................................................................................48
2.1 Sociale ontwikkeling:..............................................................................................................48
2.2 Emotionele ontwikkeling:.......................................................................................................49
3. De kleuter.....................................................................................................................................50
3.1 Gehechtheid: intern werkmodel.............................................................................................50
3.2 Begrijpen wat anderen denken:..............................................................................................50
3.3 Ontstaan van vriendschappen:...............................................................................................51
3.4 Agressief gedrag:.....................................................................................................................51
4. Lagere schoolkind.........................................................................................................................53
4.1 Gehechtheid:..........................................................................................................................53
4.2 Sociale relaties en vriendschappen:........................................................................................53
5. De adolescentie............................................................................................................................55
5.1 Sociaal-emotionele ontwikkeling:...........................................................................................55
5.2 Loskomen van ouders en gezin:..............................................................................................55
5.3 Aansluiten bij leeftijdsgenoten:..............................................................................................56
6. De jongvolwassene.......................................................................................................................57
6.1 Partnerkeuze en partnerzoekproces:......................................................................................57
6.2 Relaties:..................................................................................................................................58
6.3 Werk en beroep:.....................................................................................................................58
6.4 Ouderschap:............................................................................................................................59
7. De volwassene..............................................................................................................................61
7.1 De sandwich generatie:...........................................................................................................61
7.2 Relaties:..................................................................................................................................61
7.3 Werk en loopbaan:.................................................................................................................61
7.4 Maatschappelijke participatie:................................................................................................62
3
, 8. De ouderdom................................................................................................................................62
8.1 Relaties: Partnerrelatie:..........................................................................................................62
8.2 Sociaal netwerk en familiebanden:.........................................................................................62
8.3 Werk en pensionering:............................................................................................................62
8.4 Maatschappelijke participatie:................................................................................................62
8.5 Sterven en de dood:................................................................................................................63
8.6 Grootouder worden:...............................................................................................................64
Hoofdstuk 6: Taalontwikkeling..............................................................................................................65
1. Perioden in de taalontwikkeling....................................................................................................65
1.1 Formele eigenschappen van taal:...........................................................................................65
1.2 Pre-linguale periode (0-12 maand):........................................................................................65
1.3 Linguale periode (1-6 jaar):.....................................................................................................67
2. Peutertijd: Vroeg-linguale periode................................................................................................67
2.1 De één-woordzin:....................................................................................................................67
2.2 De eerste zinnen:....................................................................................................................68
3. De kleutertijd: Differentiatiefase...................................................................................................69
3.1 De differentiatiefase:..............................................................................................................69
3.2 Abstracte begripsvorming:......................................................................................................69
4. Lagere schoolkind: Voltooiingsfase...............................................................................................69
5. Adolescentie: Volwassentaal.........................................................................................................70
Hoofdstuk 7: Persoonlijkheids- en identiteitsontwikkeling...................................................................71
1. Definiëring....................................................................................................................................71
1.1 Persoonlijkheid en temperament:...........................................................................................71
1.2 Theorie van Erikson:...............................................................................................................71
1.3 Gender:...................................................................................................................................72
1.4 Zelfbeeld en zelfwaardering:...................................................................................................72
2. De babytijd...................................................................................................................................73
2.1 Temperament:........................................................................................................................73
2.2 Erikson fase 1 – Vertrouwen vs wantrouwen:.........................................................................74
2.3 Genderontwikkeling:...............................................................................................................74
3. De peutertijd.................................................................................................................................75
3.1 Persoonlijkheidsontwikkeling:.................................................................................................75
3.2 Erikson fase 2 – Autonomie vs twijfel en schaamte:...............................................................75
3.3 Genderontwikkeling:...............................................................................................................75
4. De kleutertijd................................................................................................................................76
4.1 Persoonlijkheidsontwikkeling:.................................................................................................76
4
, 4.2 Erikson fase 3 – Initiatief vs schuld:........................................................................................76
4.3 Genderontwikkeling:...............................................................................................................76
5. De basisschoollijftijd.....................................................................................................................78
5.1 Persoonlijkheidsontwikkeling:.................................................................................................78
