Summary
samenvatting schadevergoedingsrecht 23-24
- Course
- Institution
samenvatting schadevergoedingsrecht 2de bach rechten 23-24 Prof. M. Kruithof
[Show more]
Seller
Follow
ugentlaw
Content preview
Inhoud0) VOORAF..............................................................................................................................................1
RECHTSTHEORETISCH UITGANGSPUNT..............................................................................................1
1) INLEIDING...........................................................................................................................................1
BEGRIP AANSPRAKELIJKHEID..............................................................................................................1
RECHTSFEITEN....................................................................................................................................2
CONTRACTUEEL v. EXTRACONTRACTUEEL..........................................................................................3
REGELGEVING.....................................................................................................................................3
BELGISCH FEDERALISME.....................................................................................................................7
EUROPEAN TORT LAW........................................................................................................................8
FUNCTIE AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT................................................................................................9
STRAFRECHT v. BURGERLIJK RECHT..................................................................................................10
FUNCTIE AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT..............................................................................................11
EFFICIËNTIE: INTERNALISATIE EXTERNE KOSTEN..............................................................................11
EFFICIËNTIE: STRATEGISCH GEDRAG.................................................................................................12
SPELTHEORETISCHE ANALYSE............................................................................................................13
FUNCTIE AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT..............................................................................................17
BEHOEFTE aan ALTERNATIEVE SYSTEMEN........................................................................................18
VERZEKERING: BEGRIP......................................................................................................................20
FORFAITAIRE VERZEKERING..............................................................................................................21
SCHADEVERZEKERING......................................................................................................................22
SOCIALE ZEKERHEID..........................................................................................................................23
SCHADEFONDSEN.............................................................................................................................24
SAMENSPEL & COÖRDINATIE............................................................................................................25
SCHADEVERSCHUIVING....................................................................................................................26
SCHADESPREIDING...........................................................................................................................26
SCHADEVERSCHUIVING + SCHADESPREIDING..................................................................................28
2) Schade..............................................................................................................................................28
STRUCTUREEL SCHADEBEGRIP..........................................................................................................28
SUBSTANTIEEL SCHADEBEGRIP: HISTORISCH....................................................................................30
SUBSTANTIEEL SCHADEBEGRIP: GEEN RECHT VEREIST.....................................................................30
SUBSTANTIEEL SCHADEBEGRIP: BELANGENKRENKING.....................................................................31
AANTASTING MIDDEL v. SCHADE......................................................................................................32
EIGENLIJKE SCHADEBEGRIP..............................................................................................................33
SCHADE = NUTSVERLIES OVER TIJD..................................................................................................34
, SCHADEBEGRIP in BW BOEK 6..........................................................................................................34
BELANG versus RECHT......................................................................................................................35
VEREISTE RECHTMATIGHEID BELANG...............................................................................................36
RECHTMATIGHEIDSVEREISTE in BW BOEK 6.....................................................................................37
SOORTEN SCHADE............................................................................................................................37
SOORTEN SCHADE IN BW BOEK 6.....................................................................................................38
PERSONENSCHADE (Fr: dommage aux personnes)...........................................................................39
SOORTEN ONGESCHIKTHEID.............................................................................................................40
VERMOGENSSCHADE (Fr: dommage économique)...........................................................................41
VERPLICHTE UITGAVEN.....................................................................................................................42
‘VRIJWILLIGE’ UITGAVEN..................................................................................................................43
KOSTEN VERKRIJGEN SCHADELOOSSTELLING...................................................................................44
MORELE SCHADE: GANGBAAR BEGRIP.............................................................................................45
