Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 5: de wereld in de tijd
van ontdekkers en hervormers
Paragraaf 1: De Renaissance
Kenmerkend aspect: het mens- en wereldbeeld van de renaissance en de hernieuwde
oriëntatie op de klassieke oudheid.
De Renaissance
o Renaissance → Wedergeboorte (Frans).
o Cultuur van de klassieken (Grieken en Romeinen) wordt opnieuw geboren.
o Ontstaan in Italië → 15e eeuw
o Handelaren worden steeds rijker en gaan geld aan andere dingen uitgeven → Kunst
o Startpunt is Italië → Venetië
o In die omgeving ontstonden een nieuw mensbeeld, een nieuw wereldbeeld en een
nieuw levensgevoel, met meer oog voor de plezierige kanten van het leven. de
Italianen hielden de blik niet meer zo strak gericht op God en het leven na de dood.
o Vóór 1500: je leven is als voorbereiding op datgene na de dood (Memento Mori →
gedenk te sterven).
o Ná 1500: meer belangstelling voor het leven (Carpe Diem → pluk de dag)
o De Renaissance begon in de 15e eeuw in Italië en verspreidde zich vanaf 1500 over de
rest van Europa. Daarmee begon de vroegmoderne tijd.
Het humanisme
o Het idee dat God teveel nadruk had, de mens mag er ook zijn.
o Bij de herontdekking van de klassieke oudheid speelde het humanisme een
belangrijke rol.
o Humanisten (Latijns, Humanitas = menselijkheid) → jouw eigen leven staat centraal
en alleen jijzelf kan er het beste van maken.
o Lazen Griekse en Romeinse geschriften → uitleg over mens en natuur. Bewaard
gebleven door het overschrijven (monniken)
o Máár: deze geschriften stonden in dienst van Christendom (aangepast)
o Humanisten wilden weten wat de klassieke schrijvers nu eigenlijk bedoelden.
o Wat werd er opgemerkt?
o Vele fouten door het overschrijven en andere interpretaties
Extra impuls voor het humanisme:
o De Turken heroverden Constantinopel. Geleerden uit Constantinopel vluchtten naar
Italië en namen Griekse manuscripten en kennis van de Griekse oudheid mee.
o 1453 verovering van Constantinopel → Ottomanen (centraal Azië).
o Veel geleerden vluchten naar Italië en nemen de klassieke kennis mee.
De universele mens
o Humanisme eerst vooral voor geleerden → later ging het lezen van klassieke teksten
bij de opleiding van de rijkere burgerij horen.
o De ontwikkeling tot verstandig en mondig individu werd een nieuw opvoedingsideaal.
, o De ideale mens: uomo universalis → de mens die zich op de meest uiteenlopende
terreinen had ontplooid.
➔ Leonardo da Vinci was een echte alleskunner, niet door boeken maar waarneming.
Verspreiding over Europa
o Verspreiding na 1500.
o Met name door de boekdrukkunst en handelscontacten.
o Twee belangrijke humanisten: Thomas More en Erasmus.
Erasmus van Rotterdam:
o Gerard Gerardszoon, bastaardzoon van Priester.
o Vond het leven in het klooster benauwend.
o Was een humanist, maar wilde het christendom niet uit het oog verliezen. Het
christendom moest gezuiverd worden.
o Heeft een boek geschreven → Lof der Zotheid.
Thomas More
o Boek Utopia → 1516
o De naam Utopia is waarschijnlijk afgeleid van de Griekse woorden ou (niet) en topos
(plaats) = niemandsland. Ook kan het van eu (goed) en topia (plaats) afgeleid zijn =
goede plaats.
o De ideale samenleving: geen privébezit, 6 uur werken dus meer tijd voor intellectuele
arbeid, vrouwen ontwikkelen zich ook, meerdere godsdiensten en respect voor ieders
godsdienst.
Klassieke kunst als voorbeeld
Middeleeuwse kunst Renaissance kunst
o Plat o Gezichtsuitdrukkingen
o Christelijke onderwerpen o Menselijke anatomie
o Bijna niet naakt o Naakte mensen
o Schilder was anoniem o Met lijnen, kleur en schaduw
o Aandacht voor het lichaam ongepast maakten ze diepte
o Maatverhoudingen
o Inspiratie uit Oudheid en dus ook
andere onderwerpen
o Kerk nog wel de grootste
opdrachtgever
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FleurvdNieuwenhuisen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.