AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERIN
G
DEEL 1 : Inleiding tot het aansprakelijkheidsrecht
HOOFDSTUK 1 : inleiding
Verantwoordelijkheid vs. aansprakelijkheid
Verantwoordelijkheid = een gevoelen, een beroep doen op het geweten, op de individuele normen
van ieder van ons. Verantwoordelijkheid speelt enkel ten aanzien van de persoon van wie het
geweten in vraag gesteld wordt, zonder dat met andere personen en belangen rekening gehouden
wordt. Het betreft dan ook een individuele afweging, een bewust keuze met al dan niet gevolgen
voor zichzelf als enkeling.
Aansprakelijkheid = bij aansprakelijkheid wordt men aangesproken omdat er iets is misgegaan.
Tussen burgers zijn er bepaalde regels die gelden en wanneer deze niet gerespecteerd worden,
zullen de gevolgen hiervan moeten gedragen worden door die persoon die hiervoor aansprakelijk is.
Internationalisering v/h aansprakelijkheidsrecht
De internationale wetgeving wordt overgenomen in de Belgische wetgeving zonder dat de burger dit
eigenlijk beseft, vb.
− Wet op de zwakke weggebruiker
− Objectieve aansprakelijkheid i.g.v. brand & ontploffing
− Objectieve aansprakelijkheid t.v.v. slachtoffers van medische ingrepen
Aansprakelijkheid en verzekeringen
Momenteel zijn er meer dan 80 wettelijk verplichte verzekeringen. Grotendeels situeren zich in het
domein van aansprakelijkheidsverzekeringen, vb.
− Arbeidsongevallen
− B.A. Motorrijtuigen
− Objectieve aansprakelijkheid voor brand & ontploffing
etc.
HOOFDSTUK 2 : het juridisch kader
Recht & indeling v/h recht
Het recht omvat alle normen, regels die door de overheid zijn uitgevaardigd om het
maatschappelijke leven te ordenen. Deze regels zijn bindend, hetgeen wil zeggen dat er een bepaald
gezag bestaat dat het niet naleven van die regels zal bestraffen, sanctioneren of minstens toelaat de
toepassing ervan te dwingen.
Publiek recht ↔ privaat recht
Publiek recht = regelt de betrekkingen tussen de individuele burger & maatschappij/overheid (vb.
strafrecht, fiscaal recht,…)
Privaat recht = regelt de betrekkingen tussen burgers onderling (vb. burgerlijk recht, handelsrecht,…)
,BA – Burgerlijk recht – verbintenissen
Burgerlijke aansprakelijkheid maakt deel uit v/h burgerlijk recht, meer bepaald v/h verbintenissen
recht.
− 1804 : Code Napoléon
Burgerlijk Wetboek Franse staat : regelde op geordende wijze de betrekkingen
tussen de burgers onderling
Belgisch Burgerlijk Wetboek gebaseerd op Code Napoléon
− Verbintenissenrecht : behoort tot het BW, onderdeel ‘op welke wijze eigendom verkregen
wordt’
− Verbintenissen ≠ contracten
Kan ook ontstaan uit andere oorzaken, waaronder extra-contractuele aansprak. (Titel
IV boek 3 BW)
5 artikelen, Art. 1382 – 1386 BW (zie later)
Basisprincipes verbintenis
o Kan éénzijdig zijn
o In ovk/contract kunnen er meerdere verbintenissen tot stand komen
Vb. koper-verkoper : verbintenis tot het leveren v/d gekochte goed,
verbintenis om die zaken te waarborgen, verbintenis v/d koper om
de prijs te betalen, de goederen in ontvangst te nemen, etc.
Soorten verbintenissen
1. Verbintenissen gebonden aan de persoon
Persoon en diens hoedanigheid zijn van doorslaggevend belang bij het sluiten v/d ovk.
2. Samengevoegde verbintenissen
Wanneer verschillende personen SE/SA zijn in éénzelfde contract.
3. Hoofdelijke verbintenissen
Elke SE kan de ‘totale’ uitvoering v/d verbintenis eisen van één v/d SA’s. M.a.w., de SE kan
zich dus wenden tot één v/d SA’s om over te gaan tot betaling v/d volledige schuld. De
hoofdelijkheid moet uitdrukkelijk in de ovk of door wet voorzien zijn, zoniet is er geen
hoofdelijkheid.
4. Verbintenissen in Solidum
Verscheidene personen die aansprakelijk zijn omwille van een fout zijn gehouden tot het
vergoeden van de volledige schade.
5. Resultaats- en middelenverbintenis
Resultaatsverbintenis = SA verbindt zich een welbepaald resultaat te bereiken.
Middelenverbintenis = SA verbindt zich om een resultaat te bereiken, zonder te beloven dat
hij daarin zal slagen (ook inspanningsverbintenis genoemd).
Soms vermenging Vb. chirurg heeft een inspanningsverbintenis, maar stel amputeren
linkerbeen & chirurg vergist zich, dan resultaatsverbintenis geschonden
Contracten – begrippen
Contract = ovk
− Definitie : wilsovereenstemming tussen 2 of meer personen met het oog op het doen
ontstaan, tenietgaan of wijzigen van verbintenissen.
