1 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
LES 1: inleiding OLOD + introductie wat is sociaal werk?
1. De huidige globale definitie van het sociaal werk
1.1 de globale definitie
Sociaal werk: is een praktijk gebaseerd beroep én academische discipline. Het sociaal werk
engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en het welzijn
te bevorderen
DOEL: welzijn verhogen
1. op niveau van het individu
2. op niveau van structuur (maatschappij/ samenleving)
- Beleid
- Macroniveau
1.2 historisch perspectief
Def. Sociaal werk gebonden aan de samenleving doorheen de tijd/ geografisch
Sociaal werk als sociaal construct: een activiteit die het product is van hoe we in bepaalde tijd
in onze samenleving kijken naar sociale problemen en hoe ze aan te pakken
NIET: gehele werkelijkheid of realiteit
Bv. crimineel gedrag is geconstrueerd; wat vandaag als crimineel gedrag gezien wordt, was in het
verleden niet zo en zal ook veranderen in de toekomst.
IFSW/ IASSW formuleren def. van het sociaal werk
Maatschappelijke verandering: hoe we op dat moment naar het welzijn in de samenleving
kijken.
Beroepsvereniging: gezien als een belangenvereniging van mensen met hetzelfde beroep
Maatschappelijk assistent GEEN beroepsvereniging, niet beschermd wel juridisch gebonden
aan bepaalde wetten
- Geen controleorgaan, vrij in taken
1.3 sociaal werk als praktijk gebaseerd beroep
Meer dan enkel professionele organisaties – burgerinitiatief
1.4 sociaal werk als academische discipline
binnen de wetenschap gezien als een handelingswetenschap
- sociale interventie met centrale noemer om welzijn te realiseren
- tussenkomst op zowel individueel als samenlevingsniveau
1.5 sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie,
empowerment en bevrijding van mensen
4 doelen van sociaal werk
1. Sociale verandering
- Micro: niveau van het individu
- Meso: maatschappelijk middenveld
- Macro: maatschappij
huidige globale definitie ook inzet op meso en macro-niveau
,2 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
2. Sociale cohesie
- Samenhang noodzakelijk want elke maatschappij is bang van opstand door burgers
- Sociaal werkers ingezet om opstand te beperken door sociale cohesie te bevorderen
3. Empowerment
- Grip krijgen op de eigen situatie op de verschillende niveaus
4. Bevrijding van mensen
- Sociaal werk moet ingrijpen in samenleving met structuur tot onderdrukking
1.6 principes
Aantal principes = referentiekader
1. Sociale rechtvaardigheid
- Kijken naar mens en maatschappij
2. Mensenrechten
- UVRM 1948 vertaald naar OCMW-wet 1976 door de sociale grondrechten
opgenomen in de grondwet in 1994
3. Collectieve verantwoordelijkheid
- Cruciale rol weggelegd voor de overheid
- Niet enkel op micro en meso niveau
4. Respect voor diversiteiten
Sociaal werk is NIET neutraal of waardenvrij
- Gezien als: normatieve professionaliteit ‘wat is goed of slecht voor de cliënt’
Normatieve professionaliteit: sociaal werker geen uitvoerder van het sociale beleid, moet
toegepast worden op het welzijn van de cliënt.
1.7 sociaal werk wordt onderbouwd door sociaal werk theorieën, sociale wetenschappen
en inheemse/ lokale vormen van kennis
!!! Examen!!!
