Summary
uitgebreide samenvatting sociologie van de stad
- Course
- Institution
deze samevatting bevat een samenvatting per les van de gegeven colleges
[Show more]
Seller
Follow
sienschoofs
Reviews received
Content preview
Sociologie en de stad les 1: stad en stedelijkheid1. Mondialisering is verstedelijking
Meerderheid van de wereldbevolking vandaag woont in de steden
➔ Naar 80% midden 21ste eeuw
➔ Maar wat is een stad?
ontelbare definities
- Drie kernelementen komen daarbij in bijna alle definities terug:
➔ Een stad is een plaats waar zeer veel mensen wonen
➔ op een beperkte oppervlakte
➔ en dus met een grote densiteit of dichtheid.
= aantal inwoners/km2
➔ Zie bv. omschrijving van Patrick Janssens
Een stad heeft vele functies
- Steden zijn vaak vrijplaatsen, voor denkers, politieke activisten, onderzoekers, …
➔ door interactie & confrontatie van ideeën bieden steden meer vrijheid & creativiteit.
- Steden zijn toevluchtsoorden.
➔ Naast vrijheid vindt men er (meer) anonimiteit.
o Wie in sociale problemen zit, zoekt vaak de stad op
- Steden zijn aankomstplaatsen in de nieuwe wereld voor wie migreert: wijken van
aankomst
- Steden als emancipatiemachines, waar mensen opklimmen op de sociale ladder
- steden vervullen vele functies tegelijk
➔ Juist die interactie met veel mensen op een beperkte oppervlakte maakt de stad.
➔ Vanuit die interactie ontstaan vormen van stedelijkheid
In de stad vind je (bijna) alles
- steden vervullen vele functies, zo niet alle tegelijk
- Juist die interactie maakt vele huizen en mensen op een beperkte oppervlakte tot een
stad.
- Vanuit die interactie ontstaan vormen van stedelijkheid.
2. Wat is stedelijk?
- Een stad is dus meer dan haar gebouwen en haar historisch centrum.
- In steden ontstaan vormen van stedelijkheid,
➔ door de aard van bebouwing & inrichting van de openbare ruimte
o de fysieke stad
➔ maar ook en vooral door de manieren waarop mensen er met die ruimte omgaan en met
elkaar leven.
- In steden ontstaan vormen van stadscultuur
- Stedelingen ontwikkelen en verwerven een vorm van ‘stedelijkheid’.
➔ Die stedelijkheid is moeilijk definieerbaar
,Sociologie en de stad les 1: stad en stedelijkheid
Volgens witboek:
- stedelijkheid is een kwaliteit
- Maar ook: een houding die openstaat voor de veelheid aan ervaringen en ontmoetingen
met anderen, vaak onbekenden.
- de vrijheid om eigen levensstijlen te ontwikkelen,
➔ en om te gaan met anderen die dat ook doen
Volgens Richard Florida:
- omgaan met een veelheid aan impulsen en wisselingen, met voortdurende confrontaties.
➔ Die omgeving prikkelt, stimuleert, leidt ook vaak tot creativiteit.
➔ Richard Florida benadrukt het belang van die creatieve stad voor kunst & economie, als
broedplaats voor innovatie
Of:
- diversiteit en etnischculturele diversiteit zijn basiskenmerken van de geglobaliseerde stad
in de 21ste eeuw
- met die diversiteit kunnen omgaan is vandaag een kenmerk van stedelijkheid.
Stedelijkheid overschrijdt de grenzen van de stad
- Vandaag verwijst stedelijkheid niet meer per definitie naar de stadscultuur of de grenzen
van de administratieve stad.
➔ Stedelijkheid niet langer gebonden aan het historische stadshart, noch aan openbare
ruimte
➔ Vele (voormalige) stadsbewoners en (huidige) stadsgebruikers wonen vandaag in de
(steeds minder) groene rand rond de stad
o maar hebben wel een stedelijke levensstijl behouden.
➔ Zij gebruiken de stad & genieten van grootstedelijke functies (werken, studeren, uitgaan)
o maar leven toch buiten de stad.
