Boom Juridische studieboeken - Hoofdstukken recht voor niet-juristen
Dit is een samenvatting van het vak Recht dat in het eerste jaar van de studie Bestuurskunde wordt gegeven. In de samenvatting zijn PowerPoints, college-aantekeningen en het boek meegenomen.
, Belang van het recht...........................................................................................................................4
Kenmerken van de rechtsstaat........................................................................................................4
Wat is recht?.......................................................................................................................................5
Indelingen binnen het recht...............................................................................................................6
Ontwikkelingen binnen het recht.......................................................................................................7
Week 2: Staatsrecht................................................................................................................................9
Karakter van het staatsrecht...............................................................................................................9
Wetgeving...........................................................................................................................................9
Centraal (rijks)niveau..........................................................................................................................9
Decentraal niveau.............................................................................................................................10
Strijdige wetgeving...........................................................................................................................11
Week 3: Het Nederlandse stelsel..........................................................................................................12
De Nederlandse rechtszaal...............................................................................................................12
Het begrip rechterlijke macht.......................................................................................................12
Rollen in de rechtszaal..................................................................................................................12
Zelfstandig afhandelen OM...........................................................................................................13
Rechtssystemen per rechtssoort.......................................................................................................13
De strafrechter..............................................................................................................................14
De civiele rechter (privaatrecht)...................................................................................................14
Bestuursrechtspraak.....................................................................................................................14
Hoger beroep in bestuursrechtspraak..........................................................................................16
Vergelijking tussen verschillende rechters........................................................................................16
Week 4: Internationaal recht................................................................................................................17
Geschiedenis van internationaal recht.............................................................................................17
Het Europese recht: onderscheid Europese Unie en Raad van Europa.............................................18
Europese Unie..............................................................................................................................18
Vier vrijheden van de Europese Unie............................................................................................18
Het recht van de Europese Unie...................................................................................................18
Raad van Europa...........................................................................................................................20
Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)......................................................20
Doorwerking internationaal recht op het nationale recht................................................................20
Week 5: Bestuursrecht..........................................................................................................................22
Algemeen deel vs. Bijzondere delen.................................................................................................22
Doelen en achtergronden Algemene Wet Bestuursrecht.................................................................22
Belangrijkste kenmerken Algemene Wet Bestuursrecht...................................................................22
3 belangrijke begrippen van de AWB............................................................................................23
2
, Algemene beginselen van behoorlijk bestuur...............................................................................24
Week 6: Privaatrecht............................................................................................................................26
Kenmerken van het privaatrecht......................................................................................................26
Belang van het privaatrecht voor de overheid..................................................................................26
Onrechtmatige (overheids)daad.......................................................................................................27
Overeenkomstenrecht......................................................................................................................28
Rechtspersonenrecht........................................................................................................................29
Privaatrechtelijke rechtspersonen................................................................................................29
Eigendomsrecht................................................................................................................................30
Week 7: Strafrecht................................................................................................................................31
Doeleinden strafrecht.......................................................................................................................31
Kenmerken strafrecht.......................................................................................................................31
Overheid en strafrecht......................................................................................................................32
Fasen van strafrechtelijk onderzoek.................................................................................................33
Fase 1: Van politie tot rechter.......................................................................................................33
Fase 2: Bij de strafrechter.............................................................................................................33
Fase 3: Hoger beroep, cassatie en herziening...............................................................................34
Ontwikkelingen.................................................................................................................................34
3
, Week 1: Inleiding
Belang van het recht
Recht = Resultaat van door wetgever abstract gemaakte belangenafwegingen
- Belangrijke begrippen
Rechtsfeiten = Rechtsgevolgen die hieruit voortvloeien zijn niet het resultaat van menselijk
handelen, maar van een bepaalde gebeurtenis die heeft plaatsgevonden, of een bepaalde
situatie die is ingetreden (bijv. het bereiken van een meerderjarige leeftijd, het overlijden van
een persoon)
Handelingen met rechtsgevolg = Rechtsgevolgen die een consequentie zijn van menselijk
handelen (bijv. het ondertekenen van een contract of het sluiten van een huwelijk)
- Feitelijke handelingen met rechtsgevolg = Rechtsgevolgen zijn onbeoogd (bijv. het
maken van een kras op een auto)
- Rechtshandeling = Rechtsgevolgen zijn beoogd (bijv. het sluiten van een huwelijk)
- Privaatrechtelijke en publiekrechtelijke rechtshandelingen
Rechtsstaat versus politiestaat
Rechtsstaat = De overheid is zelf gebonden aan het recht, het recht heeft eigenlijk een soort
dubbele functie:
1. Instrument voor de overheid om verandering tot stand te brengen (om beleid te maken
moeten veel afspraken worden vastgelegd in wetgeving)
2. Overheid is zelf gebonden en ondergeschikt aan het recht (moet zelf de wet opvolgen)
- Overheid kan niet zonder meer dwingende maatregelen opgeven voor de burger, er moet
een wettelijke basis aan ten grondslag liggen
Politiestaat = Een staat waarbij het bestuur boven het recht staat (de overheid is dus niet
gebonden aan het recht)
Nederland is een rechtsstaat
Kenmerken van de rechtsstaat
1. Burgers hebben klassieke en sociale grondrechten
- Klassiek = Gelijkheidsbeginsel, vrijheid van meningsuiting, privacy (kun je niet afdwingen) –
overheid moet hier buiten blijven
- Sociaal = Bestaanszekerheid, onderwijs (kun je afdwingen) – overheid moet iets actief doen
2. Legaliteitseis = Elk overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers
worden ingeperkt, moet een wettelijke grondslag hebben
3. Trias politica = Scheiding tussen wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht om
machtsmisbruik te voorkomen
4. Gebondenheid aan de wet = Iedereen moet zich houden aan de hier geldende landelijke
wettelijke regelingen
5. Personen of particuliere organisaties hebben de mogelijkheid zich tot een onafhankelijke
rechter te wenden
6. Personen of organisaties die strafbare feiten hebben begaan, kunnen vervolgd worden
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liekedevos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
