Sociaal Recht realiseren
Uitgangspunt van deze cursus:
Recht op menswaardig leven
Menselijke waardigheid veronderstelt bestaanszekerheid
Bestaanszekerheid via
o Recht op arbeid: arbeidsrecht (situaties waarin men niet kan werken =>
vervangingsinkomen)
o Recht op sociale zekerheid
o Recht op sociale bijstand
Terminologie
Arbeidsrecht:
= geheel van rechtsregels dat verhoudingen regelt tussen WN en WG, zowel
individueel als collectief
Socialezekerheidsrecht:
= maatregelen om – door middel van ‘verzekering’ - in alle omstandigheden in het
levensonderhoud te voorzien van werknemers, overheidspersoneel en zelfstandigen
Sociale bijstand
= minimuminkomen garanderen aan ganse bevolking
WN: Cruciaal aan overeenkomst is onderhandeling
Ambtenaar: rechtspositie ligt vastgelegd in een statuut (eenzijdig door overheid uitgewerkt)
Je kan niet onderhandelen over uw loon als ambtenaar
Bij zelfstandigen arbeidsreglement niet van toepassing
(Vrijwilliger: voorwaarde is onbezoldigd werk)
Bezoldigd: tegen betaling van loon
Een statuut is een set van regels die de structuur, werking en bevoegdheden van een
organisatie of instelling vastlegt. Het wordt vaak gebruikt bij de oprichting van RP zoals
verenigingen, stichtingen, en coöperaties.
Een contract is een juridisch bindende overeenkomst tussen 2 of meer partijen waarin de R
en verplichtingen vd betrokken partijen worden vastgelegd.
1
,ARBEIDSRECHT: INLEIDING
Federaal => wetgeving
1. Historische groei
Voor 1900 contracten gesloten adhv bepalingen burgerlijk wetboek
Probleem want
Cruciaal in burgerlijk wetboek: sprake van 2 gelijke en vrije partijen => problematisch als je
kijkt naar (ongelijke) relatie tss werknemer & werkgever
Mensen gaan werken voor een inkomen om van te kunnen leven, je bent afhankelijk van
iemand anders
Machtsverhouding!!!!
Politieke systeem ging uit van cijnskiesrecht: enkel de rijken mochten gaan stemmen;
parlement was ook enkel de rijken
Arbeidsrechten enkel voor arbeiders (in fabrieken handarbeid) dus niet voor bedienden ->
hier ligt de kern van 2deling arbeiders/bedienden
22j later komen wetgevingen voor bedienden
nieuwe generatie
WWI verandert mindset
Rusland: werkende klasse draait zich tegen heersende klasse
Bedienden eigen wet gekregen v arbeidsovereenkomst in 1922: dan al gewaarborgd loon bij
ziekte (voor 30 kalenderdagen)
Vanuit principes van burgerlijk recht “contractuele onlogica” (want loon voor géén arbeid) =
sociale bescherming!!!
Arbeiders pas in 1960 recht op gewaarborgd loon, maar voor één week!!!
= een concept in het arbeidsrecht dat verwijst naar het recht van een WNs om zijn of haar
loon te ontvangen in bepaalde situaties waarin hij of zij niet in staat is om te werken.
