Het begrip samenloop ziet op het geval waarin een persoon zich op meerdere grondrechten
tegelijk beroept.
Botsing van grondrechten betreft de situatie waarin verschillende partijen zich tot de
overheid wenden met grondrechtelijke claims die met elkaar in strijd zijn.
Samenloop van grondrechten bij de Nederlandse rechter
Hoofdregel is dat de overheid alle grondrechten moet respecteren. Als iemand in een
gegeven situatie beschermd wordt door meerdere bepalingen, dan zullen deze in beginsel
allemaal moeten worden nageleefd.
Op de hoofdreel bestaat een belangrijke uitzondering. Het komt voor dat een
grondwetsartikel een lex specialis vormt ten opzichte van een ander artikel (voorbeeld
artikel 3 is een verbijzondering van artikel 1 Gw).
Samenloop van grondrechten bij het EHRM
Het is een uitzonderzondering dat er maar liefst vijf artikelen worden ingeroepen. Vaker
gebeurt het dat de klager slechts van twee artikelen beweert dat zij zijn geschonden. Het is
niet zo dat het Hof zich verplicht voelt alle beweringen omtrent schendingen van andere
artikelen grondig te onderzoeken. Nadat de belangrijkste klacht gegrond of ongegrond is
verklaard, is het Hof vaak kort van stof wat betreft de verdere klachten.
Botsing
In veel procedures wordt de Nederlandse rechter geconfronteerd met botsende
grondrechten. De ingeroepen grondrechten kunnen zijn neergelegd in de Grondwet of in
een internationaal verdrag. Volgens art. 93 Gw is de Nederlandse rechter verplicht
bepalingen van internationale verdragen die een ieder kunnen verbinden, rechtstreeks toe
te passen. Ook de bestuursrechter en de strafrechter kunnen met botsende grondrechten te
maken krijgen.
Civiele rechter: in de eerste plaats stelt hij vast welke rechten en plichten gelden tussen
burgers onderling. Bij de uitleg van de relevante privaatrechtelijke normen slaat hij acht op
algemene rechtsbeginselen. Dat zijn deels dezelfde beginselen als die welke ten grondslag
liggen aan de grondrechten uit de Grondwet en internationale verdragen. Bij het vaststellen
van een rechtsverhouding tussen private partijen past de rechter grondrechten ‘indirect’
toe, namelijk door een grondrechtelijk geïnspireerde uitleg van het privaatrecht. In de
tweede plaats kan de rechter als orgaan van de Staat dwangmaatregelen bevelen. In deze
hoedanigheid zal de rechter zich moeten afvragen of een voorgenomen maatregel een
ongeoorloofde beperking oplevert van een grondrecht. Als hij vaststelt dat inderdaad sprake
is van een beperking, zal deze moeten voldoen aan de beperkingsclausules, ‘directe
werking’.
Bestuursrechter: bestuursorganen moeten soms ook botsende grondrechten tegen elkaar
afwegen alvorens een besluit te nemen. In laatste instantie beslist de bestuursrechter of
deze afweging op een juiste manier geschiedt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Doju. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.