Een samenvatting van de colleges met daarbij de arresten goed uitgewerkt en vervolledigt. Daarnaast zijn er ook enkele zelfstudeervragen over kinderrechten.
Stuur me maar een berichtje op FB voor een betere prijs
Kinder- en
jeugdbeschermingsrecht
SAMENVATTING
SARAH VERHAEGEN
,KINDER- EN
JEUGD(BESCHERMINGS)RECHT
Inhoudsopgave
0. Inleidende informatie............................................................................................................................................5
1. Kindbeelden...........................................................................................................................................................6
1.1. Kindbeelden(en) kinderrechtenbeweging......................................................................................................6
1.2. Stromingen in de kinderrechtenbeweging inzake handelingsbekwaamheid................................................7
2. Normatief kader....................................................................................................................................................7
2.1. Universeel.......................................................................................................................................................7
Verdrag over de rechten van het kind..............................................................................................................8
Classificatie van rechten....................................................................................................................................8
Toezichtscomité voor de rechten van het kind.................................................................................................8
2.2. EUROpees.......................................................................................................................................................9
EUropese unie...................................................................................................................................................9
Raad van EUropa...............................................................................................................................................9
2.3. België en vlaanderen....................................................................................................................................10
Doorwerking kinderrechtenverdrag in belgische rechtsorde.........................................................................11
Nationale commissie rechten van het kind.....................................................................................................11
Federale wetgeving – beleid...........................................................................................................................11
Vlaamse wetgeving – actoren – instrumenten...............................................................................................11
3. ALgemene beginselen.........................................................................................................................................12
3.1. Non-discriminatie.........................................................................................................................................12
3.2. Recht op leven, overleven en ontwikkeling.................................................................................................13
3.3. Belang van het kind......................................................................................................................................13
Kinderrechtencomité algemene commentaar nr. 14 (2013)..........................................................................14
GwH 7 maart 2013 (p42 Reader II)..................................................................................................................15
Rvs 29 mei 2013 (p.48 Reader II)....................................................................................................................15
3.4. Spreekrecht: cluster van rechten.................................................................................................................15
kinderrechtencomité, algemene commentaar nr. 12 (2009).........................................................................16
EHRM...............................................................................................................................................................17
België: algemene regeling ‘horen van minderjarigen’....................................................................................18
4. kinderrechten en onderwijs................................................................................................................................18
4.1. Normen.........................................................................................................................................................19
4.2. Inclusief onderwijs: roma.............................................................................................................................19
1
, 4.3. Inclusief onderwijs: beperking.....................................................................................................................20
4.4. Vrijheid van onderwijs (belgië).....................................................................................................................22
5. Kinderrechten en gezondheid.............................................................................................................................23
5.1. Algemeen: hoogst mogelijke gezondheidsstandaard..................................................................................23
5.2. Negatieve verplichtingen (art. 8 EVRM): verplichte vaccinatie...................................................................25
5.3. Toestemming?..............................................................................................................................................26
Kinderrechtenverdrag.....................................................................................................................................26
Raad van Europa..............................................................................................................................................27
Art. 12 Wet Patiëntenrechten.........................................................................................................................29
5.4. EUthanasie door minderjarigen...................................................................................................................29
GwH 29 oktober 2015, nr. 153/2015..............................................................................................................30
6. Kinderrechten in gezin en familie........................................................................................................................30
6.1. Recht op eerbiediging gezinsleven...............................................................................................................30
Uithuisplaatsing...............................................................................................................................................31
Parentale ontvoering.......................................................................................................................................33
Erkenning vaderschap.....................................................................................................................................35