GESCHIEDENIS GELDSOM voor ‘MORELE SCHADE’.......................................................................46
‘EMOTIONELE SCHADE’ VANDAAG...............................................................................................47
RELATIE EISER – GEKRENKT BELANG.................................................................................................48
SCHADE RECHTSPERSONEN..............................................................................................................49
COLLECTIEVE BELANGEN..................................................................................................................50
COLLECTIEF BELANG: GANGBARE DOCTRINE................................................................................50
COLLECTIEF BELANG: ANDERS BEKEKEN.......................................................................................51
ZEKERHEID........................................................................................................................................52
VERLIES VAN EEN KANS: DE REALITEIT..............................................................................................52
VERLIES VAN EEN KANS: DE DOCTRINE.............................................................................................53
BEWIJS van SCHADE..........................................................................................................................54
3) Fout..................................................................................................................................................55
FOUTAANSPRAKELIJKHEID: ALGEMEEN............................................................................................55
HEDENDAAGS DOCTRINAAL FOUTBEGRIP........................................................................................56
FOUTBEGRIP in BW BOEK 6..............................................................................................................56
SOORTEN NORMEN (ALGEMEEN).....................................................................................................57
ONRECHTMATIGHEID in GANGBARE DOCTRINE...............................................................................58
ONRECHTMATIGHEID ALGEMEEN.....................................................................................................59
ZORGVULDIGHEID en de MAATMENS...............................................................................................59
ZORGVULDIGHEID SUBSTANTIEEL.................................................................................................60
ONZORGVULDIGHEID & RISICO....................................................................................................61
ZORGVULDIGHEID & GEBRUIKELIJK GEDRAG................................................................................63
CONCRETISERING: OMSTANDIGHEDEN........................................................................................63
, CONCRETISERING: KENMERKEN PERSOON...................................................................................64
CONCRETISERING: FUNCTIE PERSOON.........................................................................................66
BEOORDELING ZORGVULDIGHEID in de PRAKTIJK........................................................................66
INBREUK op RECHTSREGEL: VRAAGSTUK..........................................................................................67
SCHENDING SPECIFIEK GEBOD of VERBOD: OPTIES..........................................................................68
ABSOLUTE v. RELATIEVE ONRECHTMATIGHEID.................................................................................69
STRAFRECHTELIJKE MISDRIJVEN.......................................................................................................70
INBREUK op SUBJECTIEF RECHT........................................................................................................70
RECHTVAARDIGINGSGRONDEN........................................................................................................72
NOODTOESTAND & NOODWEER...................................................................................................72
BEVEL of TOELATING OVERHEID...................................................................................................73
TOESTEMMING BENADEELDE.......................................................................................................74
RECHTSUITOEFENING & ONRECHTMATIGHEID.............................................................................75
RECHTSMISBRUIK.........................................................................................................................75
SUBJECTIEF FACET: DOCTRINALE SITUERING....................................................................................76
TOEREKENBAARHEID (IMPUTABILITÉ)..............................................................................................77
OVERMACHT.....................................................................................................................................78
VERWIJTBAARHEID (CULPABILITÉ)....................................................................................................79
ONZORGVULDIGHEID & VOORZIEN(BAARHEID) SCHADE.................................................................80
WETSINBREUK & DWALING..............................................................................................................80
INBREUK OP RECHT & TEGENWERPBAARHEID.................................................................................81
TOEREKENINGSVATBAARHEID–SCHULDBEKWAAMHEID...................................................................82
AANSPRAKELIJKHEID bij GEESTESSTOORNIS.....................................................................................83
AANSPRAKELIJKHEID MINDERJARIGEN.............................................................................................85
SCHULDONBEKWAAMHEID INFANTES..............................................................................................86
ALTERNATIEF: LEEFTIJDSGRENZEN....................................................................................................86
BEWIJS & VASTSTELLING...................................................................................................................87
4) Causaliteit.........................................................................................................................................88