Dit recht is bedoeld om WNs te beschermen tegen inkomensverlies in omstandigheden die
buiten hun schuld liggen
Bedienden al van in begin veel meer bescherming
Wet op eenheidsstatuut WES: enkel regels geharmoniseerd op vlak van opzegtermijn voor
arbeiders & bedienden
Tot Jaren 60/70 ingezet op versterken bestaanszekerheid
Vanaf ‘70: economische crisissen, arbeidsrecht ‘problematisch’ door weinig flexibiliteit wn’s
discours nog altijd bezig ‘arbeidsrecht te rigide’
, 1886: grote onlusten, ontstaan eerste sociale wetgeving
Toepassingsgebied
Wat betreft personen: WN’s particuliere sector en contractanten overheidssector
(soms ook statutairen, zie bijv. Arbeidsreglementenwet)
Contractuelen: overheidspersoneel (‘ambtenaren, statutairen, vastbenoemden’)
vanaf moment v vastbenoeming tot je pensioen werk je vast voor de overheid (weinig
flexibiliteit)
De overheid werft ook voor paar functies mensen aan via arbeidsovereenkomst =
contractanten (arbeidsrecht ook van toepassing hierop)
Wat betreft ‘inhoud’:
1. individueel arbeidsrecht: 1-1 (1WG – 1WN)
2. collectief arbeidsrecht: CAO, vakbonden
3. arbeidsreglementering
= bescherming van allen die als WN’s werken. Regels rond betaling loon,
arbeidstijd, bescherming jeugdige werknemers, …
4. sociaal handhavingsrecht: strafrecht
Wat betreft plaats: beginsel: tewerkgesteld op Belgisch grondgebied, ongeacht
nationaliteit
uitgangspunt dat wie tewerk gesteld w op Belgische grondgebied, Belgische
arbeidswetgeving van toepassing
ANDERE VORMEN VAN ‘TEWERKSTELLING’
*= hier geen overeenstemmend randnummer in handboek van te vinden; check dus a doc’s
3.1 Zelfstandige arbeid
Aannemingsovereenkomst
Ondernemingsrecht en burgerlijk recht van toepassing
Geen gezag, contractsvrijheid en gelijkheid?
Zelfstandige
Geen arbeidsovereenkomst maar aannemingsovereenkomst
Cruciaal element: geen gezag aanwezig!
Gelijkheid? Zelfstandige zelf ook in positie waarbij die feitelijk ondergeschikt is aan
opdrachtgever
3.2 Ambtenaren
= personen die werkzaam zijn in dienst van de overheid. Ze vervullen diverse functies binnen
OHinstellingen, zoals ministeries, gemeenten, provincies, en andere publieke organisaties.
=> verantwoordelijk voor het uitvoeren van beleid, het handhaven van wetten en regels, en
het leveren van publieke diensten aan burgers
3
, Ondergeschiktheid het gevolg van statutaire eenzijdige aanstelling
Bestuursrecht
Opgelet, ook contractanten mogelijk bij overheid: wel onderworpen aan arbeidsrecht
Toekomst: in beginsel geen statutaire aanstellingen meer?
3.3 Onbelast bijverdienen
Diensten van burger aan burger:
o occasionele, betaalde (en toegelaten) diensten van privé-persoon aan privé-
persoon
Verenigingswerk:
o betaalde (en toegelaten) diensten aan vzw’s, feitelijke verenigingen en
openbare besturen
o ≠ vrijwilligerswerk
⇨ Vernietigd door GwH nr. 53/2020 van 23 april 2020 met ingang van 1/1/2021
⇨ Vanaf 1/1/2022 uitbreiding regeling art. 17 RSZ-besluit voor bepaalde werkgevers in sport-
en socioculturele sector (vrijstelling sociale bijdragen voor max. aantal uren
Onbelast bijverdienen
2021: tijdelijke regeling voor 1 jaar wat betreft verenigingswerk in sportsector (met 10%
solidariteitsbijdragen voor organisatie en 10% belastingen voor verenigingswerker)
2022: De verenigingswerker in de socio-culturele sector zal zich (voor alle activiteiten
vermeld in artikel 17 RSZ-besluit) gedurende 300 uur betaald kunnen inzetten voor een
organisatie (met een plafond van 100 uren per kwartaal, behalve voor het derde kwartaal.
Daar geldt een plafond van 190 uren). Bij de sportsector is dit zelfs opgetrokken tot 450 uur
(met een plafond van 150 uren per kwartaal, behalve voor het derde kwartaal. Daar geldt
een plafond van 285 uren).
Niet kennen
HANDHAVING VAN HET SOCIAAL RECHT
4.1 Moeilijke handhaving
Individuele WN niet sterk genoeg tgo WG
Wel rol voor organen zoals OR en VA, maar geen beslissingsbevoegdheid bij geschillen
Sociaal recht wil correctie aanbrengen aan machtsverhouding WG/WN
Recht NIET in staat om die machtsverhouding weg te vegen, hoogtens corrigeren
Stel aanvraag v Tijdskrediet (:halftijds werken ipv voltijds), WG niet akkoord (ondanks WN
recht erop)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittvancoillie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $18.99. You're not tied to anything after your purchase.
