Bloed en bloedsomloop:
morfologie
1 Bloed
1.1 Morfologie van het bloed
1.1.1 Inleiding: samenstelling van bloed
Gemiddelde volwassene heeft ongeveer 5-6l circulerend bloed
(8% van totale lichaamsgewicht)
Samenstelling:
o Plasma
Extracellulair vocht met mineralen en eiwitten
Waterige oplossing met:
Elektrolyten
Plasma proteïnes
Koolhydraten
Lipiden
Normale proteïneconcentratie = 7g/dl colloïd osmotische druk = 25 mmHg
o Bloedcellen (in plasma gesuspenseerd)
Rode bloedcellen = erytrocyten
Volume totaal aantal bloedcellen uitgedrukt in hematocriet
o = maat voor concentratie rode bloedcellen
o Mensen met laag hematocriet bloedarmode = anemie
o Zeer hoog hematocriet = polycythemie visceus bloed
Bloedplaatjes = trombocyten
Witte bloedcellen = leukocyten
o 40-45% volume bloed bestaat uit cellen (meest rode)
Cellulaire componenten bloed onder microscoop:
o Erythrocyten
o Granulocyten
Neutrofielen
Eosinofielen
Basofielen
o Lymfocyten
o Monocyten
o Trombocyten
Meest frequente proteïnes in plasma:
o Albumine
Concentratie = 3,5-5,5 g/dl
Aangemaakt in de lever
Tekort levercirrose, malnutritie, verhoogd verlies bij nierproblemen,…
o Fibrinogeen
Eindproduct stolling splitsing fibrinogeen in fibrine monomeren
Fibrine polymer
Hierin worden witte bloedcellen, bloedplaatjes en beetje plasma gevangen
Bij bloedafname anticoagulantia zodat bloed niet stolt
o Globuline
Mobiliteit hangt af van moleculair gewicht en elektrische lading
Figuur 1-1: plasma versus serum
,1.1.2 Het beenmerg
1.1.2.1 Morfologie van het beenmerg
Embryonale hematopoiëse :
o Eerst in dooierzak
o Nadien in fœtale lever en milt
Postnatale leven
o Bloedaanmaak in rode beenmerg in botten
Verschillende soorten:
allebei opgebouwd uit reticulair bindweefsel
o Rood, actief hematogeen beenmerg
Rood door veel erytrocyten en precursoren
Bevat nesten van voorstadia van bloedcellen
In mazen van reticulair bindweefsel = hematopoietische eilandjes
Veel macrofagen
Ook lymfocyten en plasmacellen
Aangevoerd vanuit secundaire lymfoide organen
Verblijven slechts transiënt in beenmerg
Grote hoeveelheid capillairen met endotheel bekleding
o Geel, inactief beenmerg
Rijk aan vetcellen
Kan in geval van verhoogde nood aan hematopoiëse terug overgaan naar
rood beenmerg innesteling van hematopoiëtische stamcellen vanuit bloed
Rood beenmerg gat in leven progressief over naar geel beenmerg
o Bij volwassenen enkel in axiale beenderen nog rood beenmerg
Figuur 1-2: Schematische opbouw van het beenmerg
1.1.2.2 Bloedcelvorming in het beenmerg : hematopoiëse
Prille begin hematopoiëtische stamcel ontwikkelt in richting van bloedcel
o Stamcel vermenigvuldigt door celdeling of differentieert tot specifieke voorlopercel
o Afhankelijk van hormoonachtige stoffen groeit stamcel uit tot rode bloedcel, witte
bloedcel of bloedplaatje
Witte bloedcel onderverdeeld in lymfocyten, monocyten en granulocyten
Figuur 1-3: Hematopoiëse of bloedcelvorming
1.1.3 De milt
1.1.3.1 Macroscopisch uitzicht
Milt heeft belangrijke functie in bloedaanmaak en afbraak + afweer tegen bacteriën
Macroscopisch:
o Boonvormig, puerperrod
o Gelegen in linker hypochonder
o Gemiddeld 12 cm lang, 7cm breed en 4cm dik
Oppervlakkig bedekt met viscerale peritoneum (sereuze bekleding) glad
2 polen
o Extrimitas anterior
o Extrimitas posterior
Binnenzijde facies visceralis
o Opgedeeld in 3 indeukingen:
Facies gastrica boven en voor hilus
Facies renalis onder en achter hilus
, Facies colica onderaan tegen voorste pool
o Centraal dringen bloedvaten + zenuwen milt binnen op hilus lienis
Voorruitspringend deel hilus lienis
Milt is gefixeerd door meso aan hilus + wisselende band van hilus naar achterwant
= ligamentum phrenico-lienale
