Summary
Samenvatting Schema rechtsdenkers Rechtsfilosofie A (cijfer: 8) (640321-B-6)
- Course
- Institution
Schematisch overzicht rechtsdenkers Rechtsfilosofie A
[Show more]
Seller
Follow
mg99x
Reviews received
Content preview
Thomas van Aquino Thomas: onrechtvaardige wetten... Over de WetWetten kunnen op drie wijzen onrechtvaardig – want tegengesteld aan het (2004/1265–1274)
gemeenschappelijke goede – zijn: Summa Theologiae
1. Onrechtvaardig doel: Bestuurder niet door gemeenschappelijk goede gemotiveerd (1485)
maar door hebzucht en eer tirannie
2. Onbevoegde autoriteit (maker): Bestuurder maakt wet die haar bevoegdheid te
buiten gaat.
3. Ongelijke lasten (vorm): Lasten van wet ongelijk over gemeenschap verdeeld.
“Dergelijke wetten zijn meer daden van geweld dan wetten” (q. 96 a. 4).
4. Tegengesteld aan het goddelijke goede: Wetten die dwingen tot afgoderij bv.
…Zijn geen wetten!
“Iedere wet [is] tot het gemeenschappelijke welzijn van de mensen geordend en in zoverre
bezit zij de kracht en de aard van wet. Voor zover zij hierin evenwel tekortschiet, heeft zij
geen bindende kracht” (q. 96 a. 6).
Welbeschouwd, zijn onrechtvaardige wetten niet eens wetten!
Lex iniusta non est lex (een onrechtvaardige wet, is geen wet)
Maar dan binden ze ons ook niet!
“Lex [wet] komt immers van ligare [binden], omdat zij tot handelen bindt” (q. 90 a. 1).
Thomas en (on)gehoorzaamheid
Maar ook een algemene plicht om wet te gehoorzamen!
- Echte wetten zijn gericht op het gemeenschappelijke goede
Algemene plicht om wet te gehoorzamen
- Maar in specifieke gevallen kan volgen van wet het gemeenschappelijke goede
schaden
- Wetgever kan dat, per definitie, niet hebben beoogd ongehoorzaamheid OK!
Welke verschillende soorten wetten noemt Thomas in zijn tekst
- Goddelijke wetten (automatisch ook eeuwige wetten)
- Natuurwetten
- Menselijke wetten
- Eeuwige wet
Bij Thomas zijn eigenlijk al deze wetten hetzelfde
Thomas gaat uit van een geschapen werkelijkheid van de wereld
Een wet is per definitie rechtvaardig (stemt overeen met de 4 orden), want gericht op het
gemeenschappelijke goede.
Twee soorten analyse in de rechtsfilosofie
- Conceptuele analyse geeft definities van begrippen
- Normatieve analyse gaat om normen, wat het betekent voor ons gedrag
Thomas: Conceptuele analyse normatieve claim!
- Een wet is rechtvaardig en gericht op het gemeenschappelijke goede (conceptuele
analyse)
- Een onrechtvaardige wet, die dus niet gericht is op het gemeenschappelijke
goede, bindt ons niet, dus die hoef je niet te gehoorzamen (normatieve analyse)
Filosofie Thomas in het kort
Wereld is rationeel geschapen (god) en rationeel georganiseerd (mensen), daardoor
kunnen mensen het goede kennen en ze maken wetten die gericht zijn op het goede
Een wet is per definitie gericht op het goede, hiermee stemt het overeen met de andere
wetten (natuurwetten, goddelijke wetten, menselijke wetten en de eeuwige wet)
Is een wet niet gericht op het gemeenschappelijke goede, dan is het per definitie geen wet.
Ongehoorzaamheid van een wet is geoorloofd wanneer de wet onrechtvaardig is. Een
onrechtvaardige wet is namelijk geen wet
Hoe Thomas hierover denkt: zijn de wetten gericht op het gemeenschappelijke goede?
Op basis hiervan een oordeel maken
, Gustav Radbruch Vroege Radbruch Rechtsphilosophie
- 3 a priori’s rechtszekerheid is hiervan de belangrijkste (1932)
Late Radbruch Statutory
- Radbruch formule rechtvaardigheid kan gaan prevaleren boven de wet, op het Lawlessness and
moment dat de kloof tussen de wet en de rechtvaardigheid ondragelijk groot is Supra-Statutory Law
(2006)
Idee van recht (bestaat uit 3 a priori’s van het recht)
1. Rechtvaardigheid als gelijkheid
a. ‘Justice demands that equals be treated equally, different ones differently
according to their differences’ (2).
b. Gelijke behandeling. Zonder gelijkheid kunnen we iets niet als recht
herkennen.
c. Een regel die in gelijke gevallen soms wel en soms niet geldt, is geen
regel.
d. Probleem: Slechts een formeel criterium. Verduidelijkt niet wie (on)gelijk
is en hoe ze behandeld dienen te worden.
e. Voorbeeld: Mensen zijn gelijk vanuit het perspectief van menselijkheid.
Iedere wereldbewoner behoort tot de categorie ‘mens’.
f. Echter voor het Nederlandse recht maakt het uit of je de Nederlandse
nationaliteit bezit. Dat geeft bepaalde rechten die mensen die die
nationaliteit niet hebben niet bezitten.
g. Dus mensen zijn gelijk vanuit menselijk perspectief, maar ongelijk vanuit
het perspectief van ‘nationaliteit’.
h. Vanuit dat perspectief zijn alle Nederlanders dan wel weer gelijk.
i. Echter vanuit het perspectief van leeftijd weer niet, etc.
2. Doelmatigheid (purposiveness)
a. Het recht dient bepaalde doelen die samenleving zichzelf stelt.
b. Deze doelen zijn afgeleid uit bepaalde waarden:
i. Individuele waarden: Individualisme (individuele ontplooiing)
ii. Collectieve waarden: de natie of politieke gemeenschap
iii. Arbeidswaarden: cultuur
c. Op basis van deze waarden krijgt het recht een concrete inhoud in een
samenleving.
d. Radbruch brengt geen rangorde aan in die waarden; dit is aan de politiek.
3. Rechtszekerheid (Legal certainty)
a. Verschillende doelen (gerelateerd aan individuele, collectieve of
arbeidswaarden) strijden om voorrang.
b. Dit conflict blijft onopgelost.
c. Het recht is nodig om conflict over het doel van het recht (tijdelijk) te
beëindigen
Rechtszekerheid
d. Gerechtigheid, doelgerichtheid, rechtszekerheid
De vraag is hoe deze noties samenhangen.
- Rechtszekerheid eist dat het recht geponeerd/gesteld wordt.
- De ‘positiviteit’ van het recht wordt een voorwaarde voor zijn juistheid (Richtigkeit).
- Gevolg: Wil iets recht zijn, dan moet het positief recht zijn => Natuurrecht geen
recht!
Radbruchs antwoord ( Radbruch formule)
- Rechtszekerheid niet de enige waarde, zelfs niet de belangrijkste.
- Rechtvaardigheid is het belangrijkste aspect van het recht.
- Desalniettemin, rechtszekerheid groot goed dat in meeste gevallen voorrang
geniet. Maar niet altijd!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mg99x. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now