Erkenning niet-Westerse familiebanden........................................................................................................36
Draagmoederschap en adoptie.......................................................................................................................36
7. Kinderrechten en migratie..................................................................................................................................37
7.1. Kinderrechtelijk kader..................................................................................................................................38
7.2. Wettelijke regeling.......................................................................................................................................38
7.3. Levensomstandigheden – huisvesting.........................................................................................................39
Herzien Europees Sociaal Handvest (HESH)....................................................................................................39
Europees Comité voor Sociale Rechten..........................................................................................................39
7.4. Recht op huisvesting....................................................................................................................................40
7.5. Rechten kinderen als (kandidaat-) vluchteling.............................................................................................41
7.6. Sociaal-economische rechten kinderen in migratie.....................................................................................41
7.7. Procedurele waarborgen niet-begeleide minderjarige asielzoeker (art. 8 EVRM)......................................43
7.8. Opvangomstandigheden (art. 3 EVRM).......................................................................................................44
Enkele vraagpunten.............................................................................................................................................44
8. Kinderrechten en jeugdrecht..............................................................................................................................45
8.1. Basisvragen jeugddelinquentierecht + Normatief kader.............................................................................45
8.2. VErenigde NAties..........................................................................................................................................46
8.3. Raad van Europa...........................................................................................................................................51
Aspecten eerlijk proces – Bronnen.................................................................................................................55
8.4. Een toets van het Decreet Jeugddelinquentie.............................................................................................58
9. Conclusies en voorbeeldvragen kinderrechten...................................................................................................58
2
, 9.1. Conclusies – Kritische bedenkingen.............................................................................................................58
Kritische Stromingen 1 : geen rechten voor kinderen....................................................................................58
Kritische Stromingen 2 : juridische kritiek.......................................................................................................58
Kritische stromingen 3: naar een interdisciplinaire kritische benadering......................................................59
Enkele stellingen – Citaten die wijzen op bovenstaande kritieken.................................................................60
9.2. Voorbeeldexamenvragen.............................................................................................................................60
10. Algemeen deel..................................................................................................................................................63
10.1. Begrip en beginselen..................................................................................................................................63
10.2. Bevoegdheidsverdeling..............................................................................................................................65
10.3. Bronnen......................................................................................................................................................68
11. Jeugdhulprecht..................................................................................................................................................69
11.1. Korte historiek............................................................................................................................................69
11.2. Begrippen en beginselen............................................................................................................................72
11.3. Reguliere vrijwillige jeugdhulpverlening....................................................................................................75
Instemming Cliënten.......................................................................................................................................75
Modulering: functies, typemodules en modules............................................................................................76
Rechtstreeks toegankelijke hulpverlening......................................................................................................76
Niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening...............................................................................................77
11.4. Crisisjeugdhulpverlening............................................................................................................................81
Context, interventiegrond en definities..........................................................................................................81
Verwezenlijking : een subsidiair aanbod crisisjeugdhulpverlening................................................................81
11.5. Gemandateerde jeugdhulpverlening.........................................................................................................82
Gemandateerde voorzieningen......................................................................................................................83
Opdrachten OCJ en VK....................................................................................................................................84
VOS en MaNo onderzoeken en opvolgen (art. 42, §3 DIJ voor VK)................................................................84
Doorverwijzing naar Openbaar Ministerie......................................................................................................85
11.6. Gerechtelijke Jeugdhulpverlening..............................................................................................................85
Vorderingen.....................................................................................................................................................86
Sociale dienst jeugdrechtbank........................................................................................................................88
Maatregelen....................................................................................................................................................88
