Summary
Embryologie samenvatting inclusief gastcolleges
- Course
- Institution
Samenvatting Embryologie leerjaar inclusief gastcollege zebravis en Biotechnology
[Show more]
Seller
Follow
dgkstudentantwerpen
Reviews received
Content preview
Morfologische verschijnselenEr zijn 5 basisprocessen nodig voor een normale ontwikkeling van een individu
Celproliferatie/mitose
Groei
Spiervezels zijn hele lange vezels die moeten verlengen en toenemen in volume.
Differentiatie
Onze zenuwcellen zijn niet gelijk aan onze levercellen.
Celmigratie
Sommige cellen moeten migreren om op de juiste plaats terecht te komen. Je krijgt een bruine kleur
door opstapeling van myeline, dit is afkomstig uit het ruggenmerg en gaat onder invloed van zonlicht
verspreiden door de huid.
Celdood
Je kan spreken over geprogrammeerde celdood (apoptose) en ongeprogrammeerde celdood (necrose).
Een voorbeeld hiervan zijn de zwemvliezen die bij de mens zijn verdwenen door apoptose.
Periodes
Prenatale periode
Dit kan je nog verder onderverdelen in de embryonale periode en de foetale periode.
Embryonale periode
Dit is de periode vanaf de bevruchting tot op het moment van de gemeenschappelijke lichaamsvorm.
Het is een stadium waarbij je een embryo van een paard nog niet kan onderscheiden van een mens.
Meestal is het einde van de organogenese het einde van de embryonale periode. Hier valt ook het
sluiten van het gehemelte onder. Gedurende deze periode is de kans op geboorteafwijkingen het
grootst. Bij de mens duurt deze periode 3 maanden.
Foetale periode
Dit is de periode vanaf het laatste deel van de embryonale periode tot aan het moment van de
geboorte. Bij de mens zijn dit de laatste 6 maanden. In deze periode krijg je voornamelijk groei.
Postnatale periode
In deze periode vindt verdere ontwikkeling van het lichaam plaats. In welke mate is afhankelijk van
het species. Ook kan je een verschil maken tussen nestvlieders en nestblijvers. Nestvlieders zijn vaak
dieren die veel te vrezen hebben, zij zullen dus veel eerder ontwikkeld zijn, omdat zij meteen de wijde
wereld in gaan. Bij de nestblijvers is vaker te zien dat bijvoorbeeld de ogen vlak na de geboorte nog
niet geopend zijn en dat ze ook nog niet kunnen lopen. Dit is mogelijk, omdat het vaak de roofdieren
zijn; zij hebben niet veel te vrezen.
Voortplanting
Gametogenese
Spermatogenese
De testikels maken de spermacellen aan. Deze zijn van zichzelf niet bevruchtingskrachtig, daarom
moeten ze eerst gaan rijpen in de epididymis. Vervolgens na 12 dagen zullen ze zich naar de cauda
epididymidis begeven, waar het zaad bij de zaadlozing ook vandaan zal komen. Een ejaculaat bestaat
voor een klein deel uit spermacellen en voor een groot deel uit vocht vanuit de accessoire
geslachtsklieren, in dit geval dus de prostaat. Ze leggen een soort laagje over de spermacellen wat de
,vagina als lichaamsvreemd zal erkennen, de vagina zal dit willen gaan aanvreten, maar door het laagje
zijn de spermacellen zelf veilig.
Bij de meiose zal de cel van diploïd naar haploïd gaan. Het DNA wordt verdubbeld en je krijgt 4 sets.
In plaats van 2 identieke kopieën zijn er 2 verschillende dochtercellen. De 2 e meiotische deling zal
ervoor zorgen dat er 1 set van een chromosoom terechtkomt in de dochtercellen.
Een sertolicel kan je je voorstellen als een octopus. Deze houdt de andere cellen als
luchtballonnen in de lucht en houdt de kiemcellen (germ cells) vast. Wanneer deze
wordt aangevallen door een stof, zal deze alles loslaten en zal er niets meer worden
aangemaakt. Een sertolicel is een enorm belangrijke cel, omdat deze ook aanleiding
geeft tot een spermacel. De Leydigcel is degene die testosteron gaat produceren.
Zonder testosteron kan de spermatogenese niet plaatsvinden, daarom is deze cel heel
belangrijk. Hij bevindt zich in het stroma rond de zaadbuisjes.
Je kan de spermatogenese opdelen in een spermiogenese en een
meiose. Je begint met de spermatogonia. Deze zullen door middel van
mitose delen in 2 dochtercellen, hiervan zal er 1 achterblijven als een
precursorcel en de ander zal van het basale membraan weggeduwd
worden en vergroten. Dit wordt een primaire spermatocyt. Deze zal
door meiose I gereduceerd worden tot 2 secundaire spermatocyten.
