Historische context de Republiek
Geschiedenis havo 5
Jortgeschiedenis met aanvullingen uit het boek (inclusief jaartallen en kenmerkende aspecten)
11 blz.
Geschiedenis historische context
De Republiek
1515-1648
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
K.a: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
K.a: Het begin van staatsvorming en centralisatie.
K.a: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
1. Luther en de Reformatie
Begin 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
Hij zag dat de kerk bezig was met: roem, rijkdom en macht.
Ook deed de kerk teveel aan bijgeloof.
De paus had wereldlijke macht. Hij had een eigen staat en een leger. Luther vond dat de paus zich alleen
bezig moest houden met kerkelijke macht.
De paus was heel rijk. Luther vond dat de paus zich niet bezig moest houden met rijkdom.
Begin 16e eeuw: Handel in aflaten.
Aflaat = een briefje dat je krijgt van de katholieke kerk, waarin staat dat je zonden je vergeven zijn. Je kunt
dus naar de hemel. Normaal moest je hiervoor bidden etc. Nu kon je het kopen bij de katholieke kerk. De
katholieke kerk had geld nodig om kerken te bouwen.
Veel geestelijken leefden in luxe en wisten niet veel over het geloof.
Bijgeloof van katholieke kerk:
- Je kunt als gewone gelovige niet naar de hemel zonder geestelijken.
- Relikwieën (overblijfselen van heilige personen)
- Erediensten
Dit is Luthers kritiek op de katholieke kerk. (Paus)
Roem, Rijkdom en Macht Bijgeloof
Paus had wereldlijke macht. Relikwieën
Eigen staat en leger. Erediensten
Rijkdom. Via geestelijken contact met
god.
Handel in aflaten.
Luxe en onwetendheid.
Luther wilde terug naar de basis: een gewone gelovige en god. Je moet alleen weten wat er in de bijbel
staat.
, Alleen de Bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid.
De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media pamflet en boek.
Groeiende aanhang Luther in Duitse rijk.
Karel V was keizer van Duitse rijk, Spanje, Italië etc.
Karel was katholiek.
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom steunen veel vorsten de
ideeën van Luther.
1521: Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen.
Luther moet ideeën herroepen.
Hij weigert, wordt verbannen. (vogelvrij)
Scheuring in de christelijke kerk.
Luther krijgt steun van Duitse vorsten.
Godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: Vrede van Augsburg
‘Wiens gebied, diens gebed’
Duitse vorst mag voortaan geloof in zijn gebied bepalen.
2. Centralisatiepolitiek van Karel V
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen:
De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
(feodale stelsel)
Regeerde samen met de (gewestelijke) Staten van
Stonden onder controle van: een Gewest.
Duitse keizer, Franse koning
Daarin zaten de geestelijkheid, adel en de steden.
Ieder gewest werd bestuur door hoge adel:
Graaf of hertog.
Daaronder stond de lage Adel en de steden. (zelfstandige macht)
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij sterker.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirrevandenboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.