Summary
Samenvatting - Rechtssociologie
- Course
- Institution
Samenvatting van rechtssociologie
[Show more]
Seller
Follow
juliemichiels
Content preview
SAMENVATTING – sociologie en rechtssociologieHOOFDSTUK 1: WAT IS RECHTSSOCIOLOGIE?
HOOFDSTUK 2: REGELGEVING
HOOFDSTUK 3: FORMELE CONFLICTBESLECHTING
HOOFDSTUK 4 INFORMELE CONFLICTBESLECHTING
HOOFDSTUK 5: JURIDISCHE BEROEPEN
HOOFDSTUK 6: HANDHAVING
HOOFDSTUK 7: JUSTITIE EN BELEID
HOOFDSTUK 8: JUSTITIE EN BURGER
HOOFDSTUK 9: RECHTSHULP
,HOOFDSTUK 0: INLEIDING
RECHTSSOCIOLOGIE ONDERSCHEIDT ZICH VAN RECHTSWETENSCHAPPEN DOOR
Rechtssociologie is geen rechtswetenschap
RECHTSSOCIOLOGIE RECHTSWETENSCHAP
METHODE Empirische methode Doctrinaire methode die
meerdere methoden
omarmt
PERSPECTIEF Extern perspectief Intern perspectief
(deelnemer aan de
rechtspraktijk)
METHODE
• De juridische (doctrinaire) methode – subsumptie: de feiten onder de regel brengen.
o Feiten verzamelen – (beperkt) empirisch
o De regel moet worden ‘gevonden’ – heuristiek
o Open/vage normen in regel – interpreteren volgens juridische techniek
o Geldigheid vd norm controleren – beoordelen volgens interne systematiek, formeel-
juridische criteria bijv aan Gw., EVRM
o Meerdere regels – afwegen bijv vrijheid van meningsuiting vs privacy
o Gebreken in regel – ought to be
o Verdediging/legitimatie standpunt – argumenteren
➔ Alles binnen de grenzen van de doctrine, om de coherentie te bewaren.
• De empirische methode
o Wetenschappelijke gegevensverzameling in ‘het veld’
o Recht in de samenleving
o Veel technieken (surveys, veldwerk, observatie, statistische analyses)
VOORBEELD van doctrinaire methode: genitale verminking/besnijdenis in Senegal
1. Vaststelling vh probleem
2. Juridisch ‘doctrinair’ onderzoek: “welke juridische instrumenten zijn relevant?”
3. Zoeken en analyseren van juridische bronnen (verdragen, wetgeving en rechtspraak van
Senegal, doctrine als in artikels en boeken).
4. Zijn de instrumenten effectief? (Rechtssociologisch aspect)
a. Implementatie, steun, naleving – emp oz voor nodig.
Law in the books
Is doctrinair: hoe staat het in het recht?
Law in action
Is empirisch en rechtssociologisch: hoe is het recht ontstaan? Hoe werkt het recht?
,PERSPECTIEF
INTERN PERSPECTIEF EXTERN PERSPECTIEF
Deelnemersperspectief Toeschouwersperspectief
Interne, autonome logica Relatie tot maatschappelijke context
Rechtszekerheid en rechtseenheid Onzekerheid en variatie
Gericht op rechtspraktijk Gericht op beleid/wetenschap
Structureel gericht op bewaken en versterken van Constructief subversief
de coherentie van het recht
Rolmodel van de rechter staat centraal Ook rollen voor wetgever, handhaver en uitvoerder,
onderzoeker
Vooronderstelling dat het recht praktisch een Toetsing van effectiviteit van het recht
verschil uitmaakt
Monodisciplinair, doctrinair Interdisciplinair door aanvullende disciplines:
empirisch of normatief
Vooral ‘casus-methode’ en belang van Verschillende methoden
argumentatie – juridisch-normatief
Hoe luidt het recht? Hoe werkt het recht?
Hoe zou het recht moeten luiden Hoe ontstaat het recht?
Is = ought Is ≠ ought
VOORBEELD extern perspectief
Waarom wordt (werd) eht wettelijk vastgelegde rookverbod quasi perfect nageleefd in de VS en
maar gedeeltelijk in België?
• Wrm waren de eerste rookverboden succesvol in California in ’80, terwijl roken daarvoor erg
populair was in de VS?
o Onmogelijk te beantwoorden vanuit een intern perspectief (ook niet vanuit een
doctrinair perspectief)
o Dubbele institutionalisering
OPMERKINGEN BIJ EMPIRISCH EN EXTERN
1) Doctrinaire methoden blijven noodzakelijk als jurist; definieert de identiteit van een jurist 2) Extern
perspectief vervangt het interne niet!
De professionele toepassing van doctrinaire kennis gaat gepaard met een inzicht in de voordelen én
tekortkomingen van het interne perspectief
Extern perspectief complementeert het interne: verschillende vragen voor beide perspectieven
→ illustraties externe perspectief :
• Waarom wordt (werd) het wettelijk vastgelegde rookverbod quasi perfect nageleefd in de VS en
maar gedeeltelijk in België? : deze vraag kan je niet verklaren vanuit een intern perspectief
Wat is de impact van de zogenaamde juridisering op traditionele domeinen van de samenleving, bv
onderwijs of zorgverlening? Hoe kan de achterstand bij rechtbanken van eerste aanleg en bij de
hoven van beroep worden weggewerkt? : Deze vragen kunnen niet worden beantwoord vanuit
intern perspectief
WAAROVER GAAT RECHTSSOCIOLOGIE?
• Methode en perspectief
• Centrale vragen: “Hoe werkt het recht?” En “Hoe is het recht ontstaan?”
, • Kijken voor, rond en na “het recht”
WAAROM RECHTSSOCIOLOGIE?
Academisering van de rechtenstudie
Sociaalwetenschappelijke disciplines (zoals rechtssoc) zijn ‘academische’ studies.
Niet direct op een beroep gericht.
- Empirische sociaalwetenschappelijke methode
- Theorievorming
- Belang van wetenschappelijke benadering van samenlevingsproblemen – niet op buikgevoel
Maatschappelijke ontwikkelingen van het recht
- toenemende complexiteit van de te reguleren maatschappelijke domeinen – bijv hervorming
BW
- Mondige burger wil meer verantwoording, inspraak en participatie (window dressing1)
- Door schaarse overheidsmiddelen worden we gedwongen tot effectiviteit en efficiëntie van
wetgeving en geschilbeslechting
- Digitalisering zorgt voor nieuwe juridische problemen
- Meer aandacht voor handhaving, uitvoering en naleving van regels
Evoluties binnen de juridische beroepen en professie
- Rechters moeten niet-juridische probemen begrijpen
- Advocatenkantoren willen personen met diepe juridische kennis en breed alg inzicht2
- Communicatie met experten uit andere disciplines3
- ADR (Alternative Dispute resolution) introduceert inzichten uit psychologie
Meerwaarde voor rechtspraktijk
Hoe concreet rechtssociologisch oz de rechtspraktijk versterkt en een meerwaarde biedt.
• Advocaat – geschil beslechting kan dmv
o Bemiddeling
o Arbitrage
o Klassieke rechtspraak (veel meer geen contact na Rzaak)
• Sociale advocatuur – door de ovh georganiseerde rechtshulp
o Oz Steven Gibens (e.a. JAM project, 2012-2017)
o Justitiehuizen en Commissies voor Juridische Bijstand
o Experimenten met eerstelijnshulp: ontvang cliënten aan een tafel waar zowel juristen als
soc werkers zetelen – problematiek van hulpbehoevenden is breed
▪ Bijv: inkomensverlies + conflict met verhuurder + kinderen oncontroleerbaar
door slechte woonconditites – meer toegang tot het recht
• Rechter – invulling van open normen vereist een goed inzict in de samenleving + culturele
interpretaties kunnen rechterlijk oordeel beïnvloeden
1 Maatregelen of resultaten mooier voorstellen dan het eigenlijk is. Gebeurd door het parlement.
2 Problem solvers en T-shaped professionals
3 Biotech, technologie, sociologie, criminologie, economie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliemichiels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84251 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now