HFST 1: basisbegrippen en centrale thema's van het publiekrecht
1.1 begrip en evolutie van het bestuur
- negatieve beschrijving: bestuur = organen en instellingen van de uitvoerende macht
- + lokale besturen (niet onder UM)
- functie van tenuitvoerlegging + normatieve / materieel-wetgevende inhoud
- Bestuurlijke / administratieve rechtscolleges: rechtsprekende functie —> ≠ bestuur
- uitoefening van uitvoerende taken gebeurt door UM
- WM ook bij bv overheidsopdrachten,…
- RM bij opleggen van tuchtmaatregel
- weberiaanse bureaucratie: primaat vd politiek + verantwoording ministers in het parlement
+ formele regels & procedures + depersonalisering van verhoudingen + strikte hiërarchie
- Vandaag: administratie naar private onderneming modelleren
- Beroep op gespecialiseerde diensten met zekere autonomie (=verzelfstandiging)
- Kerntakendebat: overheidstaken privatiseren
1.2 besturen in de gelaagde rechtsorde: decentralisatie en federalisme
- eenheidsstaat: kompetenz-kompetenz bij centrale oh
- Gecentraliseerde eenheidsstaat: overheidsfuncties door organen van het centrale
bestuur uitgevoerd [+ deconcentratie (hiërarchisch toezicht v centraal niveau)]
- Gedecentraliseerde eenheidsstaat: ondergeschikte besturen met eigen RP +
administratief toezicht
- decentralisatie: toegewezen bevoegdheden in (g)w voor ondergeschikte besturen
- Territoriaal: functies aan OH toegeschreven die voor bepaald grondgebied bevoegd is
- Publiekrechtelijke lichamen, gesteund op politieke vertegenwoordiging
- Vb: gemeenten & provincies
- functioneel: functies aan OHdienst toegewezen met nodige expertise
- Organieke autonomie
- federalisme: spreiding van bevoegdheden tussen autonome rechtsordes
1.3 verhouding tussen regering en administratie
1.3.1 voorrang van de politiek
- volgens weberiaans model: Minsiter bevoegd met overheidsdienst > hiërarchie van
ambtenaren
- Politisering vd ambtenarij: gespecialiseerde & permanente equipes vormen beleid
,- Politieke verantwoordelijkheid bij ministers / regering
- Electorale redenen partij / crisis of zaak —> ontslag minister
- succes beleid is van administratie afhankelijk -> regeringen willen er controle over
behouden
- Spoils system (VS): president kan administratie volledig vervangen
- Partijpolitisering van administratie
- Ministeriële kabinetten samengesteld uit medewerkers ministers —> brug politiek &
administratie
1.3.2 administratieve rekenplichtigheid (ambtenaren)
- Rekenplichtigheid: administratie moet rekenschap af leggen over beslissingen
- Inzicht in beleid en motieven + jaarverslagen + spreekplicht / spreekrecht
- Administratieve en tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid
- Ombudsdiensten: burgers & ondernemingen leggen klachten neer —> onderzoek &
bemiddeling
1.4 verreikende overheidstussenkomst
1.4.1 algemeen en bijzonder bestuursrecht
- bijzonder bestuursrecht: bijzondere regelgeving die verschillende bestuursdomeinen
beheerst
- Algemeen bestuursrecht: bestuursbegrip, organisatie, verschijningsvorm van bestuur +
verhouding tussen verschillende besturen ondrling + actiemiddelen en werking vh bestuur
+ regels waaraan bestuur gebonden is + rechtsbescherming van de burger ten aanzien van
het bestuur
1.4.2 afwezigheid van codificatie van bestuursrecht
- supranationale normen, (g)wetten, reglementen, besluiten, omzendbrieven + fundamentele
beginselen (ABBB) uit rechtspraak
- Op welk bestuurniveau gecodificeerd?
- Invloed van EU regelgeving
- BE: Bestuurslagen —> nooit homogeen bestuursrecht, wel harmonisatie & coördinatie
- vlaams niveau: overkoepelend bestuursdecreet 7 december 2018 (wel geen BBB)
1.5 perogatieven en verplichtingen van het bestuur
- bestuursbevoegdheden toegekend om algemeen belang te dienen (=doelgebonden)
- Ongelijkheid overheid en burgers: voorrang algemeen op privaat belang
- Bestuursrecht = uitzonderingsrecht
- Vb: erfdienstbaarheid tot openbaar nut <> erfdienstbaareheid in gemeen recht
- Concessie / beleidsovereenkomsten —> kunnen enkel met bestuur gesloten worden
, - prerogatieven:
- Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen: (geen wilsovereenstemming)
- Le privilège du préalable: bestuurshandelingen worden wettig geacht (art 105 &
108 GW)
- Le privilège de l'execution d'office: uitvoerbare kracht zonder tussenkomst rechter
- Inmenging in private / ondernemingssfeer
- Bijzonder statuut overheidsgoederen: principe vd immuniteit van uitvoering + geen
failliet verklaring openbare diesnten
- verplichtingen:
- Bijzondere procedures, vormvoorschriften, regels & beginselen (ABBB)
- Onderworpen aan wetten op openbare dienst: benuttigingsgelijkheid,
continuiteitsbeginsel, veranderlijkheidsbeginsel
- Belastingsgeld —> regles op boekhouding en begroting
- Interne en externe controles & toezicht: administratief & hierarchisch
- Formele & materiële motiveringsplicht
- Formele motiveringsplicht: individueel bestuurlijke rechtshandeling—> motieven
opnemen
- Regels inzake openbaarheid van bestuur naleven
- Selectie en gunningscriteria om contractspartij te kiezen
1.6 naar een meer horizontale verhouding bestuur-burger
- horizontalisering = nuanceren verhouding bestuur & burger
- Participatie in totstandkoming & uitvoering vh beleid verhogen dmv
democratiemodellen
- > verhogen legitimiteit, transparantie efficientie
- representatieve/ deliberatieve / participatieve democratie
- Civil society: organisaties die algemeen belang dienen betrekken als ze aan vereisten v
representativiteit, rekenplichtigheid & transparantie voldoen
- Geen ABBB dat participatie verplicht, wel hoorplicht voor nemen individuele beslissing
- Verdrag van Aarhus 25 juni 1998: recht op inspraak bij milieu beslissingen
- Openbaar onderzoek voor opmaak van ruimtelijke structuur & uitvoeringsplannen —>
bezwaren?
- Niveau v lokale besturen: algemene participatie vormen (DOLB & provinciedecreet:
overlegstructuren, verzoekschriften, volksraadplegingen, initiatiefrecht,…)
- Bestuursdecreet 7 dec 2018: initiatiefrecht op Vlaams OH niveau
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emiliebeelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.79. You're not tied to anything after your purchase.