Dit document is een samenvatting van 8 LWEO boekjes economie. De volgende hoofdstukken komen er in voor:
- Rekenomie
- Levensloop
- Vraag & Aanbod
- Marktgedrag
- Marktresultaat en Overheidsinvloed
- Welvaart
- Economisch Beleid
- Wereldeconomie
De samenvatting is goedgekeurd door een do...
,Levensloop 2.1 – Keuzes
Het kopen van goederen door eindgebruikers noemen we consumeren. Als
bedrijven kapitaalgoederen kopen om te produceren en er geld mee te
verdienen, noemen we dat investeren.
Economen bestuderen het keuzegedrag van mensen. Je kunt niet alles
hebben wat je wilt, de middelen zijn beperkt, dus moet je prioriteiten stellen en
keuzes maken. Dit geldt voor consumenten, maar ook voor bedrijven en
overheden.
Schaarse goederen zijn goederen waarvoor een offer of inspanning moet
worden geleverd om het te verkrijgen. Middelen kunnen op meerdere
manieren worden ingezet, ze zijn alternatief aanwendbaar. Nadat ze gebruikt
zijn voor de productie van het goed, kunnen deze alternatief aanwendbare
middelen niet meer voor de productie van een ander goed worden ingezet.
Goederen waarvoor geen schaarse middelen worden opgeofferd zijn vrije
goederen.
Om goed te kunnen kiezen, moeten mensen een afweging maken tussen wat
iets oplevert en wat iets kost. Als we kiezen, offeren we de waarde van de
alternatieven op. De opofferingskosten bestaan uit de waarde van het beste
niet gekozen alternatief.
2
,Een keuzeprobleem kan worden weergeven met behulp van een
budgetvergelijking en een budgetlijn. Een budgetlijn geeft alle combinaties van
twee producten weer die je maximaal kunt kopen gegeven het budget en de
prijzen van de twee producten.
Het budget is het geldbedrag dat je kunt besteden. Het is uitgedrukt in euro’s
en daarom nominaal. Met dit bedrag kun je een aantal goederen en diensten
kopen afhankelijk van de prijzen van de producten. Met koopkracht geven we
aan hoeveel producten je met een bepaald inkomen (budget) kunt kopen. De
koopkracht is dus de reële waarde van het inkomen.
De speltheorie heeft als onderwerp hoe iemands keuzegedrag (beslissing)
wordt beïnvloed door beslissingen van anderen. Er is sprake van een
simultaan spel als de spelers beslissen zonder te weten wat de andere speler
heeft gekozen. De spelers kunnen zich coöperatief opstellen, waarbij ze
samenwerken, of niet-coöperatief opstellen, waarbij ze elkaar beconcurreren.
In de pay-off matrix is de pay-off (opbrengst) van elke strategie weergegeven.
De dominante strategie van een speler is de strategie die, ongeacht wat de
andere speler kiest, het meeste oplevert.
De voorspelling van de uitkomst van het spel noemen we het evenwicht. Er is
sprake van een Nash-evenwicht als de spelers hun opbrengst niet kunnen
verbeteren door alleen zelf van strategie te veranderen.
Een bekend voorbeeld uit de speltheorie is het gevangenendilemma. Bij het
gevangenendilemma hebben twee partijen een dominante strategie. Het
Nash-evenwicht dat tot stand komt als beide partijen voor de dominante
strategie kiezen, is voor beide spelers ongunstig.
Coöperatief spelen leidt tot een betere uitkomst voor beide spelers. Sociale
normen en reputatie kunnen ervoor zorgen dat spelers ervoor kiezen om
coöperatief te spelen. Samenwerking kan worden afgedwongen door een
bindende afspraak. De sancties voor het schenden van deze afspraak moeten
vooraf bekend zijn. Als sancties ontbreken, kan de afweging van eigen belang
en groepsbelang leiden tot meeliftersgedrag, waarbij een speler profiteert van
anderen.
Bij een herhaald simultaan spel kan het voordelig zijn voor de spelers om zich
coöperatief op te stellen.
2
, Levensloop 2.1 – Risico en Informatie
Koper en verkoper maken voor het afsluiten van een transactie kosten.
Transactiekosten zijn al de tijd, geld en moeite die het kost om een transactie
tot stand te brengen en komen bovenop de prijs van de transactie.
De koop en verkoop van een product is een voorbeeld van een ruiltransactie
(ruil). Een ruiltransactie mondt uit in een overeenkomst of contract, schriftelijk
of mondeling. Geen enkel contract is waterdicht. Als alle onvoorziene
gebeurtenissen in een contract zijn opgenomen, noemen we het contract een
volledig contract. Volledige contracten bestaan alleen in theorie. Het streven
naar zo volledig mogelijke contracten wordt ingegeven door risicoaversie: het
verlangen om risico’s uit te schakelen en onzekerheden uit de weg te gaan.
Er is sprake van asymmetrische informatie als bij een transactie de ene partij
meer informatie heeft dan de andere. Hierdoor kan er op een markt sprake zijn
van averechtse selectie: een verschijnsel waardoor de markt gaat bestaan uit
alleen de slechtste versie in het aanbod. Een voorbeeld hiervan is de markt
voor tweedehands auto’s. Door asymmetrische informatie en wantrouwen
daalt de betalingsbereidheid van de kopers. De verkoper kan hierdoor met de
goede auto’s blijven zitten.
Om financiële risico’s uit te bannen sluit je een verzekering af. Doe je dat op
eigen initiatief dan spreek je van een particuliere verzekering. Bij verzekeren is
sprake van solidariteit: het risico dat de verzekerde in zijn eentje niet wil
dragen wordt via de verzekeraar gespreid over een grote groep verzekerden.
De verzekerde betaalt premie aan de verzekeraar. Deze neemt het risico over
en keert uit bij schade of een gebeurtenis zoals een ongeluk. Bij het
berekenen van de hoogte van de premie spelen de verwachte schade en de
grootte van de schade een rol.
premie = kans op schade × de gemiddelde hoogte van de verwachte schade
Voor en na het afsluiten van een verzekering is er sprake van asymmetrische
informatie. Voor het afsluiten van een verzekering weet de verzekeraar niet of
de verzekerde een slecht of goed risico is. De hoogte van de premie baseert
hij op het gemiddelde risico. De goede risico’s zullen de premie te hoog vinden
en verzekeren zich elders of helemaal niet. De verzekeraar blijft zitten met de
slechte risico’s. Hierdoor gaat de premie stijgen. Dit proces heet averechtse
selectie. Averechtse selectie kan worden bestreden door collectieve dwang,
door premiedifferentiatie bijvoorbeeld door een bonus-malusregeling in te
zetten of door een eigen risico in te stellen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller puckvdbie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.
