Summary
samenvatting politiële en gerechtelijke organisatie
- Course
- Institution
samenvatting politiële en gerechtelijke organisatie geslaagd in eerste zit 15/20
[Show more]
Seller
Follow
criminologiestudent06
Reviews received
Content preview
1 : Politiële en Gerechtelijke OrganisatieThema 1 : Opsporing
Deel 1 : Politie
GESCHIEDENIS
Inleiding
Waarom sti lstaan bij de geschiedenis ?
1. Inzicht in het verleden draagt bij aan inzicht in de complexiteit van het heden
2. Opdrachten van politie én de organisatie van – én toezicht op – het politiebestel, steeds gesitueerd in een
ruimere socio-politieke en economische context
Drie voorafgaande bemerkingen
1. De geschiedenis van het politiewezen is een rijke en complexe geschiedenis.
2. De geschiedenis van het politiewezen is niet enkel – en zelfs niet primair – een geschiedenis van de
misdaadbestrijding.
3. De geschiedenis van het politiewezen kan niet losgekoppeld worden van de Belgische politieke en sociale
geschiedenis.
Rode draden doorheen politi egeschiedenis
1. Een politiebestel gekenmerkt door een grote verscheidenheid enerzijds en een onevenwichtige
ontwikkeling anderzijds.
2. Spanning tussen centrale aansturing enerzijds en lokale (gemeentelijke) autonomie anderzijds.
3. Spanning tussen streven naar efficiëntie en effectiviteit in politieoptreden enerzijds en legitimiteit en
democratische controle anderzijds.
4. Diverse politie-instanties met eigen ontwikkelingsdynamiek die samen de politiezorg moeten verzorgen –
maar hoe?
1. De Franse en Hollandse erfenis (1794 – 1830)
De Franse Tijd (1794 – 1814)
Het Belgisch politiebestel zal lang (tot aan de hervorming) de kenmerken van het Franse model hebben.
Frans model
o De burgerlijke republiek (1794 – 1799)
--> politie hoort herkomst te vinden in burgerij en dient onder burgerlijke controle te staan
o Het militair Napoleontisch regime (1799 – 1814)
== “politiestaat’ --> gericht op de openbare ordehandhaving en politieke informatie
Samenleving waarbij politie instrument is van de overheid en de politie ertoe dient de
overheid in stand te houden.
--> kenmerken
o Militarisering
--> discipline en hiërarchie – gendarmerie (sterke interne hiërarchie, weinig manoeuvreerruimte)
o Centralisering
--> uitbouw gendarmerie, nationale wetgeving
Uitvoerende macht (ministerie van politie) oefent controle uit (niet de rechterlijke!)
Duidelijke aansturing vanuit de staat (censuur, arrestaties, politie = instrument)
,2 : Politiële en Gerechtelijke Organisatie
Invoering onderscheid tussen administratieve en gerechtelijke politie
Administratieve (bestuurlijke) politie Gerechtelijke politie
Openbare orde handhaving Opsporen van misdrijven, vaststellen,
bewijzen verzamelen
Joseph Fouché en de idee van de ‘haute police’
Voorkomen van misdrijven (preventief Misdadigers voor het gerecht dagen
toezicht) (repressief)
Op basis van politiereglementen Wie?
--> politiecommissarissen, veld- en
boswachters, vrederechters, luitenanten
en kapiteins gendarmerie
--> minister van Algemene Politie vanaf 1799
--> oprichting Police Secrète (Openbare Veiligheid)
Taak : inwinnen, analyseren en gebruiken van inlichtingen door middel van
informanten en infiltranten
Reden : nood aan verzameling politieke informatie
--> Politie wordt instrument in handen van machthebbers en wordt verwacht de
samenleving in het oog te houden
== Haute Police (politieke inlichtingen) --> politieke informatieverzameling
Police Basse – gewone politietaken, focus op criminele inlichtingen
o Verscheidenheid
--> Een verscheiden politieapparaat met als belangrijkste korpsen :
Corps de la Police muncipale Garde Nationale
Gendarmerie Nationale
1789 – 1809 Vanaf 1789 Opgericht 1800 – 1810
Nadien : ‘Gendarmerie Commissarissen, veldwachters Voorloper burgerwacht
Impériale’ (elitekorps)
Administratieve en gerechtelijk Handhaving van openbare orde
taak en grens- en kustbewaking
Voorkomen van misdrijven den
de zorg voor de dagelijkse orde in
de gemeenten en steden
Belangrijke rol voor lokale
overheid : burgemeester !
