We zijn niet meer onder één noemer te noemen. We zijn een pluriforme samenleving. En
tegelijk een multiculturele samenleving. De regel uit de beroepsethiek ‘zorgvuldig omgaan
met anders denkenden’ krijgt door deze ontwikkelingen een nieuwe dimensie. Respect is de
basis van beroepsethiek, maar bij racisme?
Cultuur en moraal
Moraal komt met de cultuur mee. De mens bewerkt voortdurend de natuur zoals hij die
aantreft, om hem heen maar ook in hemzelf. Dat bewerken van de natuur noemen we
cultuur. Daarin onderscheiden we drie gebieden / drie vragen:
1. is het nuttig? hoe zit het in elkaar, is het waar?
2. Is het goed, mag het, is het juist?
3. Is het mooi, hoe voelt het, is het waarachtig?
Al deze drie gebieden hebben hun eigen waarde en zijn belangrijk voor de menselijke
ontwikkeling.
Door in concrete situaties te handelen maken we morele keuzes. Zo construeren we ons
moraal met de oog op de kwaliteit van ons samenleven. Sociaal dus. Moraal is een sociale
constructie.
Ik kan alleen maar denken en praten in de woorden die de taal mij biedt. Taal is dus niet
neutraal en stuurt mijn denken en dus ook mijn moraal.
Een individu heeft niet of nauwelijks de vrijheid om zijn gevoelens buiten dat cultureel kader
te plaatsen. Hij leert al heel vroeg gevoelens de onderwerpen aan de heersende moraal.
Taal is een instrument van de cultuur om normen te stellen.
Moraal komt met de cultuur mee. De mens maakt de cultuur en dus ook de moraal. Minstens
zo waar is het omgekeerd. Cultuur maakt de mens. Onze identiteit is ondenkbaar zonder de
cultuur. Respect voor de identiteit van de ander, kan niet zonder een zorgvuldige omgang
met zijn cultuur en dat begint met de bewustwording van onze eigen cultuurgebondenheid.
Moraal en levensbeschouwing
Een levensbeschouwing is min of meer een samenhangend geheel van overtuigingen,
waarden en normen, waarmee mensen zin en richting geven aan hun leven. Mensen
noemen vaak de levensbeschouwing het fundament van hun morele opstelling.
Levensbeschouwing is breder dan moraal, men kan haar niet laten opgaan in moraal.
Een levensbeschouwing geeft ook verklaringen omtrent zin en richting van het bestaan.
Anderzijds is het morele handelen van mensen niet exclusief het product van
levensbeschouwing, maar ook van hun karakter, opvoeding en omstandigheden.
De verhouding tussen moraal en levensbeschouwing is zeer complex.
Pluralisme en relativisme in de moraal
De geschiedenis leert dat er veel minder uniformiteit wat betreft levensbeschouwing en
moraal was dan vaak gesuggereerd wordt. De behoefte om zich te onderscheiden van
anderen in morele opvattingen een typische westerse denktrant. Bij ons is reflectie op de
eigen moraal meestal tevens het uitsluiten van de niet eigen moraal. Zelfprofilering in het
contrast maakt blind voor het niet-eigene. In de tegenwoordige herbezinning op moraal gaat
men van bestaande antwoorden terug naar de oorspronkelijke vraag: wat betekent goed te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ajgeersing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.