- Lees rapport mediaconcentratie (p323-333). Belangrijk voor de opdracht, ook te kennen voor
examen.
Zie doelstelling op begin slides!
INTRODUCTIE
MEDIA, MACHT EN SAMENLEVING
- Wat betekent een leven zonder technologische communicatiemiddelen?
o Hoe organiseren we verkiezingen?
o Hoe zorgen we voor maatschappelijke verbinding?
o Hoe organiseren we ons sociaal leven?
Het is cruciaal om de structuur en werking van media goed te begrijpen, wanneer we onze
hedendaagse samenleving willen begrijpen. In deze cursus zijn we geïnteresseerd in het bestuderen en
begrijpen van de complexe relatie tussen media, macht en samenleving.
De structuur en werking van media is vaak onzichtbaar (we denken er niet over na en staan er vaak
niet bij stil), we moeten leren kijken wat op (front-end) en achter onze schermen gebeurt (media
backends) bv om ervoor te zorgen dat uw internet werkt is er veel infrastructuur nodig.
Een groot deel van onze media en communicatiestructuur wordt steeds meer afhankelijk van de grote
digitale Amerikaanse mediabedrijven (Amazon, Apple, facebook, Microsoft). Bv netflix kijken draait op
de structuur van Amazon. Amerikaanse mediabedrijven hebben veel macht!
Vragen die naar boven komen: wie bepaalt wat we zien op het nieuws? Wie bepaalt wat we mogen
posten op sociale media? Wie controleert de media?...
MEDIA
WAAROVER PRATEN WE, ALS WE PRATEN OVER MEDIA?
- Verwijs niet zomaar naar ‘‘de media’’, het is een complexe verzameling van instituten en
actoren die media maken.
o Stop met praten over ‘de media’, de media bestaat niet.
- Media als meervoud van medium, verwijst sinds midden 19de eeuw naar een technologisch
communicatiemiddel, in staat om informatie en communicatie-inhoud te distribueren naar een
groot publiek (kranten, film, tv, radio…)
- Media zijn sterk gedigitaliseerd en in staat informatie en communicatie-inhoud te verzamelen,
op te slaan, te verwerken en te distribueren.
- Vandaag zijn media sterk gedataficeerd en niet alleen gedigitaliseerd. Gedataficeerd = Ze
verzamelen data over wie we zijn en onze handelingen, verwerken data d.m.v. algoritmes.
Media en communicatietechnologie automatiseert bijzonder snel en opereert steeds meer
zonder menselijke interventie (bijv. kunstmatige intelligentie). Bv vtmGo verzamelt data over
kijkgedrag en handelingen, maar ook over wie je als kijker bent. Of bv gepersonaliseerde pagina
van Instagram, daar zit geen persoon meer achter.
MEDIA HEBBEN 2 COMPONENTEN:
1
, 1. Inhoudelijk component; wat we zien op schermen en horen uit luidsprekers.
a. Symbolisch belang van media, zijn betekenis gevend, geven betekenis aan het dagelijks
leven, representaties. We kunnen wat we zien/horen door media interpreteren.
b. Media representeren de wereld. Media zijn geen spiegel van de samenleving, maar zijn
een gefragmenteerd venster op de wereld.
2. Materiële component
a. Vaak onzichtbaar
b. Alle technologie die media mogelijk maken, organisatorisch, infrastructurele dimensie
van media bv de verschillende bedrijfsvormen of bv een datacenter van google gelegen
in NL.
i. Water is nodig om een datacenter te koelen. Het is dus echt een industrie.
c. Media backends
Media zijn voortdurend in evolutie, voornamelijk het resultaat van technologisch doorgedreven
innovaties.
Nieuwe dragers van media inhoud:
- = Nieuwe circulatie, productie en distributie van inhoud
- = Nieuwe mediaorganisaties
- Zijn geimpacteerd door de technologische evoluties. Moeten zich ook steeds vernieuwen en
heruitvinden.
20STE EEUW – MASSAMEDIA - ELEKTRIFICATIE
- Ontstaan massamedia met combinatie elektrificatie.