Door meiose II zullen de centromeren gesplitst worden en krijg je 4
spermatiden. Deze zullen zich vervolgens in de spermiogenese
omvormen tot spermatozoa, ze gaan op dit moment van een rond
uitziende cel naar een flagel-achtige cel. Dit hele proces duurt
ongeveer 2 maanden.
De spermatogenese start later dan de oögenese, dit verklaart waarom
vaak jonge mannen gevraagd worden voor klinische vraagstellingen.
De testis bestaat uit zaadbuisjes (tubuli seminiferi). De wand hiervan bestaat uit spermatogonia,
primaire- en secundaire spermatocyten, vroege- en late spermatiden en spermatozoa.
Onderdelen
- Acrosoom: soort badmuts
o Heel belangrijk bij de bevruchting
o Haakvormig bij rat en vogel, geen haak bij de mens
o Bevat hydrolytische enzymen die zullen leiden tot penetratie
van de zona pellucida
- Kern: DNA materiaal
- Centriool: spoelfiguur tussen maternaal en paternaal DNA
o Van belang voor de eerste celdeling
- Mitochondriën: motor van de flagel
- Staart: identiek aan een trilhaar
o 9 doubletten en 2 microtubuli
o Mogelijkheid tot beweging
- Hydrolytische enzymen: zorgen ervoor dat de zaadcel tot het
plasmamembraan van de eicel kan komen
Sommige diersoorten kunnen een spermareservoir aanleggen. Wanneer een teef gedekt wordt door een
reu, blijft het sperma een aantal dagen levend. Thv de overgang baarmoeder-eileider blijven er veel
spermacellen zitten, die zich in een soort reservoir zullen bevinden. Op het moment van de ovulatie
zullen de spermacellen hyperactief worden en kunnen zwemmen naar de eileider.
,Oögenese
De eerste meiotische deling zal zich al plaats gevonden hebben in de
embryonale fase. Deze is op pauze gezet tot de eerste menstruele cyclus. De
2e deling is op dit moment ook al gestart, maar deze is vervolgens weer op
pauze gezet. Deze komt pas weer uit pauze wanneer een eicel bevrucht
wordt. Dit verklaart waarom er afgeraden wordt om na je 40 e zwanger te
worden; de deling heeft 40 jaar op pauze gestaan, dit is te vergelijken met
een auto die al 40 jaar stilstaat die je vervolgens weer wil starten. Cumulus
oophorus is een moeilijk woord om te zeggen “groepje van cellen die de
eicel draagt”. Dege groep van follikelcellen zullen mee migreren met de
ovulatie.
Er bestaan verschillen tussen de species. In zoogdieren bevat de eicel een zona pellucida, deze is
gelijkaardig aan de vitelliene membraan in amfibieën en vogels. Bij de amfibieën bevindt zich ook een
eikapsel in de eileider. Bij vogels bevindt het voortplantingsstelsel zich enkel aan de linker
lichaamszijde en bevat deze 5 verschillende regio’s: infundibulum (trechter), magnum, isthmus
(verwijding), schaalklier en vagina (dus geen uterus!). het infundibulum zal een externe vitelliene
membraan aanleggen. Het eiwit wordt aangemaakt door het magnum, de in- en externe
schaalmembranen worden aangemaakt door de isthmus en de gecalcificeerde schaal zal gevormd
worden door de schaalklier.
De rijping van de eicel gebeurt in het ovarium aan de hand
van follikels die gevormd worden. De eicellen bevinden
zich in primordiale follikels (eicel met een laag afgeplatte
follikelcellen). Bij elke cyclus worden deze gerekruteerd en
vormen ze zich om tot primaire follikels, deze zijn kubisch.
De primaire follikels zullen zich vervolgens tot secundaire
follikels omvormen met de vorming van de zona pellucida
(band). Een secundaire follikel bestaat uit verschillende
lagen follikelcellen. Water zal binnenkomen in de follikels
en een lumen creëren. Wanneer je spreekt van een tertiaire follikel, zal je het kunnen zien als een soort
schiereiland. Wanneer deze rijp is kan je gaan spreken van een Graafse follikel. Deze zal vervolgens
gaan barsten bij de ovulatie, waardoor een eicel met de zona pellucida en een laag follikelcellen naar
buiten komt. In het lumen bevindt zich follikelvocht, dit bevat chemo-attractieve substanties, waardoor
zaadcellen weten dat de eicel in de eileider wordt opgevangen. Dit zal zorgen voor de eindsprint van
de zaadcel. Wanneer er geen bevruchting plaatsvindt, zal de structuur afsterven en littekenweefsel
vormen, dit wordt het corpus aldicans genoemd. (letterlijk wit lichaam).
Een vrouwelijk individu bepaalt grotendeels de bevruchting, omdat de grootste migratie ontstaat door
het samentrekken van de geslachtstractus.
Een secundaire oöcyt zal leiden tot een rijpe eicel. Dit zal eruit zien als een
grote bol welke zich in de zona pellucida bevindt. De helft van het DNA
materiaal zal al afgestoten zijn als een klein lichaampje, genaamd de polocyt.
Een vrouwelijk individu beschikt over een bepaalde poule
eicellen. De stamcellen gaan eigenlijk exploderen wanneer je 3 maanden in de
baarmoeder zit, op dit moment zullen er ongeveer 7 miljoen eicellen aanwezig
zijn in het ovarium. Dit aantal zal nog voor de geboorte enorm afnemen, waardoor
je er bij de geboorte nog maar 2 miljoen overhebt. Dit gaat met de jaren afnemen,
want na de eerste menstruatie zal je er nog maar een half miljoen over hebben. De
oorzaak is een – in dit geval gereguleerde – fout in het DNA, welke voorkomt bij
, een grote hoeveelheid cellen. Dit is ook terug te zien bij tumoren, maar hier zal het ongereguleerd
gebeuren.
Hersenen
Alles wordt gestuurd vanuit de hersenen. Het eerste orgaan wat je hier terug zal
vinden is de hypothalamus. Dit bevindt zich aan de ventrale zijde van de hersenen
en zal GnRH (gonadotropin-releasing hormone) uitscheiden. Dit is een factor en
niet echt een hormoon, maar het zal invloed hebben op de hypofyse. De hypofyse
zal hierop gaan reageren door de aanmaak van LH (lutheïniserend hormoon) en
FSH (follikelstimulerend hormoon). Dit zal een directe invloed hebben op de
gonaden, waardoor je een verdere ontwikkeling/gametogenese krijgt.
FSH zal bij een vrouwelijk individu de follikelcellen gaan stimuleren. Deze
zullen gaan prolifereren en zelf hormonen gaan aanmaken. Dit zal uiteindelijk leiden tot de aanmaak
van oestradiol. LH zorgt ervoor dat de granulosacellen gaan lutheïniseren (geel worden). Dit zal leiden
tot de aanmaak van progesteron. Een vrouw heeft deze hormonen nodig voor de cyclus en voor de
voorbereiding op een eventuele zwangerschap. Bij een mannelijk individu zal FSH belangrijk zijn
voor de sertolicel en LH voor de Leidigcel, welke zal zorgen voor de aanmaak van testosteron.
Deze hormonen zullen dus een invloed hebben op de hormoonsecretie van de gonaden. Wanneer een
man bijvoorbeeld teveel testosteron aanmaakt, zal dit ook een invloed hebben op het karakter, omdat
deze meestal niet erg aangenaam zijn.
Wanneer er voldoende oestrogeen of progesteron aanwezig is, zullen de gonaden een signaal af gaan
geven, wat ervoor zorgt dat eiwitten (inhibine) afgegeven worden. Dit zal zorgen voor een signaal naar
de hypofyse, welke vervolgens beslist dat er genoeg is. Andersom kan het ook: wanneer er te weinig
is, zal het activine de hypofyse activeren om meer aan te maken.
Bevruchting
Wanneer de spermatogenese en oögenese beide functioneel zijn, zal dit leiden tot een bevruchting.
Extern
Dit type bevruchting komt voor bij de vissen en amfibiën. De vrouwelijke vissen gaan eieren lozen in
het water en de mannelijke vissen gaan hun sperma lozen in het water. Het sperma zal gaan migreren
naar de eieren waardoor er bevruchting plaats kan vinden. Er is een chemotaxis nodig: organismen
moeten zich gaan verplaatsen als gevolg van de verschillen in concentratie van bepaalde stoffen in de
omgeving.
Intern
Dit type vindt plaats bij vogels en zoogdieren. Ook hier is er een chemotaxis aanwezig. Het sperma zal
dor de vagina heen moeten migreren en vervolgens over de baarmoederhals gaan. Degenen die sterk
genoeg zijn komen in de eileider terecht. Meestal gebeurt de bevruchting in het eerste 3 e deel van de
eileider, vlakbij het ovarium (meest proximale deel). Om bevruchting te bewerkstelligen, moeten de
spermacellen capacitatie ondergaan. Ze moeten bevruchtingskrachtig worden gemaakt. Vervolgens is
de acrosoomreactie het belangrijkst, waarbij de acrosoom zal gaan barsten.
De zaadcel zal zich eerst door de granulosacellen heen wroeten om vervolgens
zich een weg te banen naar de binnenste structuur. Op het moment waarom de
spermacel zich begint te binden aan de zona pellucida zal
de acrosoomreactie plaatsvinden. Het acrosoom zal
barsten waardoor glycoproteïnen vrijkomen. Deze
glycoproteïnen (koolhydraten en eiwitten) zullen verteerd
worden door de enzymen van de zona pellucida,
waardoor deze doordrongen kan worden. De spermacel zal dichter bij het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dgkstudentantwerpen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now