Dit document bevat een samenvatting van het boek stemstoornissen. Deze samenvatting kan gebruikt worden voor het leren voor het tentamen stem, gegeven in jaar 1 periode 4 van de opleiding logopedie aan hogeschool Windesheim. De volgende pagina's zijn samengevat:
Pagina 70 t/m 76
Pagina 50 t/m 65
Pa...
Inleiding op document:
Dit document bevat een samenvatting van de volgende pagina’s uit het boek
“Stemstoornissen” van De Bodt. et al. Inclusief afbeeldingen uit het boek, en bijbehorende
plaatjes vanaf internet.
Pagina 70
Pagina 71 t/m 76
Pagina 50 t/m 65
Pagina 322 t/m 326
Pagina 287 t/m 289
Pagina 15 t/m 49
Pagina 79 t/m 88
Pagina 147
Pagina 89 t/m 103
Pagina 115 t/m 126
Pagina 402 t/m 406
Pagina 127 t/m 135
1
, Stemstoornissen, De Bodt (2015):
Classificatie van stemgebruikers:
Stemgebruikers kunnen in vier verschillende groepen worden ingedeeld op basis van de
professionele afhankelijkheid van hun stem.
1. Groep 1: personen voor wie het geringste stemprobleem ernstige professionele
gevolgen heeft. We denken hier aan professionele acteurs, zangers, artiesten,
uitvoerders. Dit is de groep van de zogenoemde elite vocal performers. Deze groep
loopt inkomsten mis wanneer zij last krijgen van stemproblemen.
2. Groep 2: voor deze groep zal een stemprobleem de uitoefening van hun beroep in
aanzienlijke mate bemoeilijken. Op dit niveau vinden we leerkrachten, priesters,
receptionistes, telefonistes. Deze groep noemt men de professional voice users.
3. Groep 3: deze beroepsgroep kan zijn werk niet op een behoorlijke manier uitvoeren
als ze een stemprobleem heeft. Het zijn juristen, zakenlui, verkopers, dokters. Deze
groep is professioneel minder afhankelijk van zijn stem dan groep 2 en wordt de
groep van de nonvocal professionals genoemd.
4. Groep 4: “Nonvocal professionals” zijn deze personen die door een stemprobleem
niet echt gehinderd worden om op een normale wijze hun beroep uit te oefenen. Dit
zijn bijvoorbeeld fabrieksarbeiders, werklui, bedienden, etc.
Primair geeft de stemstoornis aanleiding tot typische kenmerken als: heesheid,
stembreuken, afonie (stemverlies), snelle vermoeidheid. Secundair brengt zij in belangrijke
mate stress en angst om te mislukken teweeg. Op lange termijn heeft dit implicaties voor de
reputatie van de beroepsspreker.
Een andere classificatie is bedacht door Ormezzano (2000) die drie groepen stemgebruikers
onderscheidt op basis van hun kennis van en betrokkenheid op hun stem:
1. Groep 1: professionele stemgebruikers: zangers, radio- en televisiepresentatoren,
toneelspelers, animatoren, en verkopers.
2. Groep 2: zij die niet weten dat ze professioneel stemgebruiker zijn: leerkrachten,
conferenciers, politici, handelaars, telefonisten, en vertegenwoordigers.
3. Groep 3: de amateurs: zangers in amateurkoren.
H5.1, Stembelasting en belastbaarheid:
Wat is stembelasting?
Stembelasting kan men het best omschrijven als de belasting die de stem ondergaat in
termen van duur, volume en toonhoogte. Denk aan spiervermoeidheid; de larynxspieren
kunnen de nodige energie (voor langdurig luid praten bijvoorbeeld) niet voldoende lang
leveren. Voor luidheidsstijging is een goede stemplooisluiting nodig, dat kan meestal
getraind worden, maar soms is de bouw van de larynx van dien aard dat er niet veel aan
gedaan kan worden (constitutioneel bepaald dus). Duur is de kern van het probleem bij
luider spreken en de trillingsfrequentie is een tweede belangrijk punt. Zij die hoger praten
(kinderen en vrouwen) lopen een verhoogd risico op overbelastingstekenen of
stemstoornissen. Vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen (ratio 2:1) en vrouwen meer dan
kinderen (ratio 1:0). Luider spreken op zich is het derde element van belasting. Zoals bekend
2
,zal bij het ‘verheffenen’ van de stem niet alleen het volume toenemen maar ook de
toonhoogte. Duurt dit enige tijd dan is de belasting hoog.
Overbelasting van de stem resulteert inderdaad niet altijd meteen in ‘pijn’ en verschilt
daarin bijvoorbeeld van zonnebaden waar blootstelling snel leidt tot verbranding en blaasjes
waardoor men snel leert minder lang in de zon te zitten, maar zoiets is er niet voor de
stemgeving. Fonatie komt tot stand door het aan een bepaalde frequentie en met een
zekere amplitude openen en sluiten van de stemplooien. De afstand afgelegd door de
stemplooien gedurende een bepaalde taak, vormt dusdanig een goede referentie voor de
opgelegde stembelasting. Naast de duur van het spreken (fonatietijd) spelen ook luidheid en
toonhoogte een belangrijke rol.
Wat bepaalt de stembelasting?
Globaal genomen zijn er twee groepen van factoren die belastbaarheid mee bepalen: de
persoonsgebonden en de niet-persoonsgebonden factoren.
Persoonsgebonden factoren:
Algemene lichamelijke conditie, leeftijd en geslacht zijn primaire aspecten die de
stemfunctie beïnvloeden. Zelfs de hormonale cyclus van de vrouw kan de
stembelastbaarheid bepalen. Het effect van leeftijd op belastbaarheid is minder bekend
maar bij degeneratie van de larynx op hoge leeftijd ligt het voor de hand dat ook dan de
belastbaarheid flink zal afnemen. De laryngeale constitutie is niet beïnvloedbaar, de
vatbaarheid voor bepaalde aandoeningen kunnen door een aangepaste medische
behandeling wel onder controle gebracht worden (bijvoorbeeld allergie van de bovenste
luchtwegen). De spreker zal zijn larynx doorgaans moeten nemen zoals hij is. Met het oog op
het verhogen van de stembelasting vormt dit een belangrijke beperking. Een aangepaste
stemhygiëne (bijvoorbeeld het mijden van cafeïne, roken, dehydratie, etc.) heeft een gunstig
effect op de stemfunctie en daardoor ook op zijn belastbaarheid. Fonochirurgische
behandeling van een aangeboren stemplooiletsel kan het stembelastbaarheidsniveau
verhogen. De ingreep kan het niveau echter niet altijd normaliseren. Ook
persoonlijkheidskenmerken, zoals de mate van stressbestendigheid, zijn moeilijk te wijzigen.
Ervaring draagt in sterke mate bij tot stressbestendigheid, maar dit kan ook getraind worden
door middel van cognitieve training.
Niet-persoonsgebonden factoren:
De tweede groep van factoren is niet-persoonsgebonden en betreft het niveau van belasting,
de taak en de akoestische condities waarbinnen men moet spreken. Op deze factoren kan
veel meer controle uitgeoefend worden en zij zullen de sleutel vormen tot het verbeteren
van het eigen stempotentieel.
3
, De actuele laryngeale conditie:
Personen met een stemstoornis of een laryngale pathologie zijn in principe zeer kwetsbaar.
Een zorgvuldig gebruik en een goede beheersing van de stemtechniek zal ook hier nog zijn
nut bewijzen voor een zorgeloze professionele loopbaan.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dorienusa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.10. You're not tied to anything after your purchase.
