Summary
samenvatting farmacologie - MW
- Course
- Institution
samenvatting farmacologie medische wetenschappen
[Show more]
Seller
Follow
thiele101001
Reviews received
Content preview
Farmacologie1. Inleiding in farmacologie
Farmaca = geneesmiddel
GM = geneesmiddel
GI-stelsel = gastro-intestinaal stelsel
Oraal = per os
TTS = transdermaal toedieningssysteem
TTM = therapeutisch toxische marge
MTC = max toelaatbare concentratie
MEC = minimaal effectieve concentratie
AUC = area under the curve
PC = plasmaconcentratie
F = biologische beschikbaarheid
IM = intramusculair
SC = subcutaan (onder huid)
Vd = verdelingsvolume
1.1 Ontwikkeling van farmaca
Vroeger
- Uit planten
o Morfine (klaproos)
o Digitalisglycosiden uit digitalis purpurea (zorgen voor hartfalen)
- Afgescheiden door schimmels
o Peniciline ontdekt door Flemming in 1922
- Extractie uit dierlijke organen
o Insuline uit pancreas
Nu
- Alles wordt via drugsdesign en statistische modellen gemaakt via computermodellen,
3D printen, AI
Voordat een stof kan gebruikt worden als geneesmiddel moet die veel stappen ondergaan
- Preklinische fase: geen mensen, testen op toxiciteit, op welk orgaan gaat het
werken, hoe gaat het werken (ADME = Absorptie, Distributie, Metabolisatie, Excretie)
o In vitro (labo’s)
o In vivo (dieren)
=> Als de voordelen groter zijn dan de nadelen ga je over naar de klinische fase
- Klinische fase: testen op mensen
o Fase 1: is het GM veilig? Wat is de optimale dosering? (20 gezonde
vrijwilligers)
o Fase 2: is het GM doeltreffend? Wat zijn de bijwerkingen (100-tal patienten)
o Fase 3: werkt het GM beter, even goed of minder dan al bestaande GM of
placebo? (> 1000 patiënten)
o Fase 4: deze fase is post marketing (het GM is al op de markt), wat zijn de
nieuwe of zeldzame bijwerkingen of langetermijneffecten?
De langetermijnbijwerkingen kan je niet testen in de klinische studies en dan
meld je ze bij het FAGG via een meldingsformulier
Pagina 1 van 45
,Merknaam vs stofnaam
- Viagra is een merknaam, sildanafil is de stofnaam
- Dafalgan is een merknaam, paracetamol is de stofnaam
Sildenafil
Middel dat vroeger gebruikt werd als de druk in de longen te hoog was en moest verlaagd
worden, mannen merkten dat ze dan ongewenste erecties kregen, nu wordt het alleen nog
gebruikt voor de bijwerking (de erectie) -> dit is ontdekt in fase 4 van de klinische
onderzoeken
Malarone
Tegen malaria
Ontdekt door trial and error, ze hadden een actief bestanddeel maar wisten niet bij wat het
kon helpen, dan deden ze verschillende testen en kwamen ze te weten dat het help ter
preventie van malaria
Targeted drug therapy
Bij chemo word je heel ziek, het tast heel je lichaam aan, bij targeted drug therapy werk je
enkel maar naar de tumor, dit is veel beter voor je lichaam, gebruikt bij borstkanker
Off label use
Een medicijn dat gebruikt wordt voor iets dat niet in de bijsluiter staat
Vaak bij kleine kinderen worden weinig testen gedaan, dus te weinig zwart op wit testen
Vooral bij pediatrie en oncologie
1.2Toedieningsvormen van farmaca
Vaste preparaten
- Poeders
- Tabletten
- Capsules
- Suppositoria
Halfvaste
- Zalf
- Gel
- Crème
Vloeibaar
- Oplossingen
- Siropen (bevat vaak suiker) (belangrijk voor mensen met diabetes)
- Emulsies (schudden)
- Suspensies (schudden)
1.3Toedieningswijzen van farmaca
Lokale toediening:
- Voordeel: hoge concentraties van het GM kan toegediend worden en het wordt niet of
slechts in kleine hoeveelheden opgenomen in de bloedbaan waardoor de bijwerkingen
minimaal zijn
- Bv: zalf, crème, neus-, oog- en oordruppels, inhalatie dmv dosisaerosol (bv puffer)
- GEEN vb van lokale toediening: morfinepleisters, ze worden lokaal aangebracht maar
de morfine wordt opgenomen in de bloedbaan waardoor ze door het hele lichaam
vervoerd wordt en zo dus een systemische toediening is
Pagina 2 van 45
,Systemische toediening
- Enterale toediening via GI-stelsel
o Oraal: GM wordt opgenomen via mucosa van maag-darmkanaal, komt in het
bloed terecht en verdeelt zich over het lichaam om zijn werking uit te oefenen
o Sublinguaal en buccaal: GM wordt opgenomen via mondslijmvlies -> snelle
werking en omzeiling first-pass-effect. Enkel GM die in lage concentratie
werkzaam zijn en die goed door de slijmvliezen dringen
o Rectaal (suppo en klysma): GM wordt opgenomen via slijmvlies van rectum ->
omzeilen first-pass-effect.
