In dit document is mijn eindonderzoek te lezen wat ik heb gemaakt in het 4e jaar van de opleiding verpleegkunde aan Windesheim Zwolle.
Dit onderzoek is met een ruim voldoende beoordeeld.
Alle elementen waar het eindverslag aan moet voldoen staan erin.
Het bevat precies het aantal woorden wat ...
,1.Inleiding
1.1 Aanleiding
De aanloop tot dit onderzoek is een situatie geweest die zich op mijn werkplek heeft voorgedaan.
Mijn werkplek is de Nijlandsborg. Dit is een locatie van GGZ Drenthe wat gevestigd is in Assen. De
doelgroep van Nijlandsborg is ouderenpsychiatrie. Hier verblijven cliënten van 60 jaar en ouder met
uiteenlopende psychiatrische klachten zoals, depressie, geheugenproblemen, psychose, angst- en
persoonlijkheidsproblemen, of een verslaving (Ouderenpsychiatrie - GGZ Drenthe, z.d.) Locatie
Nijlandsborg is een locatie waar cliënten tijdelijk maar ook langdurig kunnen verblijven. Er is 24 uur
per dag zorg aanwezig. De cliënten worden ondersteund in de dagelijkse levensactiviteiten, er wordt
structuur geboden aan cliënten en er worden behandelingen en therapieën uitgevoerd. De visie van
GGZ Drenthe is om te zoeken naar een oplossing waarbij ook na de lichamelijke gezondheid wordt
gekeken. GGZ Drenthe probeert om de problemen te verminderen en leert u om er dagelijks zo goed
mogelijk mee om te gaan. Want boven alles willen we dat u kunt genieten van de dingen waar u
plezier aan haalt (Ouderenpsychiatrie - GGZ Drenthe, z.d.). Binnen mijn afdeling werken er 10
verpleegkundigen waarvan 4 hbo-verpleegkundigen en 6 mbo-verpleegkundigen, en 12
verzorgenden niveau 3. Zelf ben ik leerling hbo-verpleegkundige binnen Nijlandsborg. De
werkzaamheden die ik uitvoer zijn erg wisselend. In de ochtend helpt ik de cliënten bij het opstaan
en te attenderen op hun dagprogramma. Dit is voor elke cliënt weer anders, ook deel ik de medicatie
voor de cliënten die dit niet zelf in beheer hebben. De zorg stem ik af op wat mijn cliënt nodig heeft.
Ik geef persoonsgerichte zorg (Pharos, 2023) Wat ik hieraan belangrijk vind is dat ik de zorg afstem
op hetgeen wat de cliënt op dat moment nodig heeft. Een voorbeeld hiervan is dat wanneer een
cliënt in een depressieve episode zit begeleid ik het moment heel anders dan wanneer dezelfde
cliënt in een manische episode zit. Door goed te observeren en signaleringen probeer ik de best
mogelijke zorg voor de cliënt te leveren. De situatie die zich heeft afgespeeld op mijn werk is er juist
niet persoonsgerichte zorg verleend. De situatie die zich heeft voorgedaan is erg treurig. Deze cliënt
is bij ons gekomen met de indicatie palliatief beleid. Dit betekent dat de cliënt niet meer zal genezen
van haar ziekte en dat de cliënt niet meer wordt behandeld voor de ziekte, er wordt echter alleen
nog gekeken naar symptoombestrijding en kwaliteit van leven en sterven bewaken (Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2023) Deze cliënt kwam erg verzwakt bij ons binnen. Echter heeft
deze cliënt moeten lijden op haar laatste dagen en heeft deze cliënt niet vredig kunnen sterven. De
cliënt heeft pijn ervaren en ongemak ervaren in de laatste dagen. Er is namelijk geen ander matras
voor cliënt ingezet die de luchtdruk verplaatst, dit heeft ervoor gezorgd dat bij cliënt decubitus
wonden zijn ontstaan. Daarnaast kreeg cliënt een lage dosis morfine binnen waardoor in haar non-
verbale houding nog steeds zichtbaar was dat cliënt pijn ervaarde. Deze situatie heeft mij persoonlijk
als ook als beroepsprofessional erg geraakt, vooral omdat het na mijn inzien niet nodig is geweest
dat deze cliënt heeft moeten lijden. Dit onderwerp heb ik daarom ook gekozen omdat ik vind dat dit
niet nogmaals mag gebeuren. Zelf heb ik ervaring in het verlenen, signaleren, observeren van
palliatieve zorg. Dit omdat ik hier werkzaam in ben geweest en hier veel kennis in heb opgedaan. Ik
heb in mijn derde jaar van de opleiding hbo-verpleegkunde 20 weken stagegelopen op de palliatieve
afdeling van woonzorgcentrum de Horst, in Emmen (Treant, z.d.). Deze kennis wil ik graag gebruiken
om binnen de Nijlandsborg te voorkomen dat zo’n situatie zich nogmaals voordoen. Gezien de
cliënten van Nijlandsborg ouderen zijn, en vaak met een psychische en somatische combinatie bij ons
verblijven komt het met regelmaat voor dat de cliënt hier komt te overlijden. In de periode dat ik hier
werkzaam ben, vanaf september 2023 is palliatieve en terminale zorg verlenen bij twee cliënten
voorgekomen. Palliatieve zorg is voor veel collega's die binnen Nijlandsborg werken nog erg nieuw. In
de casus die ik heb omschreven ervaarde ik bij mijn collega's spanning ontremd het verzorgen en
verplegen van een stervenden. Binnen Nijlandsborg zijn geen duidelijke richtlijnen en protocollen. Er
is binnen Nijlandsborg weinig informatie te vinden over de laatste levensfase en het verzorgen en
3
,verplegen hiervan. De opdrachtgever van mijn onderzoek is mijn teammanager. Samen met mijn
teammanager zijn we tot dit onderwerp gekomen. Daarna heb ik samen met mijn werkbegeleiders
het onderwerp besproken en ook mijn werkbegeleiders zijn enthousiast over het onderwerp.