5.2 Erikson fase 4 – Constructiviteit vs minderwaardigheid:........................................................78
6. De adolescent...............................................................................................................................78
6.1 Persoonlijkheidsontwikkeling:.................................................................................................79
6.2 Erikson fase 5 – Identiteit vs identiteitsverwarring:................................................................79
6.3 Genderidentiteit:....................................................................................................................80
6.4 James Marcia – Status van de identiteit:.................................................................................80
7. De jongvolwassene.......................................................................................................................81
7.1 Erikson fase 6 – Intimiteit vs isolement:..................................................................................82
8. De volwassene..............................................................................................................................82
8.1 Erikson fase 7 – Generativiteit vs stagnatie:............................................................................82
9. De ouderdom................................................................................................................................82
9.1 Erikson fase 7 – Integriteit vs wanhoop:.................................................................................83
9.2 De theorie van Peck:...............................................................................................................83
9.3 Neugarten:..............................................................................................................................83
9.4 Gelukkig ouder worden:.........................................................................................................84
Hoofdstuk 8: Morele ontwikkeling........................................................................................................85
1. Inleiding: Geweten en moraliteit..................................................................................................85
2. Peutertijd – Extern geweten.........................................................................................................85
3. Kleutertijd – Spiegelgeweten........................................................................................................86
3.1 Het spiegelgeweten:...............................................................................................................86
3.2 Twee theorieën:......................................................................................................................86
3.3 Prosociaal gedrag en morele ontwikkeling:.............................................................................87
3.4 Aspecten van het geweten:.....................................................................................................87
4. Lagere schoolkind.........................................................................................................................88
5. Adolescentie.................................................................................................................................88
Hoofdstuk 9: Spelontwikkeling.............................................................................................................89
1. Belang van spel, voorwaarden en functies....................................................................................89
1.1 Belang van spel:......................................................................................................................89
1.2 Functies van spel:....................................................................................................................89
1.3 Spelvoorwaarden:...................................................................................................................89
2. Verschillende spelvormen.............................................................................................................90
3. De babytijd...................................................................................................................................90
5
, 4. De peutertijd.................................................................................................................................91
4.1 Spelvormen:............................................................................................................................91
4.2 Sociale ontwikkeling van spel:.................................................................................................92
5. De kleutertijd................................................................................................................................93
5.1 Spelvormen:............................................................................................................................93
5.2 Toepassingen:.........................................................................................................................93
6. Het lagere schoolkind...................................................................................................................94
6.1 Spelvormen:............................................................................................................................94
6.2 Toepassingen:.........................................................................................................................94
7. De adolescent...............................................................................................................................94
7.1 Spelvormen:............................................................................................................................94
8. Overzichtstabel.............................................................................................................................95
Hoofdstuk 10: Tekenontwikkeling.........................................................................................................96
1. Stadia van de tekenontwikkeling..................................................................................................96
2. Het krabbelstadium – De Peutertijd..............................................................................................96
3. Het pre-schematisch stadium – De Kleutertijd..............................................................................96
4. Het schema stadium – Het lagere schoolkind...............................................................................97
4.1 Zeven tot Negen jarigen:.........................................................................................................98
4.2 Negen tot Twaalf jarigen:........................................................................................................98
4.3 Toepassing:.............................................................................................................................98
6
,Inleiding en situering
1. Wat is ontwikkeling?
Ontwikkelingsfasen= Fasen gebonden aan leeftijd
Ontwikkelingsdomeinen= Thema’s binnen de ontwikkeling
Ontwikkelingsfasen Ontwikkelingsdomeinen Belangrijk
Babytijd Lichamelijke ontwikkeling o Hechting
o Zorg
Peuter Koppigheidsfase/Peuterpuberteit/Trotsfase/ o Wil autonomie verwerven
Motorische ontwikkeling
Kleuter Spelontwikkeling/Taalontwikkeling/Sociaal- o Spel
emotionele ontwikkeling o Vriendschap
Lagere school kind Cognitieve ontwikkeling/Taalontwikkeling o Leergierigheid
o Hobby’s ontwikkelen
Adolescentie Puberteit: o Zelfontplooiing
1) Lichamelijke ontwikkeling o Identiteit
2) Psychoseksuele ontwikkeling o Experimenteren
Jongvolwassenen Relaties, partnerkeuze…
Ouderdom Lichamelijke ontwikkeling o Sociaal contact
o Terugblikken
o Verlies en rouw
1.1 Ontwikkelingspsychologie/Levenslooppsychologie:
= Wetenschappelijke studie naar groei, verandering en stabiliteit van conceptie (bevruchting) tot dood
Wetenschappelijk: Onderzoek, hypothesen, wetenschappelijke bewijzen
Menselijke ontwikkeling: Niet universeel, culturele verschillen, uniek
Groei en verandering tot einde leven
Geen synoniemen, definitie ligt dicht bij elkaar
Ontwikkelen= Het veranderen van een aanwezige structuur.
Vb: Kind begint te spreken ipv brabbelen
Kenmerken ontwikkeling:
1) Gedurende hele levenscyclus
2) Gedragsverandering
o Toename – vb: Moeilijk gisteren/morgen kleuter vs toekomst denken adolescent
o Afname – vb: Reflex baby trappelen bij contact grond vs kunnen staan
3) Levenslang proces
o Subtiele veranderingen
o Behoud voortgang – vb: Niet opnieuw leren spreken
7
,2. Actuele vraagstukken
2.1 Vraagstukken:
Is ontwikkeling een continue of discontinue proces?
