Uitgebreide en duidelijke samenvatting Staatsrecht B2 | Rechtsgeleerdheid RU
In deze samenvatting zijn de hoofdlijnen van het vak Staatsrecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen uiteen gezet in een duidelijke indeling. De blokken A t/m D zien op de werkgroepen. Hier wordt duidelijk op de stof in g...
Inhoud
BLOK A – Wetgeving...............................................................................................................................
BLOK B – Decentralisatie......................................................................................................................
BLOK C – Rechterlijke macht................................................................................................................
BLOK D – Grondrechten........................................................................................................................
BLOK E – Politiek staatsrecht................................................................................................................
BLOK F – Vergelijkend staatsrecht........................................................................................................
Jurisprudentieoverzicht........................................................................................................................
,BLOK A – Wetgeving
1. Rechtsstaat en legaliteitsbeginsel HR Meerenberg + HR Fluoridering
Functies van het staatsrecht:
Constitueren = het samenstellen/instellen van een (overheids)ambt
Attribueren = het toedelen van bevoegdheden aan deze ambten en afbakenen
Reguleren = onderlinge verhoudingen afstemmen (tussen deze ambten, maar ook
tussen overheid en burgers)
Functies van het legaliteitsbeginsel:
Willekeur voorkomen: rechtsgelijkheid en rechtszekerheid beschermen
Sterke democratische legitimatie (herleidbaar tot wet omdat de bevolking inspraak
heeft in de samenstelling van de Tweede Kamer)
Ontwikkeling van het legaliteitsbeginsel: Verschuiving!
HR Meerenberg juridische dwang
o Wetgevende bevoegdheid moet berusten op de Grondwet, herleidbaar zijn tot
de wet of berusten op delegatie
HR Fluoridering feitelijke dwang
o Een wettelijke grondslag is vereist voor een maatregel van zeer ingrijpende
aard
Ontwikkeling: voor steeds meer gedragingen een wettelijke grondslag vereist
2. Statuut
Belangrijke Koninkrijksambten zijn:
Kroon/Koning (art. 1a Statuut) = drager van de Kroon = Nederlandse Koning (art. 24
Gw)
Raad van ministers van het Koninkrijk (art. 7 Statuut) = Nederlandse ministerraad
aangevuld met gevolmachtigde ministers uit de andere landen (art. 7-10 Statuut); zij
vergaderen alleen als een aangelegenheid hun land raakt!
Koninkrijksregering (art. 2 lid 1 Statuut) = de Kroon + één of meer rijksministers.
NB: ministers zijn ook rijksministers, maar sommigen zijn altijd Rijksminister, bv.
minister van defensie, aangezien defensie een Konikrijksaangelegenheid is (art. 3
Statuut).
Koninkrijkswetgever (art. 4 lid 2 Statuut jo. art. 15-20 Statuut) = koninkrijksregering
+ Nederlandse Staten-Generaal.
Raad van State van het Koninkrijk (art. 13 lid 2 Statuut) = Nederlandse Raad van
State + Staatraden uit Caribische landen
Hoge Raad van het Koninkrijk (art. 23 Statuut) = Nederlandse Hoge Raad +
eventuele aanvullingen (nog nooit gebruik van gemaakt)
Koninkrijksaangelegenheden zijn m.n. te vinden in art. 3 Statuut. In art. 41 lid 1 Statuut staat
dat de landen zelfstandig hun eigen aangelegenheden behartigen.
Twee soorten Koninkrijkswetgeving:
Rijkswet – door de Koninkrijkswetgever (= Koninkrijksregering + Staten-Generaal)
Algemene Maatregel van Rijksbestuur [AMvRB] – door de Koninkrijksregering (de
Kroon + één of meerdere rijksministers)
1
,Wanneer een rijkswet? art. 38 Statuut: als twee of meer landen van het Konikrijk een
gezamenlijke regeling treffen ten aanzien van onderwerpen die niet in art. 3 Statuut worden
genoemd.
Rijkswetprocedure – kun je vinden vanaf art. 15-22 Statuut:
1. Koning (regering) zendt een ontwerp van de Rijkswet naar de S-G en de
vertegenwoordigende lichamen van Aruba, Curacao en Sint-Maarten. Recht van
initiatief ligt niet alleen bij de regering, maar ook bij de S-G (Tweede Kamer) en de
gevolmachtigde ministers (art. 15 Statuut)
2. Behandeling van de Rijkswet vindt plaats in de Tweede Kamer (art. 16 Statuut)
3. Vergaderingen in Tweede Kamer (mondelinge behandeling in de S-G) mogen
bijgewoond worden door gevolmachtigde ministers en zij mogen ook amendementen
(wijzigingen) voorstellen (art. 17 Statuut)
4. Andere landen mogen overleggen, maar niet meestemmen (art. 18 Statuut)
- Gevolmachtigde minister gaat akkoord nog 3/5 van de stemmen nodig
- Gevolmachtigde minister niet akkoord Kamer verzoeken vergadering aan te
houden
5. De Staten-Generaal neemt de Rijkswet aan
6. Aruba, Curacao en Sint-Maarten moeten de Rijkswet bij landsverordening
aanvaarden: in twee lezingen van de Staten-Generaal van deze landen, tenzij in de
eerste lezing aangenomen met 2/3 meerderheid.