CAUSALITEIT: SITUERING..................................................................................................................88
CAUSALITEITSTHEORIEËN.................................................................................................................88
CONDICIO SINE QUA NON: BEGRIP...................................................................................................89
CSQN ALS CORRECTIE BIJ ADEQUATIELEER...................................................................................90
CSQN ALS BASIS VAN CAUSALITEIT: EQUIVALENTIELEER...............................................................91
JURIDISCHE REALITEIT: CSQN NIET ALTIJD OORZAAK....................................................................91
RECHTMATIG ALTERNATIEF: v1 & v2.................................................................................................93
RECHTMATIG ALTERNATIEF v2: SOMS WEL, SOMS NIET...................................................................94
, LEER van de (NOODZAKELIJKE) CAUSALE BIJDRAGE.........................................................................95
CAUSALITEIT IN BW BOEK 6..............................................................................................................96
OVERDETERMINATIE: GEEN CSQN....................................................................................................97
OVERDETERMINATIE: art. 6.18, §1, lid 2, BW....................................................................................97
HULP BIJ OF AANZETTEN TOT FOUT: GEEN CSQN.............................................................................98
ZEKERHEID & BEWIJS van CAUSALITEIT............................................................................................98
ONZEKERHEID: ALTERNATIEVE OORZAKEN.......................................................................................99
ALTERNATIEVE OORZAKEN: ALGEMENE REGEL...............................................................................100
VERLIES VAN EEN KANS: DE REALITEIT............................................................................................100
VERLIES VAN EEN KANS: DE (NIEUWE) DOCTRINE..........................................................................101
5) OBJECTIEVE AANSPRAKELIJKHEDEN...............................................................................................102
OBJECTIEVE AANSPRAKELIJKHEID: BEGRIP.....................................................................................102
OBJECTIEVE AANSPRAKELIJKHEID: SOORTEN.................................................................................103
RISICOAANSPRAKELIJKHEID: ALGEMEEN........................................................................................103
SCHADE VEROORZAAKT DOOR DIEREN..........................................................................................104
DIEREN & BEWAARDERS.............................................................................................................105
CAUSALITEIT & RISICOREALISATIE...............................................................................................106
SCHADE VEROORZAAKT DOOR ZAKEN............................................................................................107
DE GEBREKSVEREISTE.................................................................................................................108
HET GEBREK AAN DE ZAAK.........................................................................................................109
DE GEBREKKIGE ZAAK.................................................................................................................111
BEWARING VAN DE ZAAK............................................................................................................112
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID: GEMEENRECHT.............................................................................113
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID: HARMONISATIE........................................................................115
PLD: AANSPRAKELIJKHEID...............................................................................................................116
PLD: PRODUCT............................................................................................................................116
PLD: GEBREKKIG PRODUCT.........................................................................................................117
PLD: AANSPRAKELIJKEN..............................................................................................................119
PLD: BEWIJS................................................................................................................................119
PLD: BEVRIJDINGSGRONDEN......................................................................................................120
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID v. GEMEENRECHT..........................................................................120
6) AFGELEIDE AANSPRAKELIJKHEDEN.................................................................................................121
OUDERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID in OUD BW................................................................................121
DE AANSPRAKELIJKE...................................................................................................................122
DE ‘GEDEKTE’ SCHADE................................................................................................................122
BEWIJSLAST BENADEELDE..........................................................................................................123
, BEVRIJDING.................................................................................................................................124
ONDERWIJSAANSPRAKELIJKHEID in OUD BW.................................................................................125
DE AANSPRAKELIJKE...................................................................................................................125
DE ‘GEDEKTE’ SCHADE................................................................................................................126
BEWIJSLAST BENADEELDE..........................................................................................................127
BEVRIJDING.................................................................................................................................128