- Ontwikkelen zich in relatie tot industrialisering (elektrificatie) en urbanisering.
o Industrialisering: mensen gaan in fabrieken werken. Wordt een complexe samenleving.
Er is sprake van een entertainmentindustrie.
- Moderne media-industrie die professioneel georganiseerd is krijgt vorm
- Media kwamen centraal te staan in het alledaagse leven van mensen die leefden in
massamaatschappijen
- Media werden belangrijke instituten in de politieke en economische organisatie van de
samenleving (bv radio om te luisteren naar het nieuws in real time)
LAAT 20STE EEUW– DIGITALE MEDIA EN DIGITALISERING
- Transformatie naar digitalisering
- Digitale media kunnen alle informatie omzetten in binaire codes wat media toelaten niet alleen
informatie op te slaan en te distribueren, maar ook om het te verwerken tot verschillende
formaten en het te manipuleren.
- In 1990 wordt het Internet ontwikkeld door de VS als een militaire technologie tijdens de Koude
oorlog. Geleidelijk aan komen personal computers (PC) huishoudens binnen.
- Het internet is dan nog een netwerk communicatie infrastructuur die niet commercieel is.
BEGIN 21STE E – HET INTERNET ONTWIKKELT ZICH TOT EEN PARTICIPATIEVE
OMGEVING
- In het begin van de 21ste E ontwikkelt het internet zich tot een participatieve omgeving waar wij
niet alleen media-inhoud consumeren maar ook produceren (prosumer, producent en
consument).
- Wanneer we zelf inhoud produceren, produceren we ook data die gebruikt kan worden door de
(digitale) media-industrie.
2
, - Het internet wordt een commerciële omgeving gedomineerd door grote digitale platformen, ook
met ongeziene gevolgen voor de traditionele media-industrie: Amazon, 1997, Google/Alphabet,
1998, Facebook/Meta, 2004, Netflix, 2007, Apple Iphone, 200
- De smartphone zorgt ervoor dat het internet een participatieve en data geschreven
infrastructuur werd die een verlengde van het menselijk lichaam is geworden (we dragen onze
gsm altijd met ons mee)
- Tijdens de covid werd de schermtijd hoger. Men ziet dat dit ook na de pandemie zo is gebleven.
Het is een nieuwe gewoonte te worden. Want media is een gewoonte!
NU, VANDAAG DE DAG:
- Vandaag de dag zijn media gericht op het verzamelen van data over gebruikers en vervolgens
zetten media die data in als commercieel goed.
- De shift van massamedia en haar klassieke instituten in de 20ste E naar participatieve media
die data geschreven zijn is transformeren voor media zelf, maar ook maatschappelijk
- Media observeren en beantwoorden de gebruiker op basis van dataverzameling.
SAMENLEVING
Waar gaat het over als we praten over de samenleving?
- “Samenleving” verwijst naar de hele sociale wereld waarin we bestaan of “het geheel van
instellingen en relaties waarbinnen een relatief grote groep mensen leeft”
o Onderwijs, politiediensten, politieke instellingen, relaties waarbinnen een grote groep
mensen leeft..
o Dus enerzijds instituten die de samenleving maken en anderzijds de relaties die binnen
de samenleving leven
- De samenleving gaat over het geheel aan sociale relaties, alledaagse interacties en de
organisatie van verschillende sociale groepen en categorieën van differentiatie, zoals die o.a.
obv klasse, etniciteit en gender. (Niet iedereen is gelijk in de samenleving, er is differentiatie)
- Het gaat over patronen van rijkdom, macht en ongelijkheid. Ze vormen kernelementen van
samenlevingen, evenals sociale instellingen, waaronder het overheidsapparaat en de wet,
onderwijssystemen, religieuze organisaties, commerciële onderneming, kleine organisaties zoals
bijvoorbeeld een gezin.