1.2 Probleemanalyse
Wie zijn er betrokken bij het probleem?
De hoofdpersoon in het probleem is de cliënt. In mijn situatie heeft de cliënt moeten lijden is
hierdoor niet op een vredige manier komen te sterven. Verder zijn alle collega’s betrokken die zorg
hebben verleend aan de cliënt. Familie en naasten zijn ook betrokken hierbij. Daarnaast het hele
netwerk wat bij de cliënt hoort heeft hier allemaal een rol ingehad zoals de, psychiater, psycholoog,
basisarts, verpleegkundig specialist, apotheek.
Wat is het probleem?
In deze casus is het probleem dat er niet juist is gehandeld in de palliatieve en terminale fase van
deze cliënt. Dit is veroorzaakt door kennis te kort over palliatieve zorg, het herkennen van signalen.
Er is niet tijdig een arts in geschakeld. De communicatie tussen de arts en het verplegend personeel is
niet duidelijk en helder geweest, dit heeft zich geresulteerd in dat de arts niet de noodzaak van de
situatie inzag door de telefoon. Dit is allemaal specifiek op de casus die zich heeft voorgedaan binnen
Nijlandsborg. Nijlandsborg is een locatie van GGZ Drenthe. Maar ook op macroniveau is er een
probleem rondom palliatieve zorg in de GGZ. Het Trimbos-instituut meldt namelijk in december 2023
dat mensen met een psychiatrische aandoening die in hun laatste fase van het leven zitten lang niet
altijd palliatieve zorg krijgen aangeboden (Nationale Onderwijsgids, 2023) In dit artikel wordt
beschreven dat Ggz-zorgverleners vaak de enigen zijn die de cliënten zien maar dat deze
zorgverleners niet beschikken over genoeg kennis over palliatieve zorg (Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2024) Dit komt ook doordat hospice en palliatieve afdelingen
strenge regels hebben voor het opnemen van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening
(Nationale Zorggids | Lees Alles Over de Zorg Hier, 2001).
Waar is het probleem?
Het probleem speelt zich af in de algehele psychiatrie. Dit is dus landelijk een probleem zoals te lezen
in Trimbos. Maar dus ook specifiek een probleem binnen mijn organisatie en locatie Nijlandsborg.
Het onderzoek speelt zich specifiek af binnen GGZ Drenthe, locatie Nijlandsborg te Assen.
Wanneer is het probleem er?
Het probleem doet zich voor wanneer cliënten ongeneselijk ziek zijn en binnen Nijlandsborg
verblijven. Deze cliënten hebben dan de juiste zorg nodig. Echter wanneer de collega’s niet
voldoende kennis hebben over palliatieve zorg kunnen de collega’s niet de goede zorg aan de cliënt
leveren. Ook wanneer de collega’s niet duidelijk aan de artsen hun bevindingen overdragen kan de
ernst van de situatie niet objectief worden bepaald, hierdoor kan het gebeuren dat niet de juiste
interventies worden ingezet. Zoals te laat starten met medicatie, geen juiste matras waardoor
huidbeschadiging kan optreden met alle gevolgen vandien.
Waarom is het een probleem?
Het is een probleem omdat de cliënt die zich in de palliatieve fase bevindt niet de zorg krijgt die hij/
zij verdient. Er is geen persoonsgerichte zorg (Pharos, 2023b). Ook door alle personeelstekort is er te
weinig tijd en aandacht voor de cliënt. En als het dan ook nog in combinatie gaat met kennistekort
dan gaat de kwaliteit van zorg en specifiek de palliatieve zorg erg naar beneden. Palliatieve zorg is
juist de zorg die veel tijd en aandacht vraagt van zorgverleners (Tijd Maken Voor Palliatieve Zorg, z.d.)