ALGEMENE TOEZICHTSAANSPRAKELIJKHEID?.................................................................................128
TOEZICHTSAANSPRAKELIJKHEID IN BW BOEK 6..............................................................................129
AANSTELLINGSAANSPRAKELIJKHEID...............................................................................................130
DE AANSPRAKELIJKE: DE ‘AANSTELLER’......................................................................................130
AANSTELLING v. ARBEIDSOVEREENKOMST.................................................................................131
DE ‘GEDEKTE’ SCHADE................................................................................................................131
BEWIJSLAST BENADEELDE..........................................................................................................132
BEVRIJDING.................................................................................................................................132
AFGELEIDE AANSPRAKELIJKHEID RECHTSPERSOON........................................................................133
VRIJWILLIGERSWERK......................................................................................................................134
RECHTHEBBENDE BIJ AFGELEIDE AANSPRAKELIJKHEID..................................................................136
AFGELEIDE & RECHTSTREEKSE AANSPRAKELIJKHEID......................................................................137
AFGELEIDE AANSPRAKELIJKHEDEN: ALTERNATIEVEN.....................................................................138
DOCTRINALE WEERGAVE 1.............................................................................................................138
DOCTRINALE WEERGAVE 2.............................................................................................................139
ORGANISATIEAANSPRAKELIJKHEID.................................................................................................139
7) INHOUD AANSPRAKELIJKHEID........................................................................................................140
BASISREGEL: INTEGRALE SCHADELOOSSTELLING............................................................................140
BEWIJSLAST OMVANG SCHADE......................................................................................................141
PEILDATUM.....................................................................................................................................142
AFWIJKINGEN: BEPERKTE SCHADELOOSSTELLING..........................................................................143
MEDE-AANSPRAKELIJKHEID............................................................................................................145
CONTRIBUTIO: AFWIJKINGEN.........................................................................................................146
VOORBESCHIKTHEID (PRÉDISPOSITION).........................................................................................147
‘GEDEELDE’ AANSPRAKELIJKHEID...................................................................................................149
SCHADEBEPERKING DOOR BENADEELDE........................................................................................151
PRINCIPE = ALLEEN SCHADELOOSSTELLING....................................................................................152
HERSTEL IN NATURA.......................................................................................................................153
SCHADEVERGOEDING.....................................................................................................................154
WAARDERING o.b.v. MARKTPRIJZEN...............................................................................................155
, WAARDERING EX AEQUO ET BONO................................................................................................156
INDICATIEVE TABEL.........................................................................................................................157
ACTUELE WAARDE GELEDEN SCHADE.............................................................................................158
TOEKOMSTIGE SCHADE...................................................................................................................159
KAPITALISATIE.................................................................................................................................160
VOORDEELOVERDRACHT................................................................................................................161
INJUNCTIES NAAR HUIDIG RECHT...................................................................................................162
INJUNCTIES o.b.v. BW BOEK 6.........................................................................................................163
VERJARING VORDERING SCHADELOOSSTELLING............................................................................164
8) IMMUNITEITEN...............................................................................................................................165
WERKNEMERS................................................................................................................................165
WERKNEMERS – AANGESTELDEN...................................................................................................167
WERKNEMERS – ONDERWIJZERS....................................................................................................168
WERKNEMERS – ZAKEN & DIEREN..................................................................................................169
STATUTAIR PERSONEEL...................................................................................................................170
VRIJWILLIGERS................................................................................................................................170
ANDEREN........................................................................................................................................171
9) SAMENSPEL AANSPRAKELIJKHEDEN...............................................................................................172
SCHADEVORDERING WEGENS MISDRIJF.........................................................................................172
10) SCHADEVERZEKERINGEN..............................................................................................................173