- Gevestigde hiërarchieën van rijkdom, macht en controle vormen met sociale instellingen een
complex geheel van structuren waarin sociale relatie worden beleefd
o Voorbeeld maatschappelijke structuur: hoe laat kinderen op school moeten zijn
Voor degenen die samenlevingen bestuderen, is een belangrijke vraag de relatie tussen deze
gevestigde structuren en menselijke 'agency', dat wil zeggen het vermogen van mensen tot
zelfbeschikking, de mogelijkheid die inviduen hebben om zich vrij te bewegen (individuele vrijheid).
Structuren zijn er en bestaan en ontstaan, maar mensen zullen zich daarrond bewegen en laten
misschien ook nieuwe structuren ontstaan. Relatie is structuur vs agency. Hoe bewegen de mensen
zich rond de georganiseerde samenleving?
- Worden wij gevormd door het gender, sociale klasse of etnische categorie waarin we geboren
zijn - of zelfs door de familiestructuur, het onderwijssysteem of religieuze instellingen die een rol
spelen die een rolspelen in ons leven?
- Of hebben we de macht om onze eigen toekomst te bepalen?
WAAR GAAT HET OVER ALS WE PRATEN OVER DE SAMENLEVING?
Media zijn belangrijk op zoveel niveaus van het hedendaagse sociale leven dat zij een cruciale rol
spelen. Media maken deel uit van de structuur van de samenleving (waarin verhoudingen van rijkdom,
3
, macht en ongelijkheid worden bepaald), maar aan de andere kant faciliteren zij ook agency door
democratische controle, zelfexpressie en zelfontplooiing. (zelf representatie). Dus media zijn deel van
die structuur en ook deel van een mogelijke verzet, verandering, controle.
MACHT
WAT IS DE MACHT VAN DE MEDIA?
Media bepalen waarover we praten in de samenleving. Media maken keuzes en selectie over welk
nieuws zij brengen of niet. Media zijn complexe instituten die op een bepaalde manier gebruikt worden.
- De relatie tussen media en macht moeten begrepen worden als de capaciteit van media om
informatie en communicatie te controleren, het controleren van communicatie in samenlevingen
is wat media aanzienlijk veel macht geven.
- Media controleren informatie en communicatie. Hebben maatschappelijke
verantwoordelijkheden. De overheid zet in op mediabeleid.
- Daarom zijn media geen bedrijven, instituten of organisaties zoals elke andere (we kunnen ze
niet zoals elk ander commercieel bedrijf beschouwen), maar spelen zij een bijzondere
maatschappelijke rol.
- Er zijn twee dominante manieren om na te denken over de relatie media en samenleving, en de
macht van media:
Media als vormgever van de samenleving (media samenleving)
Media beinvloeden op allerlei manieren de samenleving. Bv een
programma kan mensen aanleiden tot gedragsverandering zoals agressie
of iets positief zoals aan het klimaat denken
Media als spiegel van de samenleving (media samenleving)
Bv de VRT die Vlaams belang meer laat zien omdat zij ook populairder zijn
in de stemmen van de vlaming
Maar dit is niet altijd mogelijk! Het enige wat juist is van de spiegel zijn
winterbeelden op canvas.
Journalisten zouden neutraal en objectief moeten zijn, maar dit kan niet.
MEDIAREPRESENTATIE STUART HALL
- Media-inhoud sluit vaak nauw aan bij echte gebeurtenissen en bij de heersende sociale trends
en culturele waarden. Maar media-inhoud weerspiegelt deze niet perfect of neutraal.
- Media producenten zijn zeer selectief met betrekking tot wat zij opnemen
- Zij bieden ons geen spiegel, maar een selectieve, vervaardigde reeks representaties van de
wereld
- Stuart Hall (1982: 64) legt uit: ‘Representatie is een heel ander begrip dan weerspiegelen. Het
impliceert het actieve werk van selecteren en presenteren, van structureren en vormgeven.’
Beide modellen kloppen dus eigenlijk niet. Media is eerder een circulair proces. We moeten weggaan
van de 1 op 1 relaties van de media en samenleving.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yunavanreusel1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.67. You're not tied to anything after your purchase.