Summary
Samenvatting economisch- en financieel strafrecht
- Course
- Institution
Volledige samenvatting economisch- en financieel strafrecht geschreven op basis van eigen notities en de cursus.
[Show more]
Seller
Follow
michiel1-l
Content preview
Samenvatting economisch- en financieel strafrecht_Michiel LeyssenBELANGRIJKE ZAKEN: ECONOMISCH EN FINANCIEEL STRAFRECHT
1. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen
➔ 3-dubbele vuistregel HVC:
- RP kunnen MD plegen + kunnen rechtshandelingen stellen
- RP kunnen niet gestraft worden want BE recht kent geen collectieve
strafrechtelijke verantwoordelijkheid. RP is een collectiviteit die bestaat uit
individuen. Individuele verantwoordelijkheid is niet van toepassing op de RP, dus
kan niet gestraft worden.
- Natuurlijke persoon die het MD voor/van de RP heeft verwezenlijkt die strafr.
verantw. moet worden gesteld (commissiedelict/omissiedelict = nagelaten te
handelen).
➔ Toerekening MD RP aan natuurlijke persoon: moeilijkheden, bestaat geen objectieve of
functionele strafr. verantw. in BE strafrecht. Om MD te kunnen toerekenen aan NP moet
in hoofde van die NP zelf een MD worden vastgesteld.
Om eigen strafr. verantw. van NP te kunnen aflijnen: 2 principes rechtspraak HvC:
- Strafr. verantw. NP moet een zekere leiding/gezag/toezicht hebben gehad (moet in
staat zijn geweest het plegen van het MD door de RP te verhinderen)
- Strafr. verantw. NP moet eigen fout hebben begaan waardoor MD van de RP kon
worden gepleegd
➔ In de praktijk MD gepleegd door RP toch vaak onbestraft gebleven
- Moeilijk om precieze NP aan te duiden
- Beslissingen in moderne RP vaak collegiaal genomen door collegiaal orgaan (vb.
Raad van Bestuur): kan niet strafr. verantw. worden gesteld dus alle leden
dagvaarden. Stemgedrag wordt zelden genotuleerd dus één tegenstem volstond
om tot een vrijspraak te leiden.
- Dogmatisch probleem: MD wordt door RP begaan maar iemand anders (NP) wordt
ervoor bestraft
➔ Remedies door de wetgever ingevoerd om het ontbreken van strafr. verantw. van RP op
te lossen:
- REMEDIE 1: Systeem van wettelijke toerekening: in delictsomschrijving zelf wordt
aangeduid welke NP in de RP moet worden vervolg: de bestuurder die…, de
zaakvoerder die…, de werkgever die…, wordt gestraft met… Maar geen
automatisch strafr. verantw. in BE recht, dus betekent niet dat die aangeduide NP
ook daadwerkelijk zal veroordeeld worden. NP kan strafr. verantw. betwisten door
bv. zich te beroepen op de delegatie: NP heeft dan zijn taken ‘zogezegd’
gedelegeerd naar een lagere medewerker. Dit is perfect geoorloofd, voor zover
deze delegatie zonder bedrog/fout werd uitgevoerd.
1
, Samenvatting economisch- en financieel strafrecht_Michiel Leyssen
Wel bedrog/fout: delegatie wordt niet erkend, dan aangeduide NP wel strafr.
verantw.
• Bedrog: zich louter laten vervangen door een stroman, bedoeling van
delegatie moet precies zijn dat de gedelegeerde taak behoorlijk en
dus conform de wet zou worden uitgevoerd.
• Fout: persoon aan wie de taak gedelegeerd wordt beschikt niet over
vereiste bekwaamheid/nodige gezag/bevoegdheid/middelen om de
hem toebedeelde taak uit te voeren.
Bijkomend probleem: indien delegatie geldig is, kan de persoon aan wie de taak
gedelegeerd wordt dan strafr. verantw. gesteld worden? Nee!
• Bestuurder kan niet strafr. verantw. gesteld worden want kan zich
beroepen op geldige delegatie
• Persoon aan wie gedelegeerd werd kan ook niet strafr. verantw.
gesteld worden want heeft niet de hoedanigheid die in de wettelijke
omschrijving vermeld staat. Hoedanigheid is een constitutief
bestanddeel van het MD. Door de wettelijke toerekening wordt het
MD een eigen delict dat een bepaalde hoedanigheid veronderstelt
opdat strafr. verantw. kan ontstaan.
Wettelijke toerekening geen goede remedie: creëerde meer problemen
- REMEDIE 2: betreft probleem dat de straf wél de NP treft, maar niet de RP: 2
oplossingen
• OPL.1: in de wet bepalen dat de RP burgerrechtelijk aanspr. is voor
de geldboeten, verbeurdverklaringen en andere pecuniaire straffen
die aan de NP worden opgelegd. Aanvaarden dat punitieve karakter
van een straf in gedrang wordt gebracht, doordat die straf wordt
afgewenteld op een derde die niet wordt veroordeeld = in strijd met
schuldstrafrecht (nulla poena sine culpa) én met ARB van het
persoonlijk karakter van de straffen. + deze techniek kan enkel
werken als eerst NP voor het MD van de RP wordt veroordeeld = net
het probleem.
• OPL. 2: straffen invoeren, uitgesproken tegen NP, maar die zich uit
hun aard in hun uitwerking uitstrekten tot de RP (straffen die
doorgrijpen naar de RP). Vb. sluiting van de inrichting: inrichting
behoort toe aan RP, die ondervindt negatieve effect.
o Dogmatisch bezwaar: straf van de NP wordt
afgewenteld op een derde
o Praktisch bezwaar: feiten moeten eerst aan NP
worden toegerekend vooraleer een straf kan worden
opgelegd aan die NP die doorgrijpt naar RP
2
, Samenvatting economisch- en financieel strafrecht_Michiel Leyssen
- REMEDIE 3 (enige juiste): RP zélf rechtstreeks aanpakken
• Straffen kunnen niet worden opgelegd aan RP maar wel
administratieve sancties: dus WG gaat overal administratieve
handhaving invoeren. Maar blijft niet juiste aanpak, dus…
• Strafr. verantw. van RP invoeren: wet 4 mei 1999 (voordien dus géén
strafr. verantw. voor RP). WG heeft strafr. verantw. van RP willen
uitbouwen als een autonome strafr. verantw. , dus als verantw. voor
eigen daderschap/eigen schuld, en niet als een strafr. verantw. die
wordt afgeleid van de fout van NP.
2. Materieelrechtelijke aspecten van strafr. verantw. RP
- Welke RP zijn strafr. verantw. ? Art. 5, lid 1 Sw.
o Privaatrechtelijke RP: commerciële venn. (NV, BV,
CV,…) , vzw, stichtingen,…
o Publiekrechtelijke RP:
✓ Politieke RP (staat, gewesten, provincies,
gemeentes)
✓ Openbare instellingen (OCMW’s, behalve voor
feiten voor 30 juli 2018: voordien waren
OCMW’s niet strafr. verantw. omdat het een
rechtstreeks verkozen orgaan is, oude regeling,
geschrapt uit art. 5 Sw.)
✓ MAAR: enkel eenvoudige schuldigverklaring
kan worden uitgesproken, geen andere straf
(geldt voor alle politieke RP en OCMW’s)
o Aantal groeperingen zonder rechtspersoonlijkheid
tóch onderwerpen aan strafr. verantw. = toepassing
van autonomie van het strafrecht (= iets wat
vennootschapsrechtelijk geen RP is, maar toch onder
regime van de strafr. verantw. valt)
✓ Maatschappen (art. 5, lid 2 Sw.) = generieke
term voor venn. zonder rechtspersoonlijkheid
➢ Tijdelijke maatschap
➢ Stille maatschap (maatschap die
wordt bestuurd door 1 of meer
zaakvoerders, al dan niet
vennoten, die handelen in eigen
naam, art 4:1, 2e lid WVV)
➢ Venn. bedoeld in art. 2, §4, lid 2
oude WVV: venn. die geen
uittreksel uit hun oprichtingsakte
hebben neergeld ter griffie van
3
, Samenvatting economisch- en financieel strafrecht_Michiel Leyssen
ORB. Niet meer hernomen in
huidige WVV, neerlegging
gebeurd nu elektronisch dus
eigenlijk bepaling dode letter.
✓ Vennootschappen in oprichting (art. 5, lid 2
Sw.) = RP bezit in oprichtingsfase nog geen
rechtspersoonlijkheid maar kan wel al MD
plegen, kan hiervoor strafr. verantw. gesteld
worden
- Voor welke MD zijn RP strafr. verantw. ?
Principe: voor alle MD, maar probleem: wat met wettelijke
toerekening? Bij zo’n wettelijke toerekening kan er geen vervolging
worden ingesteld tegen de RP omdat die niet beantwoordt aan de
hoedanigheid van bestuurder, zaakvoerder,… = onaanvaardbaar
want wettelijke toerekening is zeer vaak ingevoerd.
Oplossing: kijken naar datum van wettelijke toerekening
➢ Dateert van voor inwerkingtreding wet 4 mei 1999: bedoeling
van de wetgever bij het invoeren van de wettelijke toerekening
worden nagegaan:
o WG beoogde enkel straffeloosheid RP op te vangen:
wettelijke toerekening mag genegeerd worden,
impliciet opgeheven door wet 4 mei 1999
o WG beoogde met wettelijke toerekening bepaalde
personen aan te duiden omwille van hun bijzondere
hoedanigheid/verantwoordelijkheid, dan blijft
wettelijke toerekening toepassing vinden (dus niet
impliciet opgeheven door de wet )
Wanneer kan een handeling geacht worden te zijn gesteld door
RP? (hoe materieel bestanddeel toerekenen aan RP?): drieledig
criterium (alternatieve criteria): MD wordt geacht door RP te zijn
gepleegd wanneer het een intrinsiek verband vertoont met
verwezenlijking van het maatschappelijk doel van de RP, of een
intrinsiek verband vertoont met de waarneming van de belangen van
de RP, of voor rekening van de RP werd gepleegd (art. 5, lid 1 Sw.)
➢ Criterium 1: band met maatschappelijk doel = MD werd
gepleegd met als bedoeling het maatsch. doel v/d RP te
verwezenlijken (vb. milieuMD plegen omdat RP anders
investeringen in productieproces moest doen = MD gepleegd
ter verwezenlijking van maatsch. doel). Criterium niet altijd
voldoende: RP kan door omschrijving van maatsch. doel de
grenzen van zijn strafr. verantw. zelf bepalen.
➢ Criterium 2: band met de belangen van de RP (= hij die de
vruchten van een MD geniet, meestal betrokken is bij het
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michiel1-l. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now