Een samenvatting van het boek onderzoeksmethoden (door: Hennie Boeije). Deze samenvatting bestaat uit hoofdstuk 1, 2 en 3.
Gebruikt voor het vak Inleiding Onderzoek tijdens het eerste jaar van de AOLB.
Hoofdstuk 1: Sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
In de sociale wetenschap gaan we veelal uit van de aanname dat mensen sociale wezens zijn. Zij
leven harmonieus of conflictueus amen met andere mensen.
Wetenschap is gericht op theoretische kennis die gebaseerd is op onderzoek.
- Een systematisch geheel van kennis (theoretisch van aard);
- Samenhangend geheel van uitspraken waarmee wordt geprobeerd om allerlei sociale
verschijnselen te beschrijven, te verklaren of te voorspellen.
- Inzicht krijgen over losse waarnemingen en de relaties hiertussen te zien. Deze
waarnemingen zijn empirisch (zintuigelijk).
Verschillende vormen van onderzoek:
- Explorerend onderzoek; wanneer je kiest voor een aspect van de werkelijkheid waarnaar
vrijwel nog geen onderzoek is gedaan; de sociale werkelijkheid verkennen of exploreren.
- Toetsend onderzoek; wanneer je kiest voor een vraagstelling waarover al theoretische
inzichten zijn verworven; specifieke hypotheses afleiden en specifieke uitspraken doen.
Onderzoekers moeten op transparante wijze kenbaar maken hoe zij hun vraagstellingen en de
abstracte begrippen die daarin voorkomen, daadwerkelijk waarneembaar denken te maken.
Methodenleer: het geheel van onderzoeksmethoden waarover de sociale wetenschappen inmiddels
beschikken. Het is een ‘leer’ omdat er een innerlijke samenhang is en omdat men zich in die
methoden kan verdiepen en ze aan anderen kan overdragen.
Methodologie: de wetenschap van de sociaalwetenschappelijke methoden.
Communicatie van onderzoekers kan op twee manieren:
- Disciplinair: onderzoekers communiceren binnen hun vakgebied.
- Multidisciplinair: communiceren met collega’s uit andere vakgebieden.
De communicatie helpt enorm om de kwaliteit van het wetenschappelijke product te verbeteren.
Ook communiceren wetenschappers met het bredere publiek. Dit noemt men valorisatie, hiermee
tonen wetenschappers aan dat hun wetenschappelijke inzichten ook van belang zijn voor de
maatschappij.
Lasswell; zender-boodschap-ontvangermodel; wie zegt wat tegen wie, hoe en met welk
effect?
o Bezwaar; ordent vanuit het perspectief van de zender: hoe breng ik mijn boodschap
over? Er was weinig aandacht voor de positie van de ontvanger.
o Bezwaar; besteedt geen aandacht aan de context van de communicatie.
Beter is dus; wie zegt wat tegen wie, hoe, met welk effect, met welke
terugkoppeling en in welke context?
Functies van communicatie
Als de ontvanger centraal staat, is het niet de vraag wat de boodschap met de ontvanger doet, maar
wat de ontvanger doet met de boodschap.
McQuail; onderscheidt vier functies van de boodschap:
- Boodschap als bron van informatie;
, - Boodschap als vermaak;
- Boodschap als middel om de persoonlijke identiteit te versterken;
- Boodschap als voertuig voor sociale integratie en interactie.
Selectieprocessen: mensen selecteren uit het informatieaanbod díé boodschappen die zij kunnen
gebruiken en destilleren daaruit eerder datgene wat hun eigen opvattingen en gedrag ondersteunt
dan wat hen in het ongelijk stelt.
Integriteit
Belmont-rapport; drie fundamentele ethische principes die je moet gebruiken als je onderzoek met
mensen doet:
- Respect voor personen; autonomie en het recht op zelfbeschikking van mensen;
geïnformeerd toestemmen met deelname.
- Goed doen; de risico’s voor de deelnemers moeten tot het minimum beperkt worden.
- Gerechtigheid; het vergewissen van eerlijke, redelijke en niet-exploiterende procedures voor
studieparticipanten; eerlijke verdeling van de lasten en de lusten.
Om een studie te kunnen herhalen (repliceren), dien je als onderzoeker heel precies te weten hoe
het oorspronkelijke onderzoeksontwerp in elkaar heeft gestoken.
Zes principes van wetenschappelijke integriteit:
- Wetenschappers dienen eerlijk, openhartig en zorgvuldig te zijn; correcte bronvermelding is
noodzakelijk;
- Betrouwbaar;
- Controleerbaar; goed bewaken van data;
- Onpartijdigheid; objectief opstellen;
- Onafhankelijk;
- Verantwoordelijkheid.
Hoofdstuk 2: Het onderzoeksplan ( = eerste fase van het onderzoek)
Onderzoeksplan: een systematisch geheel van methodische beslissingen die je voor anderen kenbaar
maakt.
Vuistregels:
- Trek een derde van de beschikbare tijd uit voor deze eerste onderzoeksfase;
- Doe het niet alleen, maar maak het plan in overleg met anderen.
Voor een goed onderzoeksplan moet de onderzoeker literatuuronderzoek doen. Op deze manier
proberen onderzoekers een overzicht te krijgen van de relevante publicaties die er op hun
interessegebied verschenen zijn. Hoe je te werk gaat bij zo’n literatuuronderzoek:
- Globale thema bepalen; trefwoorden;
- Welke zoekmachine;
- Globaal samenvatten van voorgaande studies.
Deel 1: probleemstelling; wat wil je precies onderzoeken en waarom? Komt tot stand door en na
een literatuuronderzoek.
- Vraagstelling; wat wil je precies weten?
o Beschrijvende trendvraagstelling; minstens twee tijdstippen worden vergeleken;
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lovelyxcupcakes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
