Deze samenvatting is geschreven aan de hand van H3 uit Human Geography: Places and Regions in Globel Context van Knox en Marston (2015). Verder zijn ook samenvattingen/overzichten toegevoegd van verplichte artikelen over migratie, aantekeningen van de college's en antwoorden op oefenopdrachten. De ...
Bevolkingsgeografie
Demografische gegevens
Rekenen met demografische gegevens
A= Aantal (sterfgevallen, geboorten, migranten) A
B= Bevolking
BxC
C= Cijfer (geboortecijfer, sterftecijfer, immigratiecijfer, emigratiecijfer)
Totale bevolkingsgroei = natuurlijke bevolkingsgroei + migratiesaldo
Natuurlijke bevolkingsgroei = geboorte - sterfte
Migratiesaldo = immigratie - emigratie
Hieruit volgt: Totale bevolkingsgroei = geboorte - sterfte + immigratie – emigratie
Promillage … per 1000 dus 1000 x promillage
Bevolkingsdynamiek en -proces
Om inzicht te krijgen in de groei en verandering van de bevolking kijk je naar de twee
belangrijkste factoren:
1. Geboortecijfer 2. Sterftecijfer
Geboorte- en sterftecijfers zijn indicatoren voor het ontwikkelingsniveau en de plaats van een
regio binnen de wereldeconomie.
Bevolkingsgroei: Groei = Geboorte – Sterfte + ( Immigratie – Emigratie)
Geboortecijfers
Bruto geboortecijfer (CBR) = het aantal bevallingen per 1000 personen van een
bevolkingsgroep per jaar (het geboortecijfer wordt gemeten over de totale bevolking en niet
met betrekking tot een bepaalde leeftijdsgroep of cohort).
Invloed op het brute geboortecijfer:
1. Economie 5. Voeding en gezondheid
2. Onderwijsprestaties van 6. Politiek en maatschappelijke
vrouwen onvrede
3. Religie 7. Beschikbaarheid van
4. Sociale gewoonten voorbehoedsmiddelen
De hoogste geboortecijfers zijn te vinden in de periferieën van de wereldeconomie en de lage
geboortecijfers in de centrumlanden.
Totaal geboortecijfer
Het bruto geboortecijfer is erg beperkt want het zegt weinig over de toekomstige geboorten.
Twee andere indicatoren die meer inzicht bieden zijn:
1. Vruchtbaarheidscijfer 2. Verdubbeltijd
Vruchtbaarheidscijfer (TFR) = het aantal geboren kinderen per vrouw tijdens haar
vruchtbaarheidsperiode (tussen de 15 en 49 jaar).
Pagina 1 van 24
,Waar het bruto geboortecijfer (CBR) het totale aantal geboorten per 1.000 mensen in een
bepaald jaar aangeeft, is het vruchtbaarheidscijfer (TFR) meer voorspellend omdat het een
weergave geeft van de verwachtte geboorten zijn voor een bepaalde groep vrouwen.
Wanneer geboorte- en sterftecijfers ongeveer in evenwicht zijn is er sprake van een stabiele
populatie.
Er lijkt een verband te zijn tussen het inkomen per persoon en de TFR, maar er spelen
meerdere factoren mee zoals het veranderen van normen en waarden en de opleiding.
Als er meer kinderen volwassen worden hoeven mensen minder kinderen te nemen in de
armere gebieden voor toekomstige hulp (teveel kinderen werkt dan als een lastpost).
Beïnvloeden TFR door de overheid door:
- Meer/betere kinderopvang → hogere participatiegraad van vrouwen
- Bestaanszekerheid
- Eigen huis etc.
- Flexibeler werken
Verdubbelingstijd = een maatstaaf voor hoe lang het duurt voordat de bevolking van een
gebied zal groeien tot het dubbele van de huidige omvang.
➢ Als de bevolking toeneemt met 1,8% per jaar is de bevolking na ongeveer 40 jaar
verdubbelt.