Zoals te lezen in het artikel van Isala ziekenhuis is palliatieve zorg veel meer dan medicatie. Mentaal
is het vaak een grote klap wanneer een cliënt hoort dat hij/zij niet meer beter kan worden en is
uitbehandeld. Vooral in combinatie met een andere psychische aandoening kan dit voor de cliënt
4
,heel erg zwaar vallen. Het is daarom van belang om cliënten goed te observeren en nabijheid te
bieden. Want het nieuws van uitbehandeld kan de psychische stoornis erg beïnvloeden. Het is een
grote luxerende factor die kan leiden tot grote problemen in het psychisch functioneren. (Depressie
Bij Ongeneeslijke Kanker | Kanker.nl, z.d.)
Hoe ga ik dit probleem onderzoeken?
Doormiddel van enquêtes wil ik de mening van mijn collega’s in kaart brengen. De enquête bestaat
uit een kennis onderdeel over palliatieve zorg, maar ook vragen over waar behoefte aan is ten
aanzien van het onderwerp palliatieve zorg. Dit zodat ik mijn onderzoek kan afstemmen op de
behoefte van collega’s dit is kwantitatief onderzoek. Verder ga ik een interview houden met collega,
psychiater en teammanager. Dit zodat ik vanuit verschillende perspectieven en functies het
probleem kan onderzoeken. Hiervoor heb ik gebruik gemaakt van literatuuronderzoek.
1.3 Doelstelling
Met mijn onderzoek wil ik bereiken dat er geen enkele cliënt binnen Nijlandsborg onnodig hoeft te
lijden wanneer een cliënt zich in de palliatieve fase bevindt, hiermee bedoel ik dat de cliënt geen
onnodige pijn hoeft te ervaren en dat er vroegtijdig interventies worden ingezet om kwaliteit van
sterven te bewaken. Zoals in de probleemstelling is beschreven is het probleem dat er kennistekort is
over palliatieve zorg bij verzorgend en verplegend personeel. Dit probleem wil ik verhelpen.
Onderzoeksvraag: Hoe kan het kennisniveau over palliatieve zorg bij verzorgend en verplegend
personeel binnen Nijlandsborg worden verbeterd?
Deelvragen:
Wat is het huidige kennisniveau van verzorgend en verplegend personeel binnen Nijlandsborg met
betrekking tot palliatieve zorg?
Welke specifieke onderwerpen en aspecten van palliatieve zorg vereisen verbetering in het
kennisniveau van het personeel?
Welke bronnen en methoden worden er momenteel gebruikt om kennis over palliatieve zorg op te
doen voor personeel?
1.4 Relevantie/legitimatie
In de nationale beroepscode van verpleegkundigen is te lezen bij 1.3 “als
verpleegkundige/verzorgende houd ik mijn kennis en vaardigheden voor het op verantwoorde en
adequate wijze uitoefenen van het beroep op peil” Het is relevant om de kennis over palliatieve zorg
te vergroten bij mijn collega’s. Dit omdat nu niet alle collega’s van Nijlandsborg voldoen aan deze
punt vanuit de beroepscode, ook bij het verplegen van palliatieve zorg komen verpleegtechnische
handelingen voor zoals het plaatsen van vlindernaald en plaatsen van katheter. In de casussituatie
had cliënt ook een vlindernaald nodig. Terwijl er veel verpleegkundigen binnen Nijlandsborg werken,
voelt zich maar een enkeling zich hier bekwaam voor. Daarnaast is er in de casus ook niet altijd
voldaan aan 3.2 van de beroepscode namelijk “als verpleegkundige/verzorgende werk ik samen met
zorgverleners van andere disciplines, en daarbij het puntje: mij inzet voor goede besluitvorming en
leiderschap tonen. Dit is in communicatie met de arts niet aan voldaan (Verpleegkundigen &
Verzorgenden Nederland (V&VN) et al., z.d.).
Gezien dit ook een maatschappelijk onderwerp is wat speelt, is het dus erg relevant om de kennis
van mijn collega’s te vergroten. Dit levert ook bij aan de kwaliteit van zorg. Want wanneer collega’s
sneller observeren en signaleren, kunnen de collega’s sneller interventies inzetten. Dit zorgt ervoor
dat er tijdig wordt gehandeld. Dit heeft veel voordelen zowel voor de cliënt, de cliënt hoeft niet
onnodig te lijden. Maar ook voor collega’s. Het scheelt veel tijd wanneer er vroeg wordt
5
, gesignaleerd, zo kan er preventief worden gewerkt waardoor problemen niet groter worden. Denk
hierbij aan een speciaal matras of wisselligging inzetten, om decubituswonden te voorkomen.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ssusanvanklinken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.74. You're not tied to anything after your purchase.