Kennisontwikkeling is van belang om in de samenleving te participeren
- Sociaal werker nood aan wetenschappelijke kennis + inheemse en lokale kennis
1.7.1 wetenschappelijke kennis
2 grote indelingen
1. Natuurwetenschappen
2. Menswetenschappen
- Beschrijvend; sociale wetenschappen
- Handelingswetenschap; tussenkomsten/ interventies observeren binnen de
menswetenschappen
1.7.2 inheemse en lokale kennis
Vertaalt zich in Vlaanderen onder de noemer van praktijkkennis en ervaringskennis
,3 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
1.8 sociaal werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen
aan te pakken en welzijn te bevorderen
Privaat: privéleven van mens met noden en behoeften
Publiek: maatschappelijk niveau
op een kruispunt van privaat én publiek = verbinding tot ‘het sociale’
1.9 kritieken op de globale definitie van sociaal werk
Houdbaarheidsdatum definitie sociaal werk beperkt
Globale definitie is te abstract
- Ontwikkeling eigen DNA sociaal werk a.d.h.v. 5 krachtlijnen
2.Het DNA van het sociaal werk in 5 krachtlijnen
De krachtlijnen dienen als kompas voor het sociaal werk
1. Polariserend werken
- Het waarborgen van rechten
- Het collectiviseren van maatschappelijke problemen
2. Nabijheid
- Luisteren naar de noden en behoeften dit kom je te weten naar gelang de
verschillende gesprekken.
- Tijdens gesprekken behoeften iedere keer afstemmen op de noden van de cliënt
3. Proceslogica van sociaal werk
- Niet in eerste gesprek vragen naar noden en behoeften
- Blijvende afwegingen gedurende de gesprekken
4. Generalistisch sociaal werk
- Over het levensdomein heel kijken
- Bv. zowel financiële als relationele problemen
5. Verbindend werken
- Binnen en tussen de leefwereld van cliënt en maatschappij
Globale definitie Krachtlijnen
Engageert sociaal werk mensen en Polariserend werken: aandacht voor
structuren om de uitdagingen van het structurele oorzaken
leven aan te gaan en het welzijn te Gebruik maken van sociale rechten
verhogen
Lokale kennis Proceslogica: inspraak, participatie,
ervaringskennis
Onderbouwd door theorieën van Generalistisch werken
sociaal werk
Verbindend werken op maatschappelijk
vlak en domein
LES 2: Geschiedenis van het sociaal werk – deel 1
1.Inleiding
Aandacht aan de geschiedenis:
1. Het verleden kennen om het heden te begrijpen
2. Wat vandaag een probleem is/ was is vandaag wel/ geen probleem
= sociaal werk als sociaal construct
, 4 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
Normatieve professionaliteit: niet zomaar de probleemdefinitie overnemen maar in dialoog
gaan met de cliënt
2.Van Oudheid tot de middeleeuwen
2.1 De oudheid (750 BC – 500)
Pastorale en landbouwsamenleving: net voldoende productie om zichzelf te voeden
Uitgegroeid tot: staatachtige organisatie
- Verschillen in macht en rijkdom
- Ongelijkheid in de samenleving
Uitbouw Grieks-Romeinse standenstructuur -> systeem van patronages
Pater familias had absolute gezag
Familiesolidariteit als sociaal bindmiddel
‘do ut des’ – ik geef opdat jij zou teruggeven
=>’quid pro quo’ – ‘voor wat hoort wat’
kloof tussen rijk en arm + wederkerigheid blijft aanwezig ook nu nog in de samenleving
Groei van armen, bedelaars, zwervers
Ontstaan van volksdiensten en weldoenerij
- Vorm van materiële herverdeling waarbij rijke burgers verplicht werden een gift te
doen, zo konden ze hun rijkdom laten zien
- Door noden tegemoet te komen verwijden van opstanden -> minder sociale onrust
Ontstaan van polis/ stadsstaat -> publieke sfeer
- Macht ligt bij kleine bevoorrecht groepen
- Onderscheid tussen burgers en niet-burgers (illegaal)
Belangrijk: préprofessionele ordehandhaving
Pré want nog geen ordehandhaving van het sociaal werk
3.Van de middeleeuwen tot de nieuwe tijd
3.1 De middeleeuwen (500-1500)
Systeem van feodaliteit
Wederzijdse afhankelijkheid tussen feodale heer en leenmannen
- Krijgen bescherming in ruil voor gehoorzaamheid
‘do ut des’ principe – ‘voor wat hoort wat’
Charitas: christendom legt de kiem voor naastenliefde
Middeleeuwse armen -en ziekenzorg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nenavanhoutte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.09. You're not tied to anything after your purchase.