Voordeel: makkelijk toe te dienen bij kinderen, slikproblemen, bewusteloze
mensen
Nadeel: absorptie heel variabel
- Parenterale toediening: alles dat niet via het GI-stelsel passeert -> first-pass-effect
vermijden
o Subcutane en intramusculaire injectie
o Intraveneuze injectie
o Transdermaal toedieningssysteem (pleister of gel)
2. farmacokinetiek
Wat doet ons lichaam met het GM?
ADME
- Absorptie
- Distributie
- Eliminatie
o Metabolisatie
o Excretie
De weg van de werkzame stof in ons lichaam
2.1
plasmaconcentratie-tijdcurve
- therapeutic range: therapeutisch
toxische marge (TTM)of
therapeutisch toxisch venster
- Deze grafiek geldt als je eenmalig
een orale toediening van een GM
neemt
Pagina 3 van 45
, - Plasmaconcentratie: concentratie GM in bloed
- Cmax: je neemt de pil in en de PC stijgt tt Cmax, dit is de hoogste concentratie in het
bloed
- Tmax: de tijd die nodig is om tot de Cmax te komen
- Cmax moet tussen MTC en MEC zitten
- MTC: max toelaatbare concentratie, als je erboven zit heb je te veel medicijn
ingenomen, effect gaat niet hoger zijn maar de bijwerkingen gaan hoger zijn, toxiciteit
gaat ook hoger zijn, dit is absoluut te vermijden
- MEC: minimale effectieve concentratie, als je hier niet boven zit ga je geen effect
merken van de medicijn
- AUC: area under the curve (hoeveelheid GM dat in het lichaam zit
- Onset time: tijd vanaf het moment dat je aan de MEC zit
Er zijn GM die een kleine TTM hebben, het is heel belangrijk dat deze juist zitten, je moet dit
nauw in het oog houden anders ben je er snel boven of onder
Je kan dit bijhouden door bloed te laten nakijken
Als je een tweede GM neemt die mogelijks kan beïnvloede moet je ook goed opvolgen
2.2 ADME – absorptie
Het GM dat je inneemt wordt het meest geabsorbeerd in de dunne darm (jejunum)
GM gaat dan door de darmwand diffunderen via passieve diffusie, gefaciliteerde diffusie of
actief transport
Het verloop van de PC in de tijd afh van de orale toedieningsvorm
- Tabletcurve is hetzelfde als PC-tijdcurve
- Drankcurve: iets dat opgelost is wordt makkelijker opgenomen, de Cmax kan veel
hoger gaan en de Tmax is kleiner in tegenstelling tot de tablet want die moet eerst nog
afgebroken worden
- Tablet met gereguleerde werking: tablet waaruit het GM zeer langzaam vrijkomt, je
moet dit maar 1 of 2 keer per dag innemen, het werkt zeer lang
- Deze grafieken betreffen een 1malige inname, bij antibioticum ziet het er niet zo uit, je
wilt dan dat het GM constant in de TTM zit
- AUC is bij ze allemaal gelijk
Pagina 4 van 45
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thiele101001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now