VERZEKERING: BEGRIP....................................................................................................................173
VERPLICHTINGEN PARTIJEN SCHADEVERZEKERING........................................................................174
VEREIST RISICO...............................................................................................................................175
OPZET IN HET VERZEKERINGSRECHT..............................................................................................175
AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING...............................................................................................176
SOORTEN AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERINGEN..........................................................................177
BETROKKEN PERSONEN..................................................................................................................177
TUSSENKOMST AANSRAKELIJKHEIDSVERZEKERAAR.......................................................................177
WAM-VERZEKERING: REGELGEVING...............................................................................................178
WAM-VERZEKERING: VERZEKERDEN..........................................................................................179
WAM-VERZEKERING: DEKKING...................................................................................................179
VERZEKERING BA PRIVÉ LEVEN: VERZEKERDEN..............................................................................180
VERZEKERING BA PRIVÉ LEVEN: DEKKING......................................................................................180
VERHOUDING VERZEKERAAR – BENADEELDE.................................................................................182
REGRES AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERAAR.................................................................................184
MINNELIJKE REGELINGEN...............................................................................................................185
, VERPLICHTE VERZEKERINGEN & WAARBORGFONDSEN.................................................................186
BELGISCH GEMEENSCHAPPELIJK WAARBORGFONDS.....................................................................186
RECHTSTREEKSE SCHADEVERZEKERING..........................................................................................187
EIGENSCHADEVERZEKERING v. AANSPRAKELIJKHEID.....................................................................188
11) SPECIFIEKE REGELINGEN...............................................................................................................189
BGWF ALS VERKEERSSCHADEFONDS..............................................................................................189
VERKEERSONGEVAL DOOR TOEVALLIG FEIT....................................................................................189
NIET-GEÏDENTIFICEERD MOTORRIJTUIG.........................................................................................190
VERKEERSSCHADE: Art. 29bis WAM................................................................................................191
Art. 29bis WAM: ‘GEDEKTE’ GEVALLEN.......................................................................................192
Art. 29bis WAM: MOTORRIJTUIG BETROKKEN............................................................................193
Art. 29bis WAM: ‘GEDEKTE’ SCHADE..........................................................................................194
Art. 29bis WAM: TOT OBLIGATIO GEHOUDEN PERSONEN..........................................................194
Art. 29bis WAM: GERECHTIGDEN...............................................................................................195
VERHOUDING 29bis WAM t.o.v. AANSPRAKELIJKHEID................................................................195
Art. 29bis WAM: EIGEN FOUT BENADEELDE...............................................................................196
Art. 29bis WAM: REGRES NA BETALING OBLIGATIO....................................................................197
ONZEKERE AANSPRAKELIJKHEID IN HET VERKEER......................................................................198
VERKEERSSCHADE: ART. 29ter, §1, WAM....................................................................................199
Art. 29ter WAM: DEBITEUR OBLIGATIO & CONTRIBUTIO...........................................................199
ZIEKTE & INVALIDITEIT....................................................................................................................200
ZIEKTEVERZEKERING v. AANSPRAKELIJKHEID.............................................................................201
ARBEIDSONGEVALLEN: EVOLUTIE REGELGEVING...........................................................................201
ARBEIDSONGEVALLENWET 1971 (‘AOW’)...................................................................................202
ARBEIDSONGEVAL......................................................................................................................203
AOW: UITKERING........................................................................................................................204
AO-VERZEKERING versus AANSPRAKELIJKHEID...........................................................................204
IMMUNITEIT WERKGEVER & PERSONEEL BIJ AO........................................................................205
, SCHADEVERGOEDINGSRECHT
0) VOORAF
RECHTSTHEORETISCH UITGANGSPUNT
Studie-object = bestaand recht (= lex lata ≠ lex ferenda)
• juridische realiteit = concrete beslissingen in specifieke feitensituaties (= rechtspraak)
• recht = sociaal feit = systematiek in rechtspraak → voorspelbaarheid (O.W. HOLMES)
Theorie (positieve = de lege lata ≠ normatieve = de lege ferenda)
= poging om realiteit te vatten in aantal onderling consistente wetmatigheden
= talige (in woorden en syntax) weergave van recht = rechtsleer = doctrine
motivering in rechterlijke beslissing = doctrine ≠ recht (ontologisch)
Rechtsregel = feitelijke wetmatigheid in rechterlijke beslissingen in functie van feiten
≠ empirisch waarneembaar (wet = tekst = bron van recht → wet ≠ recht)
* bestaat (‘toont zich’) alleen in ‘werking’ ervan (‘toepassing’): conformiteit beslissingen
→ geformuleerde regel = theoretische constructie die bestaand recht zou weergeven
Praktijk: discussie mogelijk over welke regel het recht het meest accuraat weergeeft!