Sommige zaken gaan continue, andere discontinue.
Continue= Geleidelijk aan – Vb: Taalverwerving
Discontinue= In verschillende stappen
Voorgaande stadia doorlopen om naar volgende te gaan
Stadia verschillen
Is er een cruciale periode in de ontwikkeling, wanneer er daar iets misloopt, dat het onomkeerbaar is?
1) Kritische/kritieke periode= Periode waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste consequentie heeft
- Vb: Rode hond in vroege zwangerschap – Kind visuele beperking (Organogenese)
- Vb: Rode hond einde zwangerschap – Kind geen beperking
2) Gevoelige periode= Periode waarin bepaalde zaken optimaal naar voor komen.
- Vb: Taalverwerving
Heeft onze ontwikkeling te maken met nature of nurture?
Nature= Erfelijke factoren – Vb: Lichaamslengte, oogkleur, temperament…
Nurture= Omgevingsinvloeden – Vb: Verwennerij
Het is een samenspel van beide
Spreken we over levenslooppsychologie of ontwikkelingsfasen?
Levensloop, binnen de opleiding gaan we aan de slag met alle doelgroepen.
2.2 Filmpje eeneiige tweelingen:
Welke invloeden van de erfelijkheid zie je (nature)?
Gedrag, uiterlijke kenmerken, motoriek, expressie…
Welke invloeden van hun verschillend milieu zie je (nurture)?
Taal, cognitieve ontwikkeling…
3. Het levensloopperspectief
Uitgangspunten:
1) Levenslang
2) Multi-dimensioneel en multi-directioneel
Multi-dimensioneel= Verschillende ontwikkelingsdomeinen
Multi-directioneel= Ontwikkeling is niet oneindig (toename en afname)
3) Plastisch: bij te sturen in elke leeftijdsfase
4) Beïnvloedt door verschillende inter-agerende factoren
5) Cohorteffecten= Generatiegenoten
Normatieve effecten= Binnen een groep op dezelfde manier vb: historisch
Niet-normatief= Atypische gebeurtenissen (grote impact) vb: opname
8 kind
,Toepassing: Gaat het om normatieve of niet normatieve gebeurtenis?
De ontdekking van de relatie tussen het aidsvirus en het seksueel gedrag van mensen
Niet-normatief: Aidsvirus niet persé via seksueel gedrag
De zwangerschap van een minderjarige dochter
Normatief: Fenomeen dat vaak als problematisch gezien wordt in de samenleving
De vele kinderen met astma door de opwarming van de aarde
Niet-normatief: Astma door opwarming van de aarde is uitzonderlijk
Het fatalisme over de toekomst van de kerk bij adolescenten
Normatief: Attitudes die gelden voor een grote groep
4. Reikwijdte van het vakgebied
Let op:
Binnen 1 ontwikkelingsfase: Samenhang tussen ontwikkelingsdomeinen
Vb: Eerst over cognitieve mogelijkheid beschikken vóór schrijven en rekenen.
Binnen 1 ontwikkelingsdomein: Samenhang over de verschillende ontwikkelingsfasen
Vb: Seksuele ontwikkeling van oraal, anaal, fallisch naar genitaal
5.
Theoretische perspectieven binnen de
ontwikkelingspsychologie
Schrap de vreemde eend in elk rijtje Ontwikkelingsdomein
eerste woordjes – doe-alsof-spelletjes – brabbelen Taalontwikkeling
– woordenschat uitbreiden – taalspelletjes
voorwerpen via de mond verkennen – rennen – Motorische ontwikkeling
kruipen – zitten – een potlood vasthouden –
zichzelf kunnen aankleden
huilen bij de schoolpoort – eigen ik-ontdekken – Identiteitsontwikkeling
partnerkeuze – over zichzelf vertellen – erbij willen
horen qua kleding – experimenteren met drank,
roken of drugs
verschil tussen goed en kwaad – luisteren naar Morele ontwikkeling
gezagsfiguren – leren samenspelen – volgen van
voorbeeldgedrag – gestraft of beloond worden –
regels en afspraken volgen
Waarom is deze periode zo belangrijk?
In- en uitwendige structuren gaan zich ontwikkelen. (=kritieke periode)
Einde 3e week: kloppend hart
Organogenese= Ontwikkeling van verschillende organen.
1.3 De foetale periode:
Proces:
Groei en verdere ontwikkeling
Geslachtsontwikkeling
Gewichtstoename
Waarneming van beweging
Kwetsbare periode (kans op miskraam/spontane abortus) is voorbij
Wat gebeurt er in de laatste 3 maanden?
- Hersenontwikkeling
- Intensieve groei
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matteodhuyvetter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.