12. Jeugddelinquentierecht.....................................................................................................................................89
12.1. Begrippen en beginselen............................................................................................................................91
12.2. Onmiddellijke reactie op de feiten.............................................................................................................96
12.3. Afhandeling op niveau van het OM...........................................................................................................97
Algemene principes.........................................................................................................................................97
Zuivere seponering (art. 8 DJD).......................................................................................................................98
Seponering met waarschuwingsbrief (art. 9 DJD)...........................................................................................98
3
, Seponering met oproeping (art. 10 DJD)........................................................................................................98
Seponering onder voorwaarden (art. 11 DJD)................................................................................................99
Bemiddeling (art. 12 DJd)..............................................................................................................................100
Positief project (art. 13 DJD).........................................................................................................................101
12.4. Gerechtelijke afhandeling........................................................................................................................102
Algemene regels............................................................................................................................................102
12.5. Voorbereidende rechtspleging.................................................................................................................104
Opstart voorbereidende rechtspleging.........................................................................................................104
Onderzoek persoon en leefomgeving...........................................................................................................104
Antwoorden op (mogelijk) gepleegd delict...................................................................................................104
Herstelrechtelijk aanbod...............................................................................................................................105
Maatregelen..................................................................................................................................................106
Duur voorbereidende rechtspleging (art. 21 DJD)........................................................................................109
Na onderzoeken............................................................................................................................................110
12.6. Rechtspleging ten gronde........................................................................................................................110
Opstart en rol jeugdrechtbank......................................................................................................................110
Antwoorden op delict...................................................................................................................................111
ANtwoorden – herstelrechtelijk aanbod (art. 30 DJD)..................................................................................111
Antwoorden – Sancties.................................................................................................................................111
12.7. Plaatsing in de jeugdpsychiatrie...............................................................................................................115
12.8. Uithandengeving......................................................................................................................................115
Toepassingsgebied ratione personae en (cumulatieve) voorwaarden (art. 38 DJD)....................................115
Procedure (art. 57bis, §3 JBW)......................................................................................................................116
Gevolg............................................................................................................................................................116
Uitvoering straffen na uithandengeving.......................................................................................................117
4
,0. INLEIDENDE INFORMATIE
Examen
o Schriftelijk – logisch antwoorden
o 1 à 2 inzichtvragen (openvragen)
o 1 à 2 toepassingsvragen (casussen) (openvragen)
Jeugdrecht: een krantenartikel waarover enkele vragen worden gesteld
o Gedeeltelijk open boek: readers zijn toegelaten
o 1 vraag gaat over het geheel (kinder- en jeugdrecht)
Te kennen leerstof
o Te kennen: alle geziene leerstof, enkel geziene leerstof
o Alle geziene leerstof: zoals vervat in lees- en lesmateriaal, en in de lessen
Niet enkel lesmateriaal, maar ook wat bijkomend in de les werd gezegd
o Enkel geziene leerstof: sommige stukken in de reader bevatten veel meer info dan
besproken en geanalyseerd in de hoorcolleges (in het bijzonder wat algemene com-
mentaren en aanbevelingen betreft); van die stukken hoef je enkel de behandelde
onderdelen/thema’s te kennen
General Comments / Guidelines: enkel te kennen in de mate dat we ze hebben
gezien/ de relevante paragrafen gesignaleerd op de ppts
Inhoud (pro memorie)
o Kindbeelden; normatieve kader & beleid inzake kinderrechten
(internationale en Europese verdragen, Belgische grondwet, kinderrechtenwetgeving)
Nooit as such bevragen, maar kennen zodanig dat alles in de context kan worden
geplaatst
o Doorwerking van kinderrechten in levensdomeinen
(onderwijs; gezondheid; gezin en familie; migratie; jeugdrecht)
o Kritische reflectie over kinderrechten
Eindcompetenties
o In staat zijn de basisleerstukken van de kinderrechten (KR) toe te lichten.
o In staat zijn de doorwerking van het recht van de KR in rechtstakken en rechts-
domeinen uit te leggen, in het bijzonder in het personen- en familierecht
(P&F), het migratierecht en het jeugdbeschermingsrecht (JBR).
o Kennis en begrip van, en inzicht in, de twee basisleerstukken van het JBR en enkele
andere (ook burgerrechtelijke) topics hebben.
o In staat zijn een concrete rechtsvraag of casus te analyseren in het licht van de KR.
o In staat zijn een concrete rechtsvraag of casus te analyseren in het licht van het JBR.
o Verbanden kunnen leggen tussen de KR, P&F en JBR
5
,KINDERRECHTEN
1. KINDBEELDEN
Aan wat denken we bij ‘kind’?
o Juridisch-terminologisch gezien is dit een persoon onder de 18 jaar
Beeld van spelende kinderen
Beeld van een kind in oorlog
Beeld van een kind dat onaanvaardbaar gedrag vertoont (bv. drugs)
Wat is het beeld van ‘het kind’?
o Kindbeeld en positietoewijzing geconstrueerd
sociale constructie
betekenisverlening door volwassenen dominant: één kindbeeld als werkelijkheid
gedefinieerd (objectivering)
o Het beeld dat we hebben is omdat ze zo zijn
= essentialisme
o Het beeld dat we hebben is omdat we het zo denken/ we construeren het zo
= sociologie
We zien kinderen eerder als emotioneel instabiel
Zijn ze zo of zien we ze zo?
