Een kwalitatieve studie naar determinanten van slaapgedrag in Nederlandse volwassenen
Goed slapen is belangrijk. Tijdens de slaap treedt er herstel op en wordt energie
aangevuld (Piper, 2016). Een gezond slaapritme voor volwassenen houdt in op een vaste tijd
naar bed gaan en tussen de 7 en 9 uur slaap (Hirshkowitz et al., 2015). Te kort of te lang
slapen wordt geassocieerd met diverse gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten,
diabetes type 2, ademhalingsproblemen, overgewicht en een slechtere zelfgerapporteerde
gezondheid en welzijn (Cappuccio, et al., 2010; Piper, 2016).
Er blijkt veel variatie te zijn in slaapgedrag, waarbij de slaapduur onder meer wordt
beïnvloed door leeftijd, sociaaleconomische status, gezondheidsproblemen, depressie,
gewicht, roken, alcoholconsumptie en fysieke activiteit (Steptoe et al., 2008). Verder blijken
mannen iets korter te slapen dan vrouwen, mensen met een baan minder te slapen dan
gepensioneerden en werkzoekenden, en ouders korter te slapen dan mensen zonder
kinderen, zeker als de kinderen nog jong zijn (Piper, 2016). Met name werkende ouders met
(jonge) kinderen ervaren vaak een opvallende daling in de hoeveelheid uren slaap in
vergelijking met de periode voordat ze kinderen kregen (Richter et al., 2019). De
verplichtingen als gevolg van werk en zorg maken het voor deze doelgroep doorgaans
moeilijker om tot een ideaal slaapritme te komen. Behalve deze individuele verschillen heeft
er ook een ontwikkeling plaatsgevonden over de tijd. Als gevolg van meer uren werk, meer
ploegendiensten en de 24-uurs economie, zijn mensen over het algemeen steeds minder
gaan slapen (Åkerstedt & Nilsson, 2003). Slaap lijkt dus belangrijk voor gezondheid en
welzijn, maar het lukt veel mensen niet om stabiele gezonde slaappatronen te handhaven.
Gedragsveranderingsinterventies kunnen mensen helpen om over te stappen naar
gezondheidsbevorderende gedragingen. Gedragsveranderingsinterventies zijn doelgerichte
pogingen om mensen te ondersteunen bij gedragsverandering om zo uiteindelijk de
gezondheid of het welzijn van de doelgroep te vergroten (Peters, 2014). Om effectief te
, Determinanten van slaapgedrag 4
kunnen interveniëren is het van belang om de determinanten van een bepaald gedrag in
kaart te brengen (Peters & Crutzen, 2018).
Dit onderzoek richt zich op de psychologische constructen die slaapgedrag
voorspellen. De Reasoned Action Approach (RAA) onderstreept het belang van attitudes,
normen en waargenomen gedragscontrole bij het voorspellen van gedrag. Wat iemand zelf
vindt van bijvoorbeeld een vaste bedtijd en 7-9 uur slaap, wat de mensen in de omgeving van
deze persoon hiervan vinden en in hoeverre de persoon ervaart hier zelf controle over te
hebben, zou dus van invloed zijn op het slaappatroon.
De Reasoned Action Approach
De Reasoned Action Approach, RAA of ‘beredeneerd gedrag aanpak’ is een theorie
die gedrag kan verklaren (Fishbein & Ajzen, 2010), en dat bovendien succesvol heeft gedaan
voor verschillende gezondheidsgedragingen (Godin & Kok, 1996). Het is belangrijk om te
beseffen dat beredeneerd niet hetzelfde is als rationeel. De RAA is ook goed toepasbaar om
irrationele overwegingen in kaart te brengen, maar gaat er vanuit dat er altijd een affectieve
en/of cognitieve overweging (‘beredenering’) ten grondslag ligt aan het gedrag. De RAA stelt
dat de voornaamste determinant van gedrag de intentie om het gedrag uit te voeren is. Deze
intentie heeft meer voorspellende waarde naarmate een individu meer daadwerkelijke
controle over het gedrag heeft, en naarmate het individu de perceptie heeft meer controle
over het gedrag te hebben. Intentie wordt voorspeld door drie determinanten, waarvan de
eerste twee elk uit twee onderdelen bestaan (Fishbein & Ajzen, 2010). Zie Figuur 1 voor een
schematische weergave van de RAA.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaliesaaa1244. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.13. You're not tied to anything after your purchase.