Deze samenvatting bevat het vak 'Mens en Omgeving'. Het betreft alle leeruitkomsten en is ook per leeruitkomst uitgewerkt. Het is van leerjaar 2023/2024. Zelf een 8 hiermee gehaald.
De student kan uitleggen wat zelfbewustzijn, zelfkennis en zelfwaardering zijn en kan deze
herkennen in een korte casus.
Zelfbewustzijn: het besef van onze eigen identiteit, inclusief wie we zijn, wat we doen,
denken, voelen en hebben meegemaakt.
Publiek zelfbewustzijn: je bekijkt jezelf door de ogen van een denkbeeldig publiek
(Vanaf buitenaf naar jezelf kijken).
Privé zelfbewustzijn: de aandacht is gericht op de ‘binnenkant’ (Gedachten en
gevoelens die worden opgeroepen).
Zelfbewustzijn gaat omhoog wanneer mensen over zichzelf nadenken, zichzelf in de
spiegel zien of gefilmd worden. Verhoogd zelfbewustzijn heeft als effect dat mensen
hun gedrag meer toetsen aan hun eigen normen en waarden.
Zelfkennis: de ideeën en gevoelens die mensen over zichzelf hebben. We hebben allerlei
ideeën over onze eigenschappen, oorzaken van ons gedrag, hoe we bij anderen overkomen
en hoe onze toekomst eruitziet. Deze ideeën kunnen kloppend of niet kloppend zijn,
ingewikkeld of simpel. Vaak zijn ze bewust en kunnen we ze verwoorden, maar vaak zijn ze
net als andere soorten kennis onbewust.
Zonder zelfkennis weet iemand niet wat voor persoon diegene is, en je zou jezelf daardoor
steeds opnieuw verrassen met je eigen acties en reacties. Je weet bijvoorbeeld niet hoe je
doorgaans met je vrienden omgaat, of je verlegen bent of juist extravert. Je zou geen besef
hebben van je slechte eigenschappen. Je zou geen flauw benul hebben van je meningen en
overtuigingen.
Zelfwaardering: omvat je gevoel van eigenwaarde en hoe je jezelf waardeert (kan positief of
negatief zijn).
Expliciete zelfwaardering: wat je meet als je mensen vraagt hoe ze over zichzelf
denken.
Impliciete zelfwaardering: gaat over aspecten die niet tot uiting komen als je mensen
vragen stelt, maar die aan het licht komen in zogenaamde indirecte metingen of
lichaamstaal.
De student kan bronnen van zelfkennis beschrijven.
Bronnen:
Introspectie: ‘Naar binnen kijken’, het vermogen om van een afstand naar je eigen
gedachten, gevoelens, motieven en gedrag te kijken.
Zelfwaarneming: eigen gedrag observeren, alsof je iemand anders observeert. Het
helpt je om patronen in je gedrag te herkennen en bewust te worden van jezelf.
Zelf-schema: een cognitieve structuur die we gebruiken om onszelf en de wereld om
ons heen te begrijpen. Het bestaat uit herinneringen, emoties, overtuigingen en
lichamelijke gewaarwordingen die samen een beeld vormen van wie we zijn en hoe
we functioneren.
, De student kan de vier zelfevaluatiemotieven uitleggen en herkennen in een korte casus.
1. Zelfverheffingstheorie
Mensen hechten waarde aan informatie die hun zelfbeeld versterkt. Dit betekent dat
mensen de neiging hebben om zichzelf rooskleurig te bekijken.
Positieve eigenschappen > negatieve eigenschappen
Positieve kritiek > negatieve kritiek
Successen > falen
2. Consistentiemotief
Mensen streven naar een stabiel en samenhangend zelfbeeld. Ze verzamelen informatie
die consistent is met hun bestaande zelfbeeld. Ze interperteren feedback op een manier
die hun zelfbeeld bevestigt. Consistent gedrag schrijven ze aan zichzelf toe, terwijl
inconsistent gedrag aan de omgeving wordt toegeschreven.
3. Accuraatheidsmotief
Mensen vinden het belangrijk dat hun zelfbeeld overeenkomt met de werkelijkheid
4. Zelfverbeteringsmotief
Mensen streven ernaar zichzelf te ontwikkelen en te verbeteren. Ze vergelijken zichzelf
met anderen om te leren en te groeien.
De student kan zelf-complexiteit uitleggen en beschrijven welke gevolgen dit kan hebben
voor een persoon.
Zelf-complexiteit: de mate waarin we onszelf als individu begrijpen en waarderen. Het
houdt rekening met de veschillende aspecten van onze identiteit, zoals eigenschappen,
rollen, waarden en ervaringen.
Mensen met een hogere mate van zelf-complexiteit houdt een positief band met ons welzijn.
Mensen met een rijkere en meer gebalanceerde zelf-complexiteit kunnen beter omgaan met
stress, omdat ze niet volledig afhankelijk zijn van een aspect van hun identiteit.
De student kan de sociale vergelijkingstheorie van Festinger (1954) beschrijven.
Sociale vergelijking: het beoordelen van onze eigenschappen en kwaliteiten in vergelijking
tot die van anderen. Deze vergelijkingen dienen als een referentiepunt om te begrijpen hoe
we het doen ten opzichte van anderen.
Wanneer vergelijken mensen zichzelf met anderen:
- Vergelijkingen treden vooral op wanneer objectieve informatie ontbreekt.
- Mensen kijken naar de norm groep om te bepalen wat acceptabel is.
- Vergelijkingen komen naar voren wanneer mensen bij een groep willen horen en zich
aan de groep conformeren.
Neerwaarste vergelijking: ze vergelijken zich met mensen die slechter af zijn en verheffen
zizchzelf.
Opwaarste vergelijking: ze vergelijken zich met iemand die beter af is om te leren en te
verbeteren
Gevolgen: neerwaartste vergelijking kan leiden tot positieve emoties, terwijl
opwaartse vergelijking kan motiveren om te verbeteren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lorasaelmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.08. You're not tied to anything after your purchase.