Beiden = bron van verbintenissen
Er gelden wettelijk regels
2
, Benoemde contracten (vb. koop-verkoop) ↔ oneigenlijke contracten (vb. gsm
teruggeven als je deze hebt geleend van iemand in oorspronkelijke staat, niet door
de wet omschreven)
Soorten aansprakelijkheid
Vb. een verstrooide autobestuurder rijdt door het rode licht en rijdt daarbij een andere auto aan
waarbij de bestuurder van dit tweede voertuig wordt gekwetst.
1. Is de autobestuurder aansprakelijk? Ja
2. Indien hij aansprakelijk is, welke soort aansprakelijkheid kan worden weerhouden?
− Burgerlijke aansprakelijkheid
− Strafrechtelijke aansprakelijkheid
− Morele aansprakelijkheid
3. Kan deze aansprakelijkheid worden verzekerd?
− Burgerlijk aansprakelijkheid : deze kan worden verzekerd door een
aansprakelijkheidsverzekering, de BA-motorrijtuigen.
− Strafrechtelijke aansprakelijkheid: is niet verzekerbaar, maar de verdediging wel.
− Morele aansprakelijkheid: de bestuurder zal zich schuldig voelen voor zijn daad.
Soorten aansprakelijkheden
1. Morele aansprakelijkheid
De persoon in kwestie heeft een zeker schuldgevoel. Het gaat om een individuele toetsing,
het in vraag stellen van zichzelf. Er zijn geen concrete gevolgen naar derden toe bij
deze aansprakelijkheid.
2. Disciplinaire aansprakelijkheid
In iedere groep en in iedere gemeenschap van mensen, worden er regels en normen
vooropgesteld en uitgewerkt die moeten nageleefd worden door al de leden. Wanneer
bepaalde leden deze regels overtreden of niet naleven, dan volgen er sancties al dan niet
bepaald of voorzien door een intern (tucht)-reglement dat kan verschillen naar gelang de
groepering waartoe men behoort.
3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Is gesteund op het Belgisch strafrecht en is een federale materie (van toepassing in alle
gewesten). Het gaat hier steeds om ‘persoonlijke aansprakelijkheid’, men moet dus nooit
strafrechtelijk instaan voor een ander. De strafmaat is afhankelijk van de
ernst van de gepleegde feiten en van de ernst van de verstoring van de openbare orde.
4. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid
Een aansprakelijkheid welke voortvloeit uit het burgerlijk wetboek en dit in tegenstelling tot
de strafrechtelijke aansprakelijkheid welke voortvloeit uit het strafrecht.
5. Contractuele aansprakelijkheid
Art. 1134 BW : “Alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan, strekken diegene die deze
hebben aangegaan, tot wet. Zij kunnen niet herroepen worden dan met hun wederzijdse
toestemming of op de gronden door de wet erkend. Zij moeten te goeder trouw worden ten
uitvoer gebracht”. Indien één van de partijen haar verplichtingen niet of slechts gedeeltelijk
nakomt, zal deze dienen in te staan voor de schadevergoeding. In principe is de contractuele
aansprakelijkheid in BA-privéleven (Familiale polis) nooit gedekt.
6. Extra-contractuele aansprakelijkheid
3
, De aansprakelijkheid tegenover een derde, buiten elke ovk, geregeld door de artikelen v/h
BW zoals art. 1382 – 1386bis
− Andere termen :
buitencontractuele aansprak.
de aansprak. buiten ovk
burgerlijke aansprak.
− Aansprakelijkheid tussen de betrokkenen zonder dat er een voorafgaandelijke
rechtsband is tussen deze partijen
− Slachtoffer zal moeten bewijzen : schade – fout – oorzakelijke verband
Artikelen 1382 t/m 1386bis BW (kennen voor het examen!)
Artikel 1382
Elke daad v/d mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene
wiens de schuld is ontstaan, deze te vergoeden.
Artikel 1383
Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad,
maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft
veroorzaakt.
Artikel 1384
Men is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad,
maar ook voor die welke veroorzaakt wordt door de daad van personen voor wie men moet
instaan, of van zaken die men onder zijn bewaring heeft. (zie samengestelde
aansprakelijkheid)
Vader/moeder zijn aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door hun minderjarige
kinderen (al 2)
Meesters en zij die anderen aanstellen zijn aansprakelijk voor de schade veroorzaakt
door hun dienstboden en aangestelden, in de bediening waartoe zij hen gebezigd
hebben (al 3)
Onderwijzers/ambachtslieden zijn aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door
hun leerlingen en leerjongens gedurende de tijd dat deze onder hun toezicht staan
(al 4)
Bovenstaande aansprakelijkheid houdt op, indien ze bewijzen dat zij de daad welke tot die
aansprakelijkheid aanleiding geeft, niet hebben kunnen beletten. (al 5)
Artikel 1385
De eigenaar v/e dier, of, terwijl hij het in gebruik heeft, degene die zich ervan bedient, is
aansprakelijk voor de schade die door het dier is veroorzaakt, hetzij het onder zijn bewaring
stond, dan wel verdwaald of ontsnapt was.
Artikel 1386
De eigenaar v/e gebouw is aansprakelijk voor de schade door de instorting ervan
veroorzaakt, wanneer deze te wijten is aan verzuim van onderhoud of aan een gebrek in de
bouw.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fvestudentkdg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.