Summary
Volledige samenvatting + 41 voorbeeldexamenvragen met oplossing
- Course
- Institution
- Book
Volledige samenvatting op basis van slides, notices en handboek.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
vincentsels7
Content preview
SAMENVATTING: OVERZICHT VAN DEWIJSBEGEERTE
Vincent Sels
,HOOFDSTUK 1: WAT IS FILOSOFIE?
Wat is filosofie? Het is op zich al een filosofische vraag, het gaat gepaard met complicaties die niet altijd even
wenselijk zijn. Dat maakt ook dat een inleiding tot wat de filosofie is, zelf een eerste poging is tot filosofie. Je
wordt onmiddellijk geconfronteerd met wat filosoferen zelf is.
EEN DEFINITIE
De ideaal:
• Een opsomming van kenmerken of eigenschappen die je vindt bij alle filosofen/filosofieën en
uitsluitend bij filosofen/filosofieën
Op grond waarvan noemen we iets (een boek, theorie…) filosofie/filosofisch?
• Met een filosofische bepaling willen we de noodzakelijke en voldoende voorwaarden achterhalen die
moeten vervuld zijn om het begrip filosofie op een correcte manier te gebruiken. Het gaat om een
reeks eigenschappen die je vindt bij elke filosofie en die tegelijk niet aanwezig zijn bij alles wat niet
filosofie is.
• Het is strenger dan een woordenboekdefinitie als je op zoek bent naar een filosofische bepaling.
DRIE ASPECTEN: ATTITUDE, METHODE, DOMEIN
ATTITUDES: VERWONDERING, VERTWIJFELING, KRITISCH DENKEN
Filosofen zijn het niet altijd eens in het proberen uit te leggen wat filosofie juist is. Sommigen schuiven een
attitude naar voor. Het gaat om een bepaalde houding t.o.v. het leven, de werkelijkheid, het goed, het kwaad…
Maar zelfs onder diegenen die zeggen dat het gaat om een houding/attitude is er onenigheid over welke
attitude de filosofie net filosofie maakt. Welke attitudes noodzakelijk of voldoende zijn.
• Whitehead: “Filosofie is de activiteit die begint bij de verwondering. En eens als die filosofische
gedachte tot zijn einde gekomen is, opnieuw eindigt in de verwondering. De verwondering blijft
gedurende de hele filosofische activiteit aanwezig.” (geheugensteuntje: WW – Withead Wonder)
MAAR: deze verwondering is ook bij niet filosofen aanwezig.
Bv: kinderen die telkens waarom dit, waarom dat, waarom zo… blijven vragen. Het gedrag van
kinderen lijkt op de filosofische verwondering maar er moet meer zijn dan dat vooraleer je echt met
filosofie te maken hebt.
Whitehead: verwondering is de basis van de filosofie
Vincent Sels
, • Schopenhauer & Kierkegaard: “Vertwijfeling is de basisattitude van de filosofie, het moment waarop
het leven niet meer de weg lijkt te kunnen wijzen, haar zelfsprekendheid verliest.”
MAAR: filosofie is meer dan alleen vertwijfeling, er is bij de meeste mensen vertwijfeling op sommige
momenten maar dit betekent niet dat ze aan het filosoferen zijn.
Schopenhauer & Kierkegaard: vertwijfeling is de basis van de filosofie
• Descartes: Vertaald het kritische denken naar een kritiek ten aanzien van alles dat zich aandient als
waar. Kritische afstand nemen van autoriteiten (kerkelijk, maatschappelijk, mama/papa, vrienden...)
en het zelf denken en telkens de vraag stellen of het wel waar is en daarover reflecteren is volgens
Descartes de basis van de filosofie.
MAAR: je hebt filosofie die kritisch is maar er is bv ook constructieve of speculatieve filosofie.
Daarnaast is het kritische denken niet eigen aan de filosofie maar zit verwerkt in alle wetenschappen
of academische principes.
Descartes: kritisch denken is de basis van de filosofie
BESLUIT: geen van bovenstaande attitudes blijken de kern van de filosofie helemaal te vatten. Men gaat op
zoek naar methodes om de filosofie te verklaren.
METHODES
In de filosofie wordt vaak gebruik gemaakt van:
• Intuïties: zuivere gedachten waarmee precisiewerk verricht kan worden
• Conceptuele analyse: concepten inhalen in deelconcepten die er moeten zijn om van een groot
concept te kunnen/mogen spreken. Denk aan het verklaren van het concept filosofie in kleinere
concepten volgens attitudes of methodes.
Vincent Sels
, • Gedachte-experiment: experimenten die je niet in de realiteit kan uitvoeren maar je wel in staat
stellen om een betere handvatting te krijgen op hoe men begrippen gebruikt.
“Stel dat je… Zou je dan…?”
• Argumenteren: vanuit veronderstellingen/premissen (= synoniem) redeneren naar een conclusie.
MAAR: het vat de filosofie niet helemaal, er worden nog zoveel andere methodes gebruikt. Daarnaast zijn deze
methodes ook niet helemaal uniek voor de filosofie. Niet uniek en niet specifiek genoeg voor de filosofie.
DOMEIN
Waar houdt de filosofie zich mee bezig? Met welk domein?
• Het houdt zich bezig met onbeantwoordbare vragen en fundamentele problemen. Ze gaat zo diep dat
ze botst op de grens van het begrijpen, ze kan het niet vatten wat ze wil vatten en de problemen die
ze wil beantwoorden zijn onbeantwoordbaar.
MAAR: Enerzijds zijn er een heel aantal andere disciplines die zich bezig houden met vragen waarvan we niet
weten of ze op dit moment beantwoordbaar zijn, bv in de wiskunde.
Anderzijds houdt de filosofie zich niet enkel bezig met vragen die onbeantwoordbaar zijn.
VIER DEELDOMEINEN: METAFYSICA, LOGICA, EPISTEMOLOGIE, MORAALFILOSOFIE
Sommigen zeggen dat filosofie een discipline is die het best kan gedefinieerd worden uit 4 kern-subdisciplines:
• Metafysica
• Logica
• Epistemologie
• Moraalfilosofie
Als je filosofie zo definieert, verschuif je het probleem naar de definitie van die deeldomeinen. Wat is
metafysica? Wat is logica? Wat is epistemologie? En wat is moraalfilosofie? De hoop is dat die vragen
makkelijker beantwoordbaar zijn.
MAAR: ook op niveau van de subdomeinen zitten we met antwoorden die niet helemaal bevredigend zijn. Ze
bieden alle vier slechts onvolledige poging tot het verklaren van het begrip filosofie.
Sidenote: er zijn ook disciplines binnen de filosofie die delen van deze vier subdomeinen combineren, bv: de
wetenschapsfilosofie, de filosofie die onderzoekt hoe de wetenschap te werk gaat en tot kennis komt.
METAFYSICA
Metafysica houdt zich bezig met het bestaan van dingen en de aard van die bestaande dingen. De studie van
wat bestaat en van de aard van wat is.
• Bv: bestaat tijd en als het bestaat, wat is tijd dan? Bestaan getallen en hoe bestaan getallen? Bestaat
vrije wil? …
Vincent Sels
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vincentsels7. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.94. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80467 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now