→ daarom aandacht aan alternatieve doctrines voor zelfde bestaande recht
• ‘gangbare doctrine’ = regels die volgens meeste juristen het recht accuraat
weergeven
1) INLEIDING
BEGRIP AANSPRAKELIJKHEID
▪ Art. 5.3, lid 1, BW:
o “Verbintenissen ontstaan uit een rechtshandeling, uit een oneigenlijk contract, uit de
buitencontractuele aansprakelijkheid of uit de wet.”
→ aansprakelijkheid = bron van verbintenissen?
o bronnen van verbintenissen waaruit ontstaan verbintenissen
Contract
Oneigenlijk contract: zaakwaarneming etc
1
, ▪ Buitencontr aansprak
Aansprak geen bron van verbintenis
Aansprakelijk= basis voor gehouden tot schadeloosstelling= verbintenis
Art 5,1 BW: aansprakelijkheid is een verbintenis geen bron tot verbintenis
▪ Aansprakelijkheid
= basis voor recht/plicht schadeloosstelling (dédommagement)
→ aansprakelijkheid = verbintenis (art. 5.1 BW: “rechtsband op grond waarvan een
schuldeiser van een schuldenaar, indien nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag
eisen”)
* Bron aansprakelijkheid = rechtsregel + (rechts)feit
Rechtshandeling, maar moet wettelijke grondslag zijn om contract bindend te maken
RECHTSFEITEN
▪ Rechtsfeiten= Délits et quasi-délits in terminologie art. 1370, lid 4, Oud BW
• “De verbintenissen die hun oorsprong vinden in de eigen daad van degene die
verbonden is, ontstaan ofwel uit oneigenlijke contracten, ofwel uit misdrijven
of oneigenlijke misdrijven.”
• Bronnen waaruit verbintenis ontstaan
• Aansprakelijkheid is verbintenis zelf maar geen bron
▪ Structuur gangbare doctrinale analyse
• constitutieve bestanddelen/elementen van rechtsfeit
schade [slides 02]
veroorzaakt door (= causaliteit) [slides 04]
2
, aansprakelijkheid genererend feit (hierna ‘AGF’) [slides 03, 05 en 06] = Les faits
generateurs de responsabilité
= bestaansvoorwaarden voor aansprakelijkheid + bestanddelen rechtsfeit
CONTRACTUEEL v. EXTRACONTRACTUEEL
▪ Contractuele aansprakelijkheid
• Fr: responsabilité contractuelle, E: contractual liability
= alternatief/complement voor (dwang)uitvoering contractuele verbintenis
→ Aansprak voor schade door n-nakomen verbintenis
Primaire verbintenis uit contract + (secundaire) verbintenis tot reparatie of
compensatie van schade ten gevolge van wanprestatie (= niet-nakoming primaire
verbintenis) = n-naleving + schade= secundaire verbintenis
▪ Buitencontractuele aansprakelijkheid
• Fr: responsabilité extracontractuelle, E: extra-contractual liability
→ (primaire) verbintenis tot reparatie of compensatie van schade die niet gevolg is
van niet-nakoming contractuele verbintenis Aansprak zelf is een primaire
verbintenis tot schadeloosstelling
• subjectieve of foutaansprakelijkheid
= schade door eigen fout
• objectieve aansprakelijkheid (Fr: responsabilité objective/stricte, E: strict liability)
= schade door ander rechtsfeit dan eigen fout
REGELGEVING
▪ Oud Burgerlijk Wetboek (1804): schade veroorzaakt door AGF vóór 01-XX-2024
• art. 1382-1383: schade door eigen fout
• art. 1384: schade door personen waarvoor men moet instaan
• art. 1385: schade door dieren
Relatief weinig schade door dieren
Artikel ingevoerd voor industr rev
context toen: veel mensen met dieren
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ugentlaw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72841 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now