Huidig kindbeeld: vooronderstellingen over kinderen:
o Ontwikkelingsstadia
Kinderen gaan door enkele ontwikkelingsstadia ( 0 tot en met 18 jaar)
Men schrijft enkele vaardigheden toe aan elk stadia
o in gevaar – als gevaar (Van Obbergen) (Valentine 1996 : ‘Angels and Devils’)
Kind als in gevaar (focus op bescherming) kind als een gevaar (adolescenten)
Dualiteit
o kinderen kwalitatief verschillend van volwassenen
o Pedagogisch concept: kind = onvolwassene, die gestimuleerd en geholpen moet worden tot
volwassenheid
= nog-niet-positie: nog-niet-zijn; afhankelijkheid; ‘bezit van’
Wat zit er erachter ‘het kind’?
o Voornamelijk kijkt men naar de kwetsbaarheid van het kind inzetten op de bescherming
van het kind
o Zien als een zelfstandig persoon meer focussen op de participatie
De focus zal de rechten gaan vormgeven
1.1. KINDBEELDEN(EN) KINDERRECHTENBEWEGING
Problematisering (eens) dominante kindbeeld door kinderrechtenbeweging
Uitgangspunt: gelijkwaardigheid alle mensen, ongeacht leeftijd
o => kinderen kunnen zichzelf zijn (=/= gelijke behandeling als volwassenen)
Gelijkwaardigheid !! ongeacht de leeftijd
Men is gelijkwaardig aan een volwassene, men is een gelijkwaardig persoon
of men nu 7 of 77 is
o zelfbeschikkingsrecht/autonomie: hebben rechten (inclusief participatierechten)
o agency
o Agency
Tegenargument: gelijkwaardig aan volwassenen waarom dan nog aparte rechten?
6
, * Wat met bescherming? (preferentiële rechten) cf. difference dilemma
niet tegen bescherming, maar tegen categoriale aanpak (naar leeftijd)
Difference dilemma: eigenheid van het kind beschermen dezelfde
rechten voorzien
o Consensus: kinderen drager van rechten, geen consensus over bekwaamheid tot zelfstandige
uitoefening
Een kind is een drager van rechten = rechtsbekwaamheid maar of het kind
handelingsbekwaam is, is nog steeds een punt van debat
1.2. STROMINGEN IN DE KINDERRECHTENBEWEGING INZAKE
HANDELINGSBEKWAAMHEID
Stromingen
1. Reformistisch
= kind is in principe handelingsonbekwaam, maar in bepaalde gevallen is er sprake van een
onderschatting van het kind; naar mate het kind ouder wordt, krijgt het meer rechten
Onbekwaamheidsargument in principe geldig, maar onderschatting bekwaamheid van kinderen
verlagen meerderjarigheid – geleidelijke rechtsverkrijging (cf. art. 5 CRC)
2. Radicaal
= kind is volledig handelingsbekwaam; wat betekent dit voor een 1- of 2-jarige
Betwist geldigheid onbekwaamheidsargument op ethische gronden: gelijkwaardigheid alle
mensen
volledige handelingsbekwaamheid
3. Pragmatisch
= het kind is in principe handelingsbekwaam, maar incompetentie kan worden bewezen +
maatschappelijke consensus
Erkennen rechten en recht op zelfstandige uitoefening, tenzij voor specifieke rechten
incompetentie kan worden bewezen, en maatschappelijke consensus
verleggen bewijslast
o Vlaanderen hanteert de reformistische stroming
Seksuele autonomie op 14-16 jaar
Bank
Bestraffing (voor sommige misdrijven is er sprake van volledige
verantwoordelijkheid)
Leeftijd om te huwen
Echte toestemming is vereist leeftijd op 18 jaar houden
2. NORMATIEF KADER
2.1. UNIVERSEEL
1924: Verklaring van Genève
o Focus op de materiële basisbehoeften van het kind
Voornamelijk focus op de verplichting van volwassenen ten aanzien van het kind
o Het kind werd eerder gezien als object
1959: Verklaring van de Rechten van het kind
o Ook emotionele behoeften van het kind zijn van belang (liefde en begrip)
o Kindbeeld: rechtssubject (rechtsbekwaam – drager van rechten) - handelingsonbekwaam
1989: VN – Verdrag over de Rechten van het Kind
o Facultatieve protocollen (dezelfde waarde als een verdrag)
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahverhaegen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.72. You're not tied to anything after your purchase.
