OWG8.15
Jeuk, vlekken en bobbels…
Globale leerdoelen:
• De VIO beschrij; de integrale verloskundige zorgverlening bij een vrouw met
zwangerschapsdermatosen en/of jeuk in de zwangerschap.
Leerdoelen vanuit de onderwijsgroep:
1. De VIO kent de fysiologische veranderingen in de zwangerschap die kunnen zorgen voor jeuk?
(LaJjnse benaming: pruriJs) Boek: kleine kwalen in de zwangerschap (Jp Elske)
2. De VIO kent de pathofysiologie van zwangerschapscholestase (Richtlijn NVOG)
3. De VIO kent de pathofysiologie/integrale zorgverlening van zwangerschapsdermatosen; algemeen
beeld krijgen, gevaarlijk, niet gevaarlijk, beleid, etc.
1. Fysiologische jeuk in de zwangerschap
De huid is in de zwangerschap sterker doorbloed dan buiten de zwangerschap. De warme en rode
handpalmen die daarbij horen, worden erythema palmare genoemd. De toegenomen huidperfusie
vormt in het begin van de zwangerschap een onderdeel van de systemische vaatverwijding. Later in
de zwangerschap draagt de hogere stofwisseling door warmteproducJe bij aan de hyperemie van de
huid.
De huidpigmentaJe van vooral de linea alba, vulva en areola mammae neemt in de zwangerschap
toe, als gevolg van toegenomen afgi;e van melanocytensJmulerend hormoon (MSH) en toegenomen
circulerend melatonine. Blootstelling aan de zon kan daardoor soms een typische verkleuring van het
gelaat geven die zwangerschapsmasker wordt genoemd.
Zwangerschapsstriemen of striae ontstaan bij ongeveer de hel; van de vrouwen in de tweede hel;
van de zwangerschap. Deze blauwpaarse strepen worden veroorzaakt door overrekking van de huid
na verweking en relaxaJe van collageen- en elasJnevezels. Er zijn grote individuele verschillen in
gevoeligheid voor het ontstaan van striae. Dat maakt het waarschijnlijk dat naast de mechanische rek
van de huid, van onder andere de buik en de borsten, ook de verhoogde corJsolspiegel in de
zwangerschap en geneJsche factoren een rol spelen bij het ontstaan ervan. Na de zwangerschap
verbleken de striae, maar verdwijnen niet.
Fysiologische jeuk (pruritus gravidarum) tre; veel vrouwen in de zwangerschap, meestal Jjdens het
eerste of tweede trimester. Deze jeuk is vaak mild en kan overal voorkomen, maar meestal op de
romp. De oorzaak van een jeukende huid is niet volledig opgeklaard, maar mogelijk hee; het te
maken met het feit dat de huid droog is.
, 2. Zwangerschapsdermatosen
In de zwangerschap komt jeuk vaak voor (circa 50% van de
zwangeren). Er kunnen ook huidafwijkingen ontstaan
(jeukbulten, galbulten, uitslag, blaartjes). Dit worden de
zwangerschapsdermatosen genoemd (jeukende huidafwijkingen
die ontstaan Jjdens de zwangerschap).
Jeuk in de zwangerschap kan worden ingedeeld in een vroege
vorm, die al in het eerste trimester (de eerste 3 maanden) kan
beginnen, en een late vorm, die pas in het laatste trimester (de
laatste 3 maanden) begint. Daarnaast kunnen er Jjdens de
zwangerschap huidziekten ontstaan die gepaard gaan met jeuk.
Voor elke vorm zijn er verschillende benamingen (zie figuur
hiernaast).
Als eenmaal vaststaat dat het om een zwangerschapsdermatose
gaat, staan er 5 jeukende huidafwijkingen in de
differenJaaldiagnose:
• Prurigo gestaJonis (prurigo of pregnancy, PP)
• Zwangerschapseczeem
PruriJsche zwangerschapsfolliculiJs (pruriJc folliculiJs of
• pregnancy, PFP)
Polymorphic erupJon of pregnancy of pruriJc urJcarial
• papules and plaques of pregnancy (PEP/PUPPP)
• Pemphigoid gestaJonis (PG), ook wel herpes gestaJonis genoemd
In een observaJoneel onderzoek bleek dat PP, PFP en zwangerschapseczeem klinisch,
histopathologisch en immunologisch op elkaar lijken. Daarom worden deze 3 meestal samen-
gevoegd onder de verzamelnaam atopic erupJon of pregnancy (AEP).
2.1 Prurigo Gesta0onis (PP)
EJologie en incidenJe: bij PP kan meestal geen atopische predisposiJe worden aangetoond; het
serum-IgE is slechts bij sommige paJënten verhoogd. De eJologie is onbekend, maar PP wordt vrij
vaak vastgesteld (1 op de 300-450 zwangerschappen).
ManifestaJe: in het eerste of tweede trimester ontstaan kleine (< 0,5 cm), meestal gegroepeerde
erythemateuze papels en noduli op de (strekzijden van de) extremiteiten. Soms verergeren die door
krabeffecten en inflamma- Je door het krabben. PP manifesteert zich zelden op de romp.
Beloop en beleid: de laesies trekken vaak na enkele weken tot 3
maanden post partum weg. De kans op een recidief bij volgende
zwangerschappen varieert. PP is hinderlijk, maar ongevaarlijk voor
moeder en foetus. De jeuk en de uitslag kunnen bestreden worden
met indifferente middelen, topicale corJcosteroïden of
anJhistaminica.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ernasmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.