Summary
Samenvatting SV: filosofie + citaten filosofen
- Course
- Institution
Samenvatting van alle hoofdstukken met daarbij horend alle citaten die in het boek voorkomen
[Show more]
Seller
Follow
nenavanhoutte
Content preview
FILOSOFIEHoofdstuk 1: De oorsprong van de filosofie
1. Inleiding
2 vragen worden tijdens de inleiding behandelt:
1) De oorsprong van de filosofie
2) De inhoud en indeling van de filosofie
Filosofie: komt van het Griekse Filein en Sophia
Filein: ‘houden van’
Sophia: ‘Godin van de wijsheid’
- Kanttekening: wijsheid is vrouwelijk terwijl de wereld bijna volledig geregeerd
wordt door mannen
- Verdere verwijzing naar de directe waarheid
PLATO: volgens hem begint de filosofie met verwondering. Het is de bron van onze
zoektocht om te begrijpen wat er zich voordoet in onszelf en de wereld.
De filosofie is ontstaan binnen verschillende gebieden
Westen: rond de Egeïsche zee – 6de eeuw v.c
Oosten van India: Upanishaden, Mahavira, Boeddha
- Mahavira & Boeddha; twee figuren die de traditionele brahmaanse levensstijl
in vraag telden
China: Confusius – taoïsme
1.1 Van Mythos naar Logos
Van een wereldbeeld gebaseerd op mythen naar een ‘rationele’ verklaring
- Toenemend belang van observatie, argumentatie en feiten
- Natuur wordt uit de natuur verklaard
Mythische wereldbeelden: treffen we aan in iedere cultuur, onderzoeksinstrument voor de
antropologie
1.2 Voorbeelden van mythen
1) Ilias en Odysseus
- Terugkeer van Odysseus naar huis, de weg die de mens aflegt in het leven om
zichzelf terug te vinden
2) De Zondeval
behandelen diepmenselijke vragen aan de hand van metaforen en verhalen die
verschillende lagen van overgeleverde wijsheid bevatten
3) Adam en Eva
- Gevolg van kennis en oordelen
1.3 Omschrijving en indeling van de filosofie
1.3.1 Tussen religie en wetenschap
Bertrand Russel: filosofie is als een soort niemandsland tussen wetenschap en religie
Luciano de Crescenzo
[1]
, FILOSOFIE
a. Wetenschap bestudeert op een systematische wijze de ‘objectieve’ verschijnselen
of fenomenen
- ‘afsplitsing’ in 1543
o Copernicus: over de beweging van de hemelsferen
o Vesalius: over de samenstelling van het menselijke lichaam
Francis Bacon: lanceerde de begrippen inductie en experiment
- Natuurfilosofie werd kwantumfysica
- Ratio en empirie
b. Religie zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving
- Zingeving, waarden en bewustzijn
- Ethische kwestie, voorbij zintuigen en verstand
1.3.2 Drie grote vragen en domeinen
Immanuel Kant: grote filosoof van de verlichting
Wat kan in weten?
Wat moet ik doen?
Wat mag ik hopen?
herleidt tot: Wat is de mens
Luc Ferry: hedendaagse Franse filosoof
Kennis: werkelijkheid
- Objectieve feiten of objectiveerbare begrippen
Ethiek: rechtvaardigheid
Wijsheid: heil of geluk
- De manier waarop we in het leven staan
Binnen verschillende culturen wordt wijsheid niet gesitueerd in het brein, maar in het
hart.
1.3.3 Het Huis van de filosofie
Het onderscheid maken tussen feiten en waarden
Feiten: verwijzen naar ‘dat was is’ – ontologie
Onderverdeling; wereld, bovenwereld, mensen
Waarden: ‘goed, waar en schoon’
Gelinkt aan Plato
het huis van Plato is een gebouw van twee verdiepen met telkens drie kamers.
A. Ontologische vragen: vragen naar het ‘zijnde’
De wereld – kosmos, physis
- Kosmologie, wetenschappen zoals de fysica, biologie zijn hieruit ontwikkeld
De bovenwereld – metafysica
- Stelt de vraag naar achterliggende principes
- Achterliggende principe = GOD -> theologie
De mens – de antropologie
- Hieruit ontstond de sociologie, economie,…
[2]
, FILOSOFIE
B. Vragen naar de drie waarden
Waarheid
- Epistemologie of kennisleer; stelt vragen over de waarheid en kennis
- Bewustzijnsfilosofie is een aparte tak van de kennisleer
- Logica; logisch redeneren
- Wetenschapsfilosofie; de grondslagen van kennis
- Taalfilosofie; functie van taal in verband met ons denken
Goedheid en rechtvaardigheid
- Ethiek; het goede, goedheid en rechtvaardigheid in vraag stellen
- Sociale en politieke filosofie; houdt zich bezig met de samenleving
- Rechtsfilosofie; vragen over de aard van de oorsprong
- Deontologie; de plichtenleer sluit aan bij de deontologie
Schoonheid
- Esthetica; vraagt wat schoonheid is
- Cultuurfilosofie en kunst
1.4 de pre-socratische filosofie – de filosofie van socrates
Vragen van de pre-socratisch vooral kosmologisch geïnspireerd
1.4.1 Thales van Milete
Eerste filosoof die de complexe werkelijkheid terugbracht tot één beginsel, archè
= reductionisme
De oorsprong is ontstaan door water, keert ook terug naar water
Stelling van Thales
‘ken jezelf’ als fundamentele filosofische taak
1.4.2 Anaximander van Milete
Leerling van Thales
- Betwijfelde of water het archè is
Het apeiron is het eerste beginsel waaruit alles voorkomt
- Onbepaalde of onbeperkte
Hij beschouwd de wereld als een platte schijf
- Waagt zich aan de kosmogonie gebaseerd op de dynamiek tussen de 4
elementen
hij beschrijft de veranderingen in de wereld in termen van rechtvaardigheid en
onrechtvaardigheid
1.4.3 Pythagoras en de verborgen orde
Heeft het begrip philosophos ontworpen
- Verwijst naar een persoon die blijft nadenken tot ik de werkelijkheid begrijp
Werkelijkheid uitdrukken in getallen en hun onderling verhoudingen
Idee van reïncarnatie van de ziel
Voor pythagoras is de kosmos een geordend geheel
[3]
, FILOSOFIE
1.4.4 Parmenides en Herakleitos
Parmenides
Centraal staat de vraag naar het zijn – ontologie
“alles is één en onvergankelijk en zichzelf gelijk”
- Al het tijdelijke verdwijnt in het eeuwige zijn
Herakleitos
Vertrekt niet vanuit het onveranderlijke zijn, maar vanuit de verandering zelf
“alles vloeit, je kunt nooit helemaal in dezelfde rivier stappen”
- Voortdurende verandering is de logos
- Gesymboliseerd door vuur
Herakleitos komt overeen met het Chinees model van taoïsme
- Wisselwerking tussen vin en vang binnen de niet-tweeheid die Tao
1.4.5 Democritos
Alles in de werkelijkheid terug te brengen tot ‘ondeelbare’ deeltjes - a-tomos
Materialistische visie
1.5 Filosofie binnen het hoger onderwijs
De filosoof Epictetus vergeleek filosofie met het kauwen van voedsel om zo sterker
te worden
Voor aristoteles bestond het doel van scholing en opvoeding erin om nuttige
vaardigheden te verwerven op het vlak van spreken
[4]
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nenavanhoutte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.14. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62774 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now