In deze samenvatting heb ik voor jullie het boek van Kopmels samengevat, de helft van de toets bestaat uit vragen over het boek. Er staat dus niks in over de verschillende stromingen.
Levensbeschouwelijke ontwikkeling is het proces van steeds opnieuw betekenis geven aan de wereld
om je heen. Deze ontwikkeling gaat je leven lang door en je levensbeschouwing is dus nooit af.
Levensvragen hebben een universeel karakter:
- Mensen hebben zichzelf deze vragen in alle tijden gesteld;
- Mensen stellen zichzelf deze vragen overal ter wereld;
Levensvragen zijn vragen waarop geen eenduidig antwoord bestaat:
- Iedereen vormt zijn eigen persoonlijke ‘antwoord’ op deze vragen
- Dat antwoord staat niet vast, maar verandert in de loop van je leven.
Je kunt ook zeggen: levensvragen zijn vragen die het leven aan jou stelt.
Levensbeschouwelijke (hoofdletter) en Levensbeschouwelijke stromingen
Een Levensbeschouwing of ‘Levensbeschouwelijke stroming’ is een min of meer samenhangend
geheel van zowel verhalen, bronnen en ideeën, als praktijken, tradities en rituelen. Samen vromen
deze een ‘antwoord’ op levensvragen van mensen. Een Levensbeschouwing omvat gedeelde
opvattingen over wat het leven de moeite waard maakt en hoe je zin kunt geven aan gebeurtenissen
in je leven.
Levensbeschouwelijke stromingen kun je zien als levende tradities met ‘antwoorden’ op
levensvragen. In de Wet op het primair onderwijs worden Levensbeschouwelijke stromingen
‘Geestelijke Stromingen’ genoemd.
1.3.2 kennismaking met Levensbeschouwelijke stromingen is niet neutraal
De gedachte achter het vak geestelijke stromingen was in 1985 dat het belangrijk was om deze kennis
neutraal te benaderen. Net zoals je bij andere vakken feiten leert over gebeurtenissen of andere
landen, leerde je leerlingen feiten over Levensbeschouwelijke stromingen. De interpretatie van die
feiten door jou als leerkracht of jouw mening erover speelden in deze gedachtegang geen rol. Deze
visie bood bovendien geen ruimte voor interpretatie of persoonlijke visievorming door de leerlingen.
Deze kennis is inmiddels sterk veranderd. Tegenwoordig haakt de interpretatie van wat er op je
afkomt en hoe jij hoort en ziet af van je eigen ervaring, dit blijkt bij cruciaal leren.
“In de hedendaagse visie op leren is de rol van de leerkracht veel meer dan alleen iemand die kennis
overdraagt”
1.3.3 levensbeschouwing in samenleving en onderwijs is in beweging
In Nederland hebben we een onderwijssysteem waarin sprake is van openbare en bijzondere scholen.
Bijna 70% van de scholen in Nederland is ‘bijzonder’ op een levensbeschouwelijke grondslag. Op de
meeste bijzondere scholen wordt het vak godsdienst/levensbeschouwing gegeven. Daarbij gaat
iedereen op zijn eigen manier om met de verhouding tot de ‘officiële’ levensbeschouwelijke identiteit
van de school. Op veel openbare scholen is men de laatste jaren actief om invulling te geven aan de
‘kernwaarden’ van het openbaar onderwijs. Openbare scholen zoeken naar manieren om hun
opdracht om ‘actieve pluriformiteit’ uit te dragen, vorm en inhoud te geven.
De samenleving verandert snel. Vragen rondom godsdienst, levensbeschouwing, normen en
waarden, en hoe we omgaan met de verschillen daarin, komen de school binnen. Op veel scholen
hebben we te maken met een levensbeschouwelijke grondslag die niet meer een-op-een aansluit bij
de achtergrond van de leerlingen. Daarom is dit aandachtsgebied op de basisschool en op de
, lerarenopleidingen sterk in beweging. Men ontwikkelt nieuwe theorieën en nieuwe praktijken voor
wat we samengevat ‘levensbeschouwelijk leren’ noemen. Deze didactiek van levensbeschouwelijk
leren gaat uit van recente inzichten over leren en sluit aan bij de veranderde context van
levensbeschouwing in de huidige samenleving. Deze didactiek gaat er onder meer van uit dat:
- Iedereen zich ‘levensbeschouwelijk’ ontwikkelt, ongeacht de context waarin je opgroeit.
- Levensbeschouwelijk leren niet alleen gebeurt op scholen met een levensbeschouwelijke
signatuur.
- Levensbeschouwelijk leren niet alleen gebeurt in vooraf vormgegeven lessen.
Kwalificatie, socialisatie en subjectificatie als doelen van onderwijs
In het huidige onderwijsdebat, waarin Biesta een van de roergangers is, wordt de discussie over de
balans tussen zaakvakken en vormende vakken ook gevoerd. Daarin worden als algemene doelen van
onderwijs de termen kwalificatie, socialisatie en subjectificatie gehanteerd. Kwalificatie staat voor
het begeleiden van leerlingen naar het behalen van een diploma. Biesta (2018) betoogt dat in het
huidige onderwijssysteem de nadruk te veel ligt op de kwalificerende doelstelling van het onderwijs.
Minstens net zo belangrijk is socialisatie, het voorbereiden van de leerlingen op actieve deelname
aan de samenleving. Tot slot pleit Biesta voor veel meer aandacht voor subjectificatie. Subjectificatie
noemt hij ‘het proberen te bestaan als subject van eigen handelen, niet als object van machten en
krachten buiten ons’. Subjectificatie is echter niet hetzelfde als persoonsvorming: Biesta beschrijft dit
als ‘de persoon willen zijn waarin je je leert te verhouden tot je eigen vrijheid’. Hij pleit ervoor dat
onderwijs begint bij aandacht voor subjectificatie, en niet iets is wat je pas doet als er nog tijd over is.
Burgerschapsvorming
Leerlingen leren om actief deel te nemen aan de democratische samenleving en op een respectvolle,
kritische, open manier om te gaan met alle culturele en religieuze verschillen die ze daarin
tegenkomen.
Hoofdstuk 2
Identiteit van de basisschool
- De levensbeschouwelijke identiteit is de ‘ziel’ van de school, datgene wat deze school tot
deze school maakt.
- Levensbeschouwelijke identiteit ‘vertelt het verhaal’ van de kijk op de wereld van de school:
wat doet ertoe en is de moeite waard om voor te leven?
- Levensbeschouwelijke identiteit maakt voor anderen zichtbaar waar je voor staat.
- Levensbeschouwelijke identiteit is voortdurend in ontwikkeling, in interactie met de
omgeving.
Formele identiteit van de school
In de formele identiteit kun je onderscheiden of een school openbaar of bijzonder is. als het om
bijzonder onderwijs gaat, kun je hierbinnen onderscheid maken tussen algemeen-bijzonder en
bijzonder- confessioneel. Bij de algemeen-bijzondere scholen is de Levensbeschouwelijke identiteit
‘algemeen’. Bijzonder-confessioneel kun je uitsplitsen in diverse Levensbeschouwelijke stromingen.
Identiteit van de school op papier
De manier waarop de formele identiteit van de school vorm krijgt binnen de specifieke school is de
identiteit van de school op papier. Deze is vastgelegd in beleidsstukken, schoolplannen, op de website
en in de schoolgids.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Cloë024. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.99. You're not tied to anything after your purchase.