➢ Als de bevolking toeneemt met 3,18% per jaar is de bevolking na ongeveer 22 jaar
verdubbelt.
De omvang van de bevolking heeft weinig invloed op de verdubbelingstijd.
Sterftecijfers
Bruto sterftecijfer (CDR) = het totale aantal jaarlijkse sterfgevallen per 1000 mensen.
Net als bij het bruto geboortecijfer geeft het bruto sterftecijfer vaak grofweg de mate van
economische ontwikkeling van een land weer. Landen met lage geboortecijfers hebben over
het algemeen ook lage sterftecijfers.
Behalve het verband met de economische ontwikkeling wordt het bruto sterftecijfer ook
beïnvloed door andere factoren. Zo leidt een demografische structuur met meer mannen en
ouderen tot een hoger sterftecijfer. Andere belangrijke invloeden zijn:
1. Beschikbaarheid van 3. Beroep
gezondheidszorg 4. Woonplaats
2. Sociale klasse
Armere groepen in de bevolking hebben een hoger sterftecijfer dan de middenklasse. In de
Verenigde Staten hebben mijnwerkers bijvoorbeeld en hoger sterftecijfer dan leraren en zijn
ook in stedelijke gebieden de sterftecijfers vaak hoger dan op het platteland.
Het verschil tussen het bruto geboortecijfer en het bruto sterftecijfer:
1. Natuurlijke toename: het overschot aan geboorten ten opzichte van sterfgevallen
2. Natuurlijke afname: het geboorte tekort ten opzichte van sterfgevallen
Pagina 2 van 24
, Zuigelingensterfte en levensverwachting
Het sterftecijfer kan gemeten worden voor geslachts- en levenscohorten.
Zuigelingensterftecijfer: het totale aantal jaarlijkse sterfgevallen van kinderen jonger dan één
jaar oud per 1000 levendgeborenen.
Het zuigelingensterftecijfer is een indicator voor:
1. Beschikbaarheid van gezondheidszorg
2. Kwaliteit van de gezondheidszorg
Zuigelingensterfte is hoger in perifere landen (Afrika en Azië) en lager in meer ontwikkelde
landen (Europa en Noord-Amerika). Het sterftecijfer is niet uniform wanneer men kijkt naar
landen, regio’s of steden.
Kantekeningen bij het zuigelingensterftecijfer:
- Door een rijke elite bovenlaag kan er alsnog veel zuigelingensterfte zijn (onder de
armere bevolkingslaag).
- Hoe hoger het inkomen hoe lager de kindersterfte
- Klimaatomstandigheden (levensomstandigheden) / hygiëne / water beïnvloedden de
kindersterfte
Wanneer er oorlog of politieke onrust heerst in een land is het zuigelingensterftecijfer hoger.
Mondiale patronen verhullen vaak regionale, lokale of zelfs wijkgebonden verschillen in
sterftecijfers, zowel voor zuigelingen als andere bevolkingsgroepen.
Levensverwachting: het gemiddeld aantal jaren dat een pasgeborene kan verwachten te
leven.
De levensverwachting hangt samen met:
1. Zuigelingensterfte 2. Bruto sterftecijfer
De levensverwachting loopt uiteen in:
1. Land 4. Klassen
2. Regio 5. Rassen
3. Stad (gevaarlijkere woonwijk) 6. Etniciteit
Ook verschilt het geboortecijfer wanneer er gespecificeerd wordt op geslacht en ras.
Een andere belangrijke factor die van invloed is op de levensverwachting zijn epidemieën. In
onze tijd kunnen epidemieën zich snel over grote afstanden verspreiden, vooral omdat mensen
en andere ziektedragers mobieler zijn geworden. Geografen zijn vooral geïnteresseerd in de
manier waarop epidemieën, ziekten en gezondheid in het algemeen de verschillende
bevolkingsgroepen op verschillende manieren kunnen beïnvