Summary
Samenvatting van het boek Ethiek de basis, hoofdstuk 3 en 7
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek: Ethiek de basis. Hoofdstuk 3 en 7. Auteur: Wieger van Dalen. Druk: 3. ISBN: 5146
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
3 reviews
By: rikvankeulen • 4 year ago
Exactly what I needed!
By: dstoep • 4 year ago
By: lilaleena • 5 year ago
Seller
Follow
ajgeersing
Reviews received
Content preview
Samenvatting EthiekEthiek de basis, hoofdstuk 3 en 7
Hoofdstuk 3: verantwoordelijkheid
‘Het zorgdragen voor’ en ‘rekenschap afleggen over’, wordt beide aangeduid met het begrip
verantwoordelijkheid, maar het zijn totaal verschillende processen.
Vooraf overweeg je alleen wat je doet, welke keuzes je maakt (individueel proces). Het
verantwoorden achteraf is een gesprek met anderen. Het gesprek over de moraal is een
voorbeeld van wat we het maatschappelijk vertoog over de moraal noemen.
Verantwoordelijkheid betekent:
de plicht te zorgen voor iets of iemand (vooraf)
de plicht rekenschap af te leggen (achteraf)
Vooraf ken je je verantwoordelijkheid, maar pas achteraf kun je je er op aangesproken
worden. Daar komt het woord verantwoordelijkheid ook vandaan. Het betekent: in staat of
bereid te antwoorden. Achteraf kan worden bepaald of iemand zich in het verleden
verantwoordelijk heeft gedragen. Vooraf oordeel je zelf al en handel je daarnaar.
Verantwoordelijkheid is een morele keuze uitgespreid in de tijd. Het is je vermogen je keuzes
te organiseren in de tijd en in interactie met anderen.
Verantwoordelijkheid neem je individueel op je en leg je collectief af.
Verantwoordelijkheden die je hebt omdat de wet dit voorschrijft, noemen we
aansprakelijkheid. Het kan ook zijn dat je een verantwoordelijkheid hebt omdat er afspraken
zijn gemaakt in een organisatie. De verantwoordelijkheid die voortvloeit uit deze afspraken
noemen we taakverantwoordelijkheid. Iemand ontleent verantwoordelijkheid aan de functie,
taak of opdracht.
Er zijn ook verantwoordelijkheden waarover geen expliciete afspraken zijn gemaakt.
Verantwoordelijkheden die je hebt vanwege een morele plicht noemen we
deugdverantwoordelijkheden.
Soort verantwoordelijkheid Plicht is gebaseerd op Verantwoording afleggen
aan
Aansprakelijkheid Wetten De rechter of politie
Taakverantwoordelijkheid Afspraken in de organisatie Collega’s
Deugdverantwoordelijkheid Morele uitgangspunten Jezelf en je sociale
omgeving
Wettelijke verplichtingen zijn preciezer vastgelegd dan afspraken in organisaties. Afspraken
in organisaties nauwkeuriger dan morele verplichtingen. Het onderscheid tussen
taakverantwoordelijkheid en de deugd is lang niet altijd duidelijk. De morele werkelijkheid is
ingewikkelder dan hierboven staat weergegeven.
Handelt een persoon vanuit taakverantwoordelijkheid of deugdverantwoordelijkheid. Dit
onderscheid kan belangrijk zijn voor een werkgever. Mocht het om een
, taakverantwoordelijkheid gaan van een werknemer, dan kan de werkgever de werknemer
hier streng op toe spreken. Het werk wordt immers niet gedaan zoals dat hoort. Dit alles gaat
om verantwoordelijk zijn.
Je kunt wel verantwoordelijk zijn, maar je moet je ook verantwoordelijk voelen.
Taakverantwoordelijkheden zijn moeilijk goed uit te voeren als ze ook niet als
deugdverantwoordelijkheid worden opgevat of er door worden ondersteund.
Elk beroep en bedrijf heeft zijn open bruggen (voorbeeld) waarover een moraal zegt of er
omgereden moet worden of niet. Men spreekt dan vaak van beroepsethiek of arbeidsethos.
Het draait dan altijd om de deugdverantwoordelijkheid die je vooraf op je neemt en waarmee
je je werk verricht.
Iemand moet een verantwoordelijkheid van binnen voelen, vooraf moet aanvaarden, wil hij of
zij de taak goed uitvoeren. Dit maakt het ingewikkeld, want je kunt het niet zien aan de
buitenkant wat de reden is van de keuze.
Als verantwoordelijkheid besproken wordt, maakt het een groot verschil of je de ander wijst
op een morele plicht of op een bestaande afspraak. Het is zaak te weten of het om een
deugd- of taakverantwoordelijkheid gaat.
Morele uitgangspunten zijn persoonsgebonden. Je hoeft het niet eens te zijn met de norm,
waarde of deugd. Je kunt hetzelfde gedrag vertonen vanuit een ander moreel uitgangspunt.
Als we een gesprek over gedrag willen voeren kan het goed zijn om de morele
uitgangspunten te laten rusten, maar naar het proces van besluitvorming te kijken. Als je ziet
dat de ander wel tot een zorgvuldige keuze is gekomen, dan kijk je meer naar de persoon en
de situatie en minder naar normen en waarden. Je kijkt deugdethisch naar de situatie.
Verantwoordelijkheid als deugd wil zeggen dat je je als een geestelijk volgroeid en
zelfstandig denkend mens gedraagt. Je kijkt niet alleen naar je taakomschrijving, maar gaat
er serieus mee om en weegt de specifieke omstandigheden mee. Iemand die zich zo
gedraagt noemen we een wijs mens.
Vijf criteria waaraan je kunt herkennen of iemand deze deugd bezit. Het zegt wat over in
hoeverre mensen deugdverantwoordelijk zijn:
1. nemen zelfstandige beslissingen
2. nemen hun verplichtingen serieus
3. wegen verschillende normen tegen elkaar af
4. hebben oog voor de gevolgen van de handeling, en
5. zijn persoonlijk aanspreekbaar op hun keuze
Bij verantwoordelijkheid als deugd wordt een zelfstandig oordeel geformuleerd. Hierbij hoort
ook dat anderen inzicht hebben in de manier waarop dat oordeel tot stand is gekomen omdat
anderen dan kunnen nagaan of het op een moreel verantwoorde manier tot stand is
gekomen.
Samenvattend:
Verantwoordelijkheid houdt in dat er enerzijds de plicht is iets te doen, ergens zorg voor te
dragen. Anderzijds dat je hierover rekenschap aflegt, je verantwoord je voor je keuzes. Dit
laatste betekent dat je aanspreekbaar bent op je gedrag.
Een moreel vertoog gaat over aanspreekbaarheid, nooit over aansprakelijkheid.
Aansprakelijkheid is geregeld in de wet en vanuit moreel perspectief vrijwel nooit relevant.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ajgeersing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now