Nadelen van dit systeem
--> conflicten, concurrentie en communicatie
Voordelen van dit systeem
--> je kon op verschillende niveaus inzetten (lokaal : goede band met de bevolking)
,3 : Politiële en Gerechtelijke Organisatie
Hollandse Tijd (1815 – 1830)
Overname Franse erfenis, maar in mildere vorm ; afzwakking van de ‘politiestaat’
Niettemin : handhaving van idee van ‘haute police’
Politieorganisatie
Maréchaussé Gemeentelijke politie Burgerwacht/schutterij
== Gendarmerie Commissarissen en veldwachters Bestond uit burgers
(maar term werd
vervangen wegens te
beladen)
Centrale korps in Toename gemeentelijke Handhaven van de openbare orde bij
Nederlanden autonomie van 1815 (maar weer afwezigheid van veldwachters
afzwakking vanaf 1825)
Het gaat niet goed tussen de politiemachten. (slechte verstandhouding)
2. De eerste fundamenten van een nationaal gecentraliseerd politiesysteem (1830 – 1885)
--> de eerste fundamenten (1830 – 1885) van een Belgisch politiebestel
1830 --> Belgische onafhankelijkheid
o Naar een sterke, gecentraliseerde staat met gemeentelijke autonomie
1831 --> Belgische Grondwet
2de helft 19e eeuw --> industriële ontwikkelingen
o Industriële crisis tussen 1873 en 1885
--> focus van de overheid lag op de disciplinering van werkende klasse
Stakingen en sociale onrust
--> nood aan openbare ordehandhaving
, 4 : Politiële en Gerechtelijke Organisatie
De verschillende politie-instanties (1830 – 1885) – sterk geënt op de Frans-Hollandse modellen
Weerstand tegen gecentraliseerd politiemodel : diversiteit aan politiediensten, 1 lokaal korps en 3 gebaseerd op militaire korpsen
Gendarmerie Nationale Leger Burgerwacht Lokale/gemeentepolitie Oprichting openbare veiligheid
(grootste korps) (staatsveiligheid)
1830 November : ontbinding Gebaseerd : militair Decreet oktober 1830 : burgerwachten ‘Ruraal België’ met landelijke 1830 : einde haute police, maar
Maréchausséé en vervanging korps georganiseerd op gemeentelijk niveau politie (veldwachters) in toch behoud van openbare
door ‘Gendarmerie Nationale’ initiatief van de burgerij vanuit kleinere gemeenten en veiligheidsdienst
wantrouwen (bekritiseerde) gemeentepolitie
in grotere gemeenten
Aanvankelijk kleine rol op vlak Binnenlandse Voornamelijk werkzaam in steden Gemeentewet 1836 : Bevoegdheden pas in 1998 bij
van ordehandhaving ordehandhaving Taken : handhaven van de Burgemeester krijgt algemene wet vastgelegd.
(voornamelijk veiligheid op het (optreden naar gehoorzaamheid aan de wetten, politiebevoegheid (bestuurlijke
platteland) aanleiding van bewaren of herstellen van de orde en politie) en kan preventief beleid
stakingen, protesten,…) de publieke rust, helpen van het leger ontwikkelen
bij zijn binnenlandse operaties,
verzekeren van de onafhankelijkheid
van België en de integriteit van zijn
grondgebied
Aantal manschappen blijft In de loop van 19de eeuw zal rol Taak : politiereglementen Gebaseerd : militair korps
beperkt geleidelijk aan uitgespeeld worden toepassen (herbergen,
vreemdelingen, bedelaars,…)
3 kenmerken : moeilijke Gebaseerd : militair korps Gebaseerd : gemeentepolitie
reorganisatie, moeilijke voogdij
en moeilijke interne code
EERSTE PLEIDOOIEN VOOR AFZONDERLIJKE GERECHTELIJKE POLITIE
1871
--> voorstel van Prins en Pergameni tot hervorming : er moet een autonome gerechtelijke politie komen
1872
--> oprichting speciale afdeling voor gerechtelijk werk te Brussel, maar terug afgeschaft in 1880 (budgettaire redenen)
Voorlopig geen resultaat zou inwerken tegen de gemeentelijke autonomie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller criminologiestudent06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now