H1: celdeling
1. Principe van celdeling
1.1. Mitose
Definitie
celdeling waarbij uit één diploïde1 cel (2n) twee diploïde (2n) cellen worden
gevormd. Doel: cellen vermeerderen, 2 identieke kopieën maken.
Mitose is de celdeling die ervoor zorgt dat weefsels groeien de belangrijkste
drijvende kracht achter de embryogenese foetale groei en groei tijdens de
kinderleeftijd mitose is.
Eerst de hoeveelheid kernmateriaal verdubbeld. Dit gebeurt tijdens de
s(ynthese)-fase van de celcyclus.
Door DNAsynthese kopieert de cel al z’n erfelijk materiaal.
Na de S-fase bevat elkecel92 zusterchromatiden of 46 verdubbelde
chromosomen.
Verschillende fases
1) Profase
- Verdubbelde chromosomen worden zichtbaar in de celkern
- Centriolen begeven zich naar de celpolen
2) Prometafase
- De celkern verdwijnt
- Verdubbelde chromosomen komen fn beweging
- Trekdraden worden gespannen tussen de centriolen spoel
3) Metafase
- De verdubbelde chromosomen aligneren zich op de evenaar op de spoel
4) Anafase
- Zusterchromatiden gaan uiteen ter hoogte van hun centromeer (en
worden nu weer chromosomen).
- Ze worden naar tegen overliggende polen getrokken
5) Telofase
- Chromosomen komen aan thv de polen(46 bij elke pool)
- De cytoplasmadeling begint,
- 2 identieke cellen van 46 chromosomen worden gevormd.
1.2. Meiose
Definitie
Celdeling waarbij uit één diploïde cel (2n) vier haploïde cellen (n) worden
gevormd. Doel; geslachtscellen creëren
1
,Meiose is een speciale vorm van celdeling waarbij de hoeveelheid erfelijk
materiaal gereduceerd wordt.
Geen identieke kopieën
Bedoeling van meiose is om cellen te maken die slechts half zo veel erfelijk
materiaal
Eigenschappen
- Bestaat altijd uit twee opeenvolgende celdelingen, aangeduid ais meiose I
en meiose II.
De 2e meiotische deling lijkt hierbij heel sterk op een mitotische deling.
Tussen meiose I en meiose li is er geen nieuwe fase van groei of DNA-
synthese.
- tijdens meiose I zoeken de verdubbelde chromosomen hun homologe
partner 1. Zo ontstaan tetraden of verbindingen van 4 zuster-chromatiden.
Dit gebeurt enkel tijdens meiose I.
- Tijdens meiose I vindt er daarnaast DNA-uitwisseling (crossing-over)
plaats binnen deze tetraden.
Dit bevordert de genetische variabiliteit binnen de menselijke soort. DNA-
uitwisseling gebeurt niet tijdens mitose.
Verschillende fases
1) Meiose I
Profase I
- De celkern verdwijnt
- Vanuit centriolen ontstaat een spoel met trekdraden
- 23 Tetraden worden zichtbaar en zoeken elkaar op
- De tetraden overkruisen en wisselen DNA uit (crossing over)
Metafase I
- De tetraden aligneren zich op de evenaar van de spoel
Anafase I
- Tetraden vallen uiteen in verdubbelde chromosomen
- Ze worden naar tegenoverliggende polen getrokken
Telofase I
- Verdubbelde chromosomen komen aan thv de polen
- Na cytoplasmadeling worden 2 niet-gelijke cellen gevormd
- Elke dochtercel bevat wel 23 verdubbelde chromosomen
2) Meiose II
Profase II
- De celkern verdwijnt
- Vanuit centriolen ontstaat een spoel met tetdraden
- 23 verdubbelde chromosomen komen in beweging
Metafase II
- Verdubbelde chromosomen aligneren zich op de evenaar van de spoel
2
, Anafase II
- De zusterchromatïden gaan uiteen ter hoogte van hun centromeer (en
worden nu weer chromosomen)
- Ze worden naar tegenoverliggende polen getrokken.
Telofase II
- Chromosomen komen aan thv de polen (23 bij elke pool)
- Na cytoplasmadeling worden 2 n iet-gelijke cellen gevormd
- Elke dochtercel bevat nu 23 chromosomen
2. Gametogenese
Gametogenese is het proces dat ervoor zorgt dat rijpe geslachtscellen kunnen
gevormd worden vanuit primordiale kiemcellen. vrouw van oögenese,
2.1. Spermatogenese
Het begint van de puberteit bij de man. Dit gebeurt onder invloed van hormonale
veranderingen ontwaken de primordiale kiemcellen, omgeven door steuncellen
van sertoli.
Uit deze kiemcellen in de testiculaire zaadkanaaltjes ontstaan
er spermatogonia
Ze rijpen uit tot primaire spermatocyten na de eerste
meiotische deling = secundiare spermatocten na de tweede
deling = haploïde spermatiden 4 spermatiden
De spermatiden worden via spermaiogenese ( rijpingsproces)
omgevormt te spermatozoa
=>afbeelding p9
De spermatozoa vanuit de testiculaire zaadkanaaltjes naar de epididymis (bijbal)
gestuwd dit duurt ongeveer 74dagen
Ongeveer 300 miljoen spermatozoa geproduceerd gedurende het ganse leven
van de man.
2.2. Oögenese
Dit begint vroeg tijdens de foetale leven vanaf de zwangerschapleeftijd van 2
maand vormen de primoidiale kiemcellen in de embryonale ovaria om tot
oögonia. dit wordt omringt door platte cellen (= follikelcellen) en vormen op
de manier primoidiale follikels => daarna begint het proces van folliculaire
atresie.
De overblijvende oögonia vangen meiose I aan maar blijven hangen in de
profase = primaire oöcyten
Bij de geboorte 600.000 – 800.000 primordiale follikels.
Meiose I wordt stopgezet rustfase = dictyotene fase
bij de puberteit 40.0000 en minder dan 500 gaan de eisprong ondergaan. Bij
elke cyclus bereikt er slechts één het volwassen stadium graafse follikel /
tertiare follikel
3
, =>afbeelding P. 10
Door maturatieproces vervolledigt de oöcyt meiose I = secundaire oöcyt
Vervogens begint meiose II, dit blijft hangen tot aan de metafase tot 3 uur voor
de ovulatie.
Meiose II wordt enkel vervolledigd bij bevruchting ten laatste 24 uur na
ovulatie sterft de eicel.
2.3. Gametentransport
Eicellen
De ovulatie vindt plaats door een piek in de secretie van het LH hormoon vanuit
de adenohypofyse. De follikel barst en wordt opgenomen door fimbraie van de
eileider secundaire oöcyt is nog omgeven door de zona pellucida.
In de eileider worden ze voortgestuwd door trilharen op het tubaire slijmvlies en
spiercontracties in de tubaire wand. na 3à4dagen worden de baarmoederholte
bereikt.
Zaadcellen
Sprematoazoa naar de epididymis gestuwd nog niet instaat om een eicel te
bevruchten, de uitrijping duurt ongeveer 12 dagen
Bij ejaculatie bewegen de spermaozoa razendsnel door de zaaleider en worden
gemengd met secreties uit de zaadblaasjes en prostaat.
Het ejaculaat bedraagt 2à6ml vocht en bevat 40 à 250 spermatozoa ze
kunnen 72uur overleven na de coïtus.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margoverschueren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.