➔ De stad is een onderdeel van een stadsregio of stadsgewest én van een stedelijk netwerk.
o Zie Witboek: idee van de rasterstad
Stadslucht maakt vrij
- Historisch, in de feodale samenleving
➔ Vrijheid en burgerschap binnen de stadsmuren
➔ Hanzasteden
- Als broedplaatsen voor verandering in een samenleving
- Maar: de stad roept ook weerstand op
➔ De stad als ‘oord des verderfs’
➔ Arbeiders, vreemdelingen, zedeloosheid, anonimiteit, prostitutie, criminaliteit, sociale
problemen, …
- Zeker het conservatieve Vlaanderen worstelt met zijn/haar steden
,Sociologie en de stad les 1: stad en stedelijkheid
3. Vlaanderen worstelt met zijn steden
- Vlaanderen kent een traditie van antistedelijkheid.
➔ De baksteen in de maag van vele Vlamingen gedijt vaak het beste in het te verkavelen
veld.
➔ Voor een deel van de Vlaamse middenklasse betekende maatschappelijk succes een
nieuwbouwwoning rond de stad of verder
➔ nefast voor Vlaanderen én voor onze steden
o Verkaveling na verkaveling verdween de open ruimte en groeide de
automobiliteit
- 1950-2000: selectieve (witte) stadsvlucht van de middenklasse
➔ Bevolkingsdaling van de steden
➔ Verarming van de bevolking
Steden groeien opnieuw in de 21e eeuw
3.1.
- In de 21ste eeuw zien we een historische kentering in de grootste Vlaamse steden
- Drie factoren verklaren de plotse ommekeer in stedelijke bevolkingscijfers.
➔ de stad voor jongeren en jonge gezinnen opnieuw iets aantrekkelijker als woonplek.
➔ een toename van de migratie
o Zie les superdiversiteit
➔ de steden krijgen opnieuw een geboorteoverschot, opmerkelijk in tijden van vergrijzing.
- verjonging én verkleuring van onze steden.
- Een groeiend aantal kinderen in de Vlaamse steden groeit op in gezinnen met een andere
etnische afkomst.
Antwerpen
Na een halve eeuw stadsvlucht opnieuw een sterke bevolkingstoename
- Antwerpen anno 2024 +/- 540.000 bewoners
- En zal stijgen naar 600.000 inwoners volgend decennium
- Een zeer grote uitdaging
➔ Woningen, scholen, leefkwaliteit, mobiliteit,
Evolutie stad Antwerpen 2000-2024: meer dan 90.000 nieuwe stadsbewoners erbij
Waarom groeit de bevolking in Antwerpen?
- Drie componenten:
➔ Natuurlijke groei
o meer geboorten dan sterften
➔ Binnenlandse migratie
➔ Internationale migratie
- Gevolg: een radicale verjongingskuur van de steden
➔ Vergroening (meer geboorten)
➔ Verkleuring: superdiversiteit
➔ En verkleurende armoede
, Sociologie en de stad les 1: stad en stedelijkheid
3.2. Ondanks de bevolkingstoename blijft stadsvlucht van de witte middenklasse
- achter de stijging aantal inwoners gaat een complexer verhaal schuil.
- Te gemakkelijk zet men meer inwoners op één lijn met einde van stadsvlucht
➔ te statische kijk op de bevolkingscijfers
- Groepen die naar de stad komen, hebben een zwakker inkomensprofiel dan diegenen die
de stad verlaten.
➔ Bij diegenen die zich in de stad vestigen, zijn jongeren, lagere inkomensgroepen én
nieuwkomers oververtegenwoordigd.
➔ Bij wie de stad verlaat, blijven jonge middenklassegezinnen oververtegenwoordigd
3.3. Mechanismen achter de stadsvlucht
- Surburbia trekt aan, de stad stoot af.
- De stad is fysiek & psychisch 'vol'.
- Zoeken naar groen & ruimte voor kinderen
- ‘veilig’ verkeer buiten de stad?
➔ Of oeverloze files?
- onveiligheidsdiscours’ – dat heel vaak tot jongerenén stadscriminaliteit
- Stad = migratie.
➔ De stad van de 21ste eeuw = stad in diversiteit, met haar kansen en met haar
spanningen.
➔ Die diversiteit voedt ten dele ‘witte stadsvlucht’, die daardoor paradoxaal genoeg de
toename van de diversiteit in de stad verder versnelt.
- Al deze krachten samen werken tegen de aantrekkingskracht van de stad en zorgen voor
een blijvende suburbanisatie.
➔ Met een sociale uitsortering => groeiende ruimtelijke ongelijkheid (les gentrificatie).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sienschoofs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now