Morfologie – De Wortel
De Wortel - Definitie en functies:
• Een wortel draagt geen bladeren en geen knopen (een stengel heeft dat wel) en zijn dus
ongedeeld
• Niet groen na belichting
• Plant zit vastgehecht in bodem dankzij sterk vertakte wortels
• De uitgebreidheid van het wortelgestel is afhankelijk van verschillende factoren (vochtigheid,
klimaat en bodemsamenstelling).
• De wortels nemen het water en mineralen op (transport van plantensap). Wortelharen zorgen
voor een zeer groot absorptieoppervlak.
• Bij vele planten dienen de wortels ook voor het opslaan van reservevoedingsstoffen.
• De bodem moet luchtig zijn zodat de wortels kunnen ademen.
• De wortels dienen ook als vermenigvuldiging van het plant.
• Via de wortelharen neemt wortel water en mineralen op
• Wortelharen hebben beperkte levensduur, wanneer wortel groeit nieuwe wortelharen aan
de top erbij
• Slijmschede aanwezig op wortelhaartjes. Zorgt voor een beter contact tussen absorberende
wortelharen en de bodemdeeltjes. Ook beschermt het tegen uitdroging.
1
, Wortelmutsje bij tropische plant “Pandanus”.
• Rondom top van de wortel zit het wortelmutsje als beschermend
laagje voor het groeipunt.
• Nodig omdat groeipunt door het bodemdeeltje kan afslijten.
• Het wortelmutsje slijt ook af maar maakt steeds nieuw materiaal bij
De Wortel - Types:
• Kiemwortel: de in de kiem aanwezige wortel die na ontkieming uitgroeit tot een wortelgestel
• Hoofdwortel: ondergrondse verlenging van de stengel en verdere ontwikkeling van de
kiemwortel
• Zijwortel: secundaire wortels die uitspringen vanuit hoofdwortel
• Bijwortel of adventieve wortel: ontstaat indien oorspronkelijk hoofdwortel verdwijnt of de
andere wortels evenwaardig uitgroeien bv. Gras, prei, maïs, klimop
2
,De Wortel - Types: omgevormde wortels:
KNOLVORMIGE WORTELS :
Als de wortels gebruikt worden als opslagplaats van voedsel (bv. Zetmeel) dan
zullen ze verdikken.
Als de hoofdwortel verdikt = knolvormige wortel, bv. Speen, suikerbiet,
schorseneer.
• Penwortel: langwerpig en smalle verdiking van de hoofdwortel,
bv. Paardenbloem, peen, schorseneer.
Bij verdikking van de hoofdwortel en het onderste deel van de stengel
(=hypocotyl) hebben we te maken met een verdikte stengel, zoals bv. Radijs,
raap.
• Wortelknollen = verdikte bijwortels, bv. Dahlia,
speenkruin
Staan in verbinding met een knop die dient voor de
vermenigvuldiging.
• Wortelknolletjes (= symbiotische wortels):
- = kleine parelvormige verdikkingen op de
wortels.
Wortelknollen van een Dahlia.
- In knolletjes leven bacteriën v/h geslacht
Rhizobium.
- Knolletjesbacteriën leven in symbiose met hogere plant.
- Rhizobiumbacteriën zijn in staat om vrije stikstof uit lucht om te zetten in stikstofverbindingen
waarmee aminozuren opgebouwd worden.
- Aminozuren dienen voor aanmaak van eiwitten (voor de bacteriën en voor de plant)
- Bacteriën krijgen water, zouten en suikers van waardplant in ruil. Zo’n symbiose met wederzijds
voordeel noemen we mutualisme. (Meestal bij Vlinderbloemigen)
3
, • Hechtwortels: Bijwortels op stengels die de
plant vastankeren aan muur/boom, vb. klimop
• Luchtwortels : Hangende wortels die water uit
de vochtige lucht kunnen onttrekken, vb. sommige
epifytische orchideeën
- Wortel compleet grijs water geven
• Steunwortels: vanuit stam of vanop zijtakken
in de lucht hangende wortels.
- Ze groeien verticaal of schuin naar
beneden en ankeren de plant in bodem als
ondersteuning.
- Naar hun functie noemt me ze
steunwortels, bv. Schroefpalm (Pandanus)
- Naar de vorm onderscheiden we soms steltwortels (rolrond) en plankwortels (afgeplat). Ze
groeien met de stam mee naar boven.
- Steltwortels zijn typisch in de mangroven (= plantenvegetaties in slibrijke water van ondiepe
tropische zeekusten)
• Ademwortels: Loodrechte uit slijk omhoog groeiende wortels (vaak in mangroven en
moerassen).
- In wortels ontstaan luchtkanalen die lucht aanvoeren naar dieper in het slijk
stekende delen bv, moerascipres of taxodium distichum
• Zuigwortels of Haustoriën: parasitaire planten met wortels die in
weefsels van de gastplant groeien en zo voedingsstoffen aan onttrekken
bv bremraap (Orobranche) en warkruid (Cuscuta)
De maretak (Viscum album) groeit met zuigwortels in de houtvaten
van boomtakken. Krijgt zo waardplant water en mineralen.
Maretak = halfparasiet
• Bladachtige wortels: vb. Taeniophyllum
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hedgehog05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.