OWG8.14
Zorgenkindjes
Globale leerdoelen:
• De VIO benoemt de integrale verloskundige zorgverlening van “extra zorg” kinderen ten
gevolge van problema?ek van de moeder in de zwangerschap, met name hiv-infec?e,
(medica?e)verslaving en stress gerelateerde problema?ek.
Leerdoelen vanuit de onderwijsgroep:
1. De vio kent de gevolgen van alcoholgebruik ?jdens de zwangerschap op de neonaat (FAS)
2. De vio kent de gevolgen van maternale mentale problema?ek op de neonaat (Poppoli)
3. De vio kent de gevolgen van drugs/geneesmiddelen gebruik in de zwangerschap op de
neonaat (neonatale abs?nen?e syndroom (NAS)) (verslavingsproblema?ek in het algemeen)
4. De vio kent de gevolgen van maternale ver?cale HIV besmeVng op de neonaat
5. De vio kent de gevolgen van maternale omgevingsfactoren op de neonaat (fer?liteit, voeding,
straling).
1. Maternaal alcoholgebruik in de zwangerschap
Risico’s preconcep,oneel
Alcoholgebruik vóór de zwangerschap kan schadelijk zijn voor de vruchtbaarheid. Hoe meer alcohol
vrouwen drinken vóór de zwangerschap, hoe hoger het risico. Als je vóór de zwangerschap regelma?g
drinkt, kan het langer duren voor je zwanger wordt dan als je niet drinkt.
Er bestaan ook aanwijzingen dat alcoholgebruik van de vrouw vóór de zwangerschap het risico
vergroot op problemen na de concep?e, zoals miskramen, vroeggeboorte of laag geboortegewicht.
Risico’s van drinken vóór concep1e (mannen)
Bij mannen kan alcoholgebruik in de periode vóór de bevruch?ng leiden tot een verminderde
kwaliteit van het sperma op drie gebieden. Deze verminderde kwaliteit kan vervolgens weer leiden
tot een verminderde vruchtbaarheid.
• Minder vruchtbaar sperma
• Minder spermacellen per ejacula?e
• Meer abnormale spermacellen
Risico’s ,jdens de zwangerschap
Alcoholgebruik van de moeder ?jdens de zwangerschap hee\ invloed op de ontwikkeling van de
foetus. Alcohol verhoogt het risico op een miskraam, vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De
nega?eve effecten treden vooral op bij wekelijks of dagelijks alcoholgebruik.
In het beginstadium van de zwangerschap is de vrouw zich er vaak nog niet van bewust dat ze
zwanger is. Amerikaans onderzoek laat zien dat vrouwen zich gemiddeld pas 5,5 week na de
bevruch?ng bewust zijn van hun zwangerschap. Hierdoor ligt het alcoholgebruik in die eerste weken
mogelijk hoger dan later in de zwangerschap. Maar ook in deze eerste fase van ontwikkeling is er al
gevaar van schade voor het kind aanwezig. En ook vóór de vorming van de placenta, in de eerste
weken van de zwangerschap, kan alcoholgebruik al nega?eve gevolgen hebben voor de ontwikkeling
van het kind.
, Na het drinken van bier, wijn of sterke drank komt de pure alcohol (ethanol) terecht in het bloed. Bij
zwangere vrouwen komt het ethanol via de placenta terecht bij de foetus. Ook vóór de vorming van
de placenta bereikt alcohol de foetus via het lichaamsvocht (onder andere bloed). Het
alcoholvolumegehalte in het bloed van het kind is gelijk aan dat in het bloed van de moeder.
Alcohol is een gi\ige stof, die ook ‘teratogene’ effecten kan hebben. Alcohol kan cellen in het zich
ontwikkelende brein doden of zodanig manipuleren, dat de func?e ervan verandert. Verschillende
recente onderzoeken laten zien dat alcoholgebruik ?jdens de zwangerschap de ontwikkeling van de
foetus daardoor op allerlei manieren nega?ef kan beïnvloeden.
De hersenen lopen ?jdens de ontwikkeling van het ongeboren kind de grootste risico’s op schade
door alcoholgebruik van de moeder. Mogelijke gevolgen zijn o.a. een kleiner hersenvolume of schade
aan de hersenbalk en daarmee aan de verbinding tussen beide hersenhel\en. Ook het centrale
zenuwstelsel van het kind kan schade oplopen. Dit alles kan vervolgens weer verschillende nega?eve
gevolgen hebben voor het kind, ook voor de periode na de geboorte en later, ?jdens het opgroeien.
• Problemen in de fijne motoriek
• Mentale klachten
• Verschillende gedragsproblemen, zoals Aben?on Deficit Hyperac?vity Disorder (ADHD)
• Problemen bij de cogni?eve ontwikkeling (het denkvermogen), met als gevolg bijvoorbeeld
een lager IQ of verminderde schoolpresta?es.
Naast neurologische schade kan er ook op veel andere terreinen schade ontstaan ?jdens de
ontwikkeling van het kind.
• Schade aan het hart- en vaatstelsel
• Stofwisselingsproblemen, zoals suikerziekte en obesitas
• Schade aan het immuunsysteem. Als het immuunsysteem niet goed werkt, is het kind op
latere lee\ijd vatbaarder voor infec?eziekten
• Verschillende andere aandoeningen, waaronder incon?nen?e
Foetal Alcohol Spectrum Disorder of FASD is de Engelse verzamelterm voor verschillende afwijkingen
en complica?es die kinderen kunnen krijgen als gevolg van alcoholgebruik van hun moeder ?jdens de
zwangerschap. Kinderen met FASD hebben beperkingen op verschillende gebieden.
• Groeiproblemen
• Afwijkende gezichtsvorm
• Neurologische afwijkingen
• Gedragsproblemen
Wanneer op alle hierboven genoemde terreinen afwijkingen bestaan wordt er gesproken van een
volledige diagnose van het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Daarnaast zijn er nog drie andere vormen
van FASD.
• Foetaal Alcohol Syndroom (FAS)
• Gedeeltelijke FAS (par?al FAS of pFAS)
• Alcoholgerelateerde geboorteafwijkingen (alcohol related birth defects of ARBD)
• Alcoholgerelateerde schade aan de hersenontwikkeling (alcohol related neurodevelopmental
disorder of ARND)
Wereldwijd wordt het aantal kinderen dat met FASD wordt geboren geschat op 7,7 per 1.000
geboortes (0,77%). In Europa is dit bijna drie keer zoveel: 19,8 kinderen per 1000 geboortes (1,98%).
Het aantal kinderen met FAS wordt wereldwijd geschat op 1,5 per 1.000 geboortes (0,15%).
FASD en FAS zijn 100% te voorkomen door niet te drinken ?jdens de zwangerschap. De schade die
alcohol kan aanbrengen ?jdens de ontwikkeling van de foetus is niet meer terug te draaien. Hoewel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ernasmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.