Art. 14 Statuut: uitzonderingen in lid 1 (delegatie landswetgever) en lid 3 (alleen in NL = wet/
AMvB)
Consensusrijkswet = landsaangelegenheid die is behartigd op Koninkrijksniveau;
landsaangelegenheden worden gezamenlijk vastgelegd in een rijkswet o.b.v.
wilsovereenstemming tussen alle landen (elk betrokken land heeft een veto-recht). Waarom?
puur om het geld! En heel soms ook omdat het handig is (bv. gemeenschappelijk HvJ).
Art. 2 lid 2 Statuut: de gouverneur is de plaatsvervanger van de Koning op de eilanden; hoofd
van het land, maar tegelijkertijd Konikrijksorgaan (lastige figuur dus)!
Wijziging van het Statuut art. 55 Statuut:
1. Staten-Generaal neemt de rijkswet aan
2. Aruba, Curacao en Sint-Maarten moeten de Rijkswet aanvaarden bij landsverordening
Twee soorten wijzigingen:
Gewone wijziging? – lid 2! twee lezingen, tenzij in 1ste lezing met 2/3 meerderheid
aangenomen – anders gekwalificeerde meerderheid.
Wijziging die afwijkt van de Grondwet – lid 3! – Grondwet moet dan ook veranderen,
zie art. 5 lid 2 Statuut er kan worden volstaan met volstrekte/gewone
meerderheid.
Volg verder gewoon de procedure van art. 137 Gw e.v. Bij wijziging Statuut blijven
bestaande langere regelingen gelden totdat er een specifieke voorziening getroffen is (art. 57a
Statuut).
2
, Dus:
Rijkswetprocedure landen hebben eigenlijk niks te vertellen!
Wijziging Statuut landen hebben een veto-recht, omdat een landsverordening (wet
door parlement en regering) hiervoor nodig is!
Let goed op het volgende onderscheid:
Gewone meerderheid = de helft plus één
Gekwalificeerde meerderheid = ten minste 2/3 van de stemmen
3. Grondwet
Onze Grondwet is weinig ideologisch (geen preambule met doel i.v.m. continuïteit) en sterk
monarchaal (blaast figuur van de Koning op). De Grondwet heeft een open karakter, wat wil
zeggen dat er veel veranderingen in de Grondwet plaats kunnen vinden zonder dat een
formele wetswijziging nodig is. Denk aan gewoonterecht zoals de vertrouwensregel,
internationaal recht en recht ontwikkeld door de rechter (HR Meerenberg). Art. 5 lid 2 jo. art.
42 Statuut: Statuut staat boven de Grondwet!
Grondwet opknippen:
Rijksrecht: bepalingen die alleen in het Konikrijk gelden: art. 5 lid 3 Statuut,
aangelegenheden met name te vinden in art. 3 Statuut (zie ook par. 4 Statuut). Verder
kijken in de Grondwet. Bv. art. 97 Gw
Rijksrecht & landsrecht: bepalingen die zowel in het Koninkrijk als het land gelden:
art. 5 lid 1 Statuut. Verder kijken in de Grondwet. Bv. art. 118 Gw
Landsrecht: bepalingen die alleen in Nederland gelden: alle overige! Bv. art. 81 Gw
Waarom relevant? Grondwetsherziening
Herziening van de grondwet: wederom opknippen:
Landsrecht: procedure: art. 137-139 Gw + art. 141 Gw
Rijksrecht & landsrecht: art. 5 lid 3 Statuut art. 15 t/m 20 Statuut
(=rijkswetprocedure!). Dus: art. 5 lid 3 Statuut jo. art. 137 e.v. Gw jo. art. 15-20
Statuut.
Landsrecht dat andere landen raakt: art. 10 lid 1 Statuut – zie art. 45 Statuut voor
‘geraakt’ worden opplussing van de gewone procedure; als er iets besloten moet
worden zijn de gevolmachtigde ministers betrokken bij bekrachtiging
(rijksministerraad)
Herzieningsprocedure: art. 137 Gw e.v.:
1. Eerste lezing: één of meer wetsvoorstellen worden ingediend, worden in overweging
genomen (lid 1) zoals een wifz (splitsingsrecht TK: lid 2).
2. Ontbinding Tweede Kamers: kiezers kunnen mening over voorgestelde herziening
uitspreken door te stemmen (lid 3).
3. Tweede lezing: indiening van de teksten uit de eerste lezing als wetsvoorstel
(wijziging onmogelijk), 2/3 meerderheid vereist (lid 4).
4. Bekendmaking na bekrachtiging bij KB (art. 139 jo. 141 Gw)
Bij herziening Grondwet blijven bestaande langere regelingen gelden totdat er een specifieke
voorziening getroffen is (art. 140 Statuut). Soms additionele artikelen!
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller twan13. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.71. You're not tied to anything after your purchase.
