Leerdoelen vanuit de onderwijsgroep:
De VIO kent de volgende hartafwijkingen bij moeder en weet de gevolgen van een zwangerschap
(zorgpad):
• VSD
• ASD
• AVSD
• Aorta stenose
• Pulmonalis stenose
• Tertalogie van Fallot
• CoarctaJo aorta
• Persisterende open ductus van botali
• Transposi)e van de groten vaten
• HypoplasJsch linker hartsyndroom
• Hartziekte ten gevolge van acute reuma
• Endocarditus
• Hartziekten zoals harJnfarct en hartrJme stoornissen
De VIO kent de volgende hartafwijkingen bij het kind:
• HarMalen
• DecompensaJo cordis
1. Hartafwijking in de zwangerschap
Fysiologische veranderingen
Al vroeg in de zwangerschap begint het moederlijk plasmavolume toe te nemen. Rond de 32e week is
de maximale toename van 50% bereikt. Het volume van de rode bloedcellen neemt minder toe, zodat
Jjdens de zwangerschap een ‘fysiologische anemie (hemodiluJe)’ ontstaat. De
systeemvaatweerstand daalt met ongeveer 20% als gevolg van de lage weerstand in de
uteroplacentaire circulaJe en door vasodilataJe, en er is een geringe daling van de bloeddruk
(10 mmHg) in het tweede trimester. Als gevolg van het toegenomen intravasculaire volume en de
daling van de systeemvaatweerstand sJjgt de cardiac output met 40-50%. Eerst neemt het
slagvolume toe, later de harMrequenJe (10-15 slagen/min). De ejecJefracJe (hoeveel procent van
het bloed wordt per hartslag weggepomt) van de linkerventrikel verandert niet. Door compressie van
de vena cava in rugligging kan de cardiac output Jjdelijk dalen en dit kan gepaard gaan met klachten
die weer verdwijnen in zijligging. De pulmonale arteriële drukken blijven ongeveer gelijk; gezien de
verhoogde cardiac output is er dus een daling van de longvaatweerstand.
Zwangerschap is geassocieerd met een toegenomen stollingsneiging, onder andere door verhoogde
concentraJes van stollingsfactoren en een afgenomen fibrinolyJsche acJviteit. De hogere cardiac
output met snellere bloedcirculaJe antagoneert de toegenomen stollingsneiging enigszins.
Gedurende de bevalling sJjgt de cardiac output met ongeveer 25% als gevolg van pijn, de spierarbeid
van de uteruscontracJes en autotransfusie van 300 à 500 ml bloed vanuit de uterus gedurende een
contracJe. Tijdens de uitdrijvingsfase is er nog eens 25% toename van de cardiac output. Persen en
afwisselende compressie en decompressie van de vena cava bij uterusrelaxaJe en -contracJe dragen
,bij aan de wisselingen in cardiac output en bloeddruk. De hemodynamische veranderingen nemen af
als de paJënte Jjdens de bevalling op de linkerzij ligt
WHO risico classifica5e
De WHO heee een classificaJe van maternale cardiovasculaire risico's opgesteld. Dit wordt gebruikt
als een hulpmiddel om de risicostatus voor zwangere vrouwen met verschillende cardiovasculaire
aandoeningen te evalueren. De classificaJes zijn als volgt:
, Preconcep5oneel advies
Zodra de vruchtbare leeeijd wordt bereikt, moet een voorlopige inschagng van het risico van
zwangerschap worden gemaakt en dit dient te worden besproken met de betreffende Jener. Dat
geldt met name als er een hoog risico is of een contra-indicaJe voor zwangerschap. Ook dient op die
leeeijd advies over anJconcepJe te worden gegeven. Iedere jonge vrouw met een hartafwijking
moet weten, dat ze alvorens zwangerschap na te streven haar cardioloog moet bezoeken om de
begeleiding van de zwangerschap te plannen. Als er concrete zwangerschapswens is, dient allereerst
een preconcepJoneel advies met risico-inschagng plaats te vinden.
Een echocardiogram, inspanningstest, zo nodig een MRI (bijvoorbeeld bij aortapathologie),
laboratoriumonderzoek inclusief creaJnine en (NT-pro)BNP, en een saturaJemeJng zijn meestal
nodig voor adequate risico-inschagng.
Als er geen contra-indicaJes voor zwangerschap zijn en geen cardiale ingrepen hoeven plaats te
vinden, kan de anJconcepJe worden gestaakt. Tegelijk moet medicaJe die schadelijk kan zijn voor de
foetus worden aangepast.
Het gebruik van medicaJe Jjdens de zwangerschap kan een negaJeve invloed hebben op de
ontwikkeling van de foetus. Vaak bestaat de neiging tot onderbehandeling Jjdens de zwangerschap,
maar het is belangrijk te beseffen dat hemodynamische problemen bij de moeder een grotere
bedreiging voor het kind vormen dan veel soorten medicamenten. Na de zwangerschap moeten
eventuele nadelige effecten van medicaJe voor het kind ten gevolge van excreJe in de borstvoeding
in aanmerking worden genomen.
• ACE-remmers en AII-antagonisten zijn gedurende de gehele zwangerschap gecontra-indiceerd
omdat zij ernsJge afwijkingen bij de foetus kunnen veroorzaken. Ze kunnen eventueel
worden doorgebruikt tot vroeg in de zwangerschap, maar moeten zodra paJënte weet dat ze
zwanger is, worden gestaakt.
• StaJnes zijn gecontra-indiceerd en dienen te worden gestaakt vóór de zwangerschap.
• Bètablokkers zijn geassocieerd met verminderde placentadoorbloeding en groeiretardaJe, en
mogelijk ook met neonatale hypoglykemie en bradycardie. De effecten zijn gering en
bètablokkers zijn een goede keuze bij de behandeling van harMalen, ritmestoornissen en
hypertensie. Met metoprolol bestaat de meeste ervaring en dit is de bètablokker van eerste
keuze. Atenolol zou meer groeivertraging geven dan metoprolol.
• DiureJca kunnen worden gegeven bij decompensaJo cordis. Er moet voorzichJg worden
gedoseerd; diureJca kunnen aanleiding geven tot oligohydramnion. Met furosemide en
hydrochloorthiazide bestaat veel ervaring.
• Spironolacton is gecontra-indiceerd.
• Amiodaron kan schildklierafwijkingen en groeiproblemen bij de foetus geven. Het wordt
Jjdens de zwangerschap ontraden.
• Sotalol mag worden gebruikt, het heee dezelfde nadelen als andere bètablokkers.
• Acetylsalicylzuur kan in lage dosis probleemloos worden gebruikt. Hoge doses kunnen
vervroegde sluiJng van de ductus Botalli induceren.
• Calciumantagonisten: verapamil kan worden gebruikt, AV-blok in de foetus is beschreven
maar is zeldzaam.
• DilJazem is mogelijk teratogeen en wordt niet geadviseerd.
• Nifedipine wordt vooral gebruikt als weeënremmer. Hoge doses kunnen riskant zijn bij
obstrucJeve hartafwijkingen.
• Digoxine mag worden gebruikt.
• Nitroglycerine i.v. mag worden gebruikt. In geval van een dreigende vroeggeboorte worden
vaak weeënremmers (tocolyJca) gegeven. Aangezien een deel van deze medicaJe
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ernasmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.