NEURO: het zenuwstelsel en de relatie tussen
hersenen en gedrag
Robine Van Gorp
Hoofdstuk 1: het perifeer en centraal zenuwstelsel
1.1. Cellen, weefsel en organen
Andreas Vesalius:
- 1 van de grootste anatomen aller tijde.
- Identificeerde de hersenen als het belangrijkste orgaan voor onze intelligentie en ons
bewegings-en waarnemingsvermogen.
Anatomie:
- De biologische studie van de morfologie of bouw van organismen.
- Kijken naar de structuur.
- In de anatomie wordt gesproken van:
• Orgaanstelsel/systemen
• Organen
• Weefsels
Organen: onderdelen van het lichaam met een specifieke functie, die opgebouwd zijn uit
verschillende weefseltypes.
Weefsel: verzameling van gespecialiseerde cellen die een gemeenschappelijke functie vervullen in
het lichaam. Bestaan uit:
• Cellen
• Intercellulaire substantie
• Weefselvocht
Histologie:
- Gaat kijken naar de fijne opbouw van weefsels.
- Kijken naar de structuur.
Fysiologie:
- Studie van levensprocessen die zich afspelen in levende wezens. Deze levensprocessen zijn
gebaseerd op de chemische samenwerking tussen vele verschillende structurele en
functionele moleculen (biochemie).
- Kijken naar de functie.
Neuroanatomie, neurohistologie en neurofysiologie: wanneer we het enkel over de structuur en de
functie van het zenuwstelsel hebben.
,1.2. Delen van het zenuwstelsel
Zenuwstelsel bestaat uit: + afbeelding P.13
- Centrale zenuwstelsel:
• Hersenen
• Ruggenmerg
• Ontvangt een continue stroom van informatie, die zowel van interne (binnen het
lichaam) als van externe (buiten het lichaam) oorsprong kan zijn.
- Perifere zenuwstelsel:
• Zenuwcellen (neuronen) buiten de hersenen of het ruggenmerg
• Zenuwuitlopers buiten de hersenen of het ruggenmerg
• Afferente (aanvoerende) zenuwen: leveren informatie aan het centrale zenuwstelsel.
Deze verbinden de zintuigcellen in verschillende organen en weefsels met het
centrale zenuwstelsel.
• Efferente (wegvoerende) zenuwen: sturen prikkels vanuit het centrale zenuwstelsel
naar de rest van het lichaam.
• Klassiek onderscheid perifere zenuwstelsel:
o Somatische gedeelte:
▪ Afferente zenuwen
▪ Efferente zenuwen
→ Zorgen ervoor dat de sensorische en motorische prikkels van en naar
het centrale zenuwstelsel worden geleid.
o Autonome gedeelte:
▪ Neuronale connecties naar klieren en gladde spieren van de inwendige
organen.
- Craniale zenuwen: de zenuwen die ontspringen in de hersenen (ofwel gemengd: motorisch +
sensorisch, ofwel uitsluitend motorisch of sensorisch).
- Spinale zenuwen: de craniale zenuwen in verbinding met het ruggenmerg (zijn steeds
gemengd sensorisch en motorisch).
- Efferente zenuwen: transporteren impulsen van het centrale zenuwstelsel naar de spieren.
Motorisch van aard.
- Afferente zenuwen: vervoeren informatie vanuit de zintuigreceptoren in het lichaam naar
het centrale zenuwstelsel. Sensorisch van aard.
,1.3. Het zenuwstelsel in beeld
Verschillende assen en vlakken:
- De as van het ruggenmerg loopt quasi verticaal.
- De as van het voorste deel van de hersenen loopt quasi horizontaal.
- De as van het achterste deel van de hersenen loopt schuin.
- Rostraal: in de richting van de neus. + afbeelding P.14
- Caudaal: in de richting van de voeten.
- Ventraal/anterieur: anatomische posities aan de voorzijde van het lichaam.
- Dorsaal/posterieur: anatomische posities aan de achterzijde van het lichaam.
- Lateraal: posities die zich meer aan de zijkant bevinden.
Verschillende snijvlakken en doorsneden:
- Coronale vlak: het verticale vlak dat loopt van het ene oor tot het andere oor.
- Een horizontale doorsnede van het brein loopt eveneens van oor tot oor maar staat
loodrecht op het coronale vlak.
- Sagittale doorsnede:
• Volgt een verticaal vlak, dat de hersenen van voren naar achteren doorsnijdt en de
linker- en rechterhelft van het zenuwstelsel scheidt.
• Spiegelt de 2 helften van het zenuwstelsel, dat immers bilateraal symmetrisch is.
1.4. Verschillende delen van het centraal zenuwstelsel
Hersenen: + Afbeelding P.15
- Gewicht van een volwassene: 1.5kg (2.5% van het totale lichaamsgewicht).
- Bevatten +- 100 miljard zenuwcellen.
- Worden beschermd door:
• Hersenvliezen
• Het bot van de schedel
Centrale zenuwstelsel: witte en grijze stof om het hersenweefsel aan te duiden.
Hersenweefsel bestaat uit:
- Zenuwverbindingen (witte stof).
- Cellichamen van de zenuwcellen (grijze stof).
➢ De cortex (buitenste schorslaag) van verschillende hersendelen: grijze stof
Vervullen specifieke functies
➢ Diepte van de hersenen: kernen van grijze stof
Van rostraal naar caudaal onderscheiden we verschillende grote delen van de hersenen:
- Verschillen anatomisch
- Verschillen functioneel
Telencephalon:
- Helemaal vooraan.
- Grootste deel van de menselijke hersenen.
- Omvat cerebrale hemisferen.
Diencephalon:
- Samen met het telencephalon vormt dit het
prosencephalon (voorhersenen).
Hersenstam:
- Het eerste stukje = mesencephalon
(tussenhersenen).
- Pons.
- Medulla oblongata.
, Cerebellum (kleine hersenen):
- Aangehecht op hersenstam.
- Intens verbonden met hersenstamkernen.
- Immens aantal neuronen.
Medulla spinalis (ruggenmerg):
- Word omringd door ruggenmergvliezen en ruggenwervels.
- 40-45cm lang, doorsnede van +- 1cm (mens).
Ontwikkeling van de hersenen:
1.5. Telencephalon
Het telencephalon (grote hersenen):
- 2 hemisferen:
• Verbonden door corpus callosum
• Gescheiden door de grote longitudinale fissuur (fissura longitudinalis cerebri).
• Buitenkant: wordt gevormd door het geplooide oppervlak van de cerebrale cortex
met daaronder de witte stof van de zenuwvezels.
De cerebrale cortex (hersenschors):
- Laag van grijze stof.
- Bevat veel bloedvaten en cellichamen van cerebrale zenuwcellen.
- Bestaat uit 6 lagen.
Het corticale oppervlak:
- Sterk geplooid en bevat:
• Vele groeven (groef of sulcus) (ondiepe groeven).
• Diepe groeven (fissuren).
• Windingen (winding of gyrus).
Witte stof:
- Bevind zich onder de hersenschors
- Bestaat ui de uitlopers van neuronen (axonen of zenuwvezels), die informatie van en naar de
cortex transporteren en die georganiseerd zijn in zenuwbanen (baan of tractus).
Associatievezels:
- Verbinden verschillende delen van de cortex binnen dezelfde hemisfeer.
Commissurale vezels:
- Verbinden de 2 hersenhemisferen.
- Grootste commissurale vezel = corpus callosum → verbindt de 2 hersenhelften.
Projectievezels:
- Verzorgen de verbindingen tussen de hersenstam en de cortex.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinevangorp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.96. You're not tied to anything after your purchase.