Figuur 1-4: Ligging van de milt
1.1.3.2 Opbouw
Onder sereuze bekleding fibreus kapsel
o Hieruit vertrekken bindweefselige, onveolledige beschotten (= trabekels) die
parenchym van milt in compartimenten verdelen
Figuur 1-5: Macroscopische opbouw van de milt
Verdeling via trabekels:
o Arteriën en zenuwen lopen tot diep in pulpa
Hieruit splitsen centrale arteriën af die door witte pulpa lopen
gaan over in penseelarteriën die in rode pulpa komen en uitwaaieren
Splitsen in hulscapillairen
o Aantal monden rechtstreeks uit in sinussen gesloten
systeem
o Aantal monden uit tussen balkjes van Billroth open
systeem
o Venen volgen trabekels kort
o Lymfevaten ontstaan pas in trabekels
Doorsnede:
o Dieprode massa = rode pulpa
Reticulair bindweefsel gekenmerkt door balkjes van Billroth tussen veneuze
sinussen
Veneuze sinussen
Groot lumen
Dunne want met grote openingen
Monden rechtstreeks uit in grote venen
o Witte scherp begrensde vlekken = witte pulpa
Ophopingen van lymfoid weefsel
Figuur 1-6: Opbouw van de circulatie van de milt
Figuur 1-7: Histologische opbouw van de milt
1.1.3.3 Integratie
Arterieel :
o A. lienalis (uit truncus coeliacus)
Splits t.h.v. pancreasstaart in voorste en achterste tak
Splitsen verder in buurt van milthilus in 5-6 rami lienales
o Bedienen schijfvormige segmenten
o Splitst in segment in 2
Een naar bovenrand
Een naar onderrand
Veneus:
o Grote veneuze stammen volgen trabekels
o Verenigen in hilus tot v. lienalis gedraineerd via vv. portae
Lymfatisch:
o Geen lymfevaten in pulpa enkel in trabekels onder tunica serosa
, o Verlaten milt via hilus
Bezenuwing:
o Ortho- en parasympatische vezels vormen plexus lienalis
o Begeeft zich rond a. lienalis naar milt
1.1.4 De rode bloedcellen (erytrocyten)
Rode kleur komt door hemoglobine
o 4 polypeptideketens
Telkens een heemgroep bindt met zuurstof = oxygenatie
Kleurt bloed helderrood wanneer geoxygeneerd
Bloed kleur donkerrood tot blauwpaars indien gedesoxygeneerd
Bevat ijzer
Te kort aan hemoglobine = anemie
o Door verstoorde aanmaak, verhoogde afbraak of verlies of tekort aan ijzer
o Hartdebiet verhoogt als compensatie + extractie van zuurstof stijgt
o Bleekheid, vermoeidheid, tachycardie en kortademigheid
1.1.4.1 De rijpe erytrocyt
Bevat geen kern, mitochondriën, ER en ribosomen bij zoogdieren
Energeproductie door anaerobe glycolyse
Geen proteïnesynthese + kunnen niet delen
Rood na Giemsa-kleuring
Biconcave schijfjes
o Gemiddelde diameter = 6,7-7,8 micrometer
o Dikte = 2 micrometer perifeer; 1 micrometer centraal
o Door vorm:
Grote oppervlakte/volume verhouding vergemakkelijkt gasuitwisseling
Goed vervormbaar nodig om door capillairen gestuwd te worden
Op celmembraan macromolecules (A en B antigenen) en bepalen bloedgroep
Opgevuld met 96% hemoglobine
Hebben in stilstaand bloed neiging om aan elkaar te kleven
Figuur 1-8: Microscopisch uitzicht van erytrocyt
1.1.4.2 Levenscyclus van erytrocyt : erytropoïese
Beenmerg:
o Maakt 2,5 x 1011 erytrocyten per dag
o Hierin hematopoïetische stamcellen:
Met weinig opvallende karakteristieken:
10 micrometer groot
Ronde kern
Basofiel cytoplasma met verspreide vrije ribosomen
Weinig mitochondriën
Zwak ontwikkeld golgi-apparaat
Vormen myeloide en lymfoide voorlopercellen:
Myeloide voorlopercel:
o Rode reeks ontstaat
o Na meerder celdelingen pro-erythroblast basofiele
erytroblast polychromatofiele erytroblast normoblast
reticulocyt mature rode bloedcel
o Tot polychromatofiel stadium cellen kunnen nog enkele
malen delen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller klarabukasa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.75. You're not tied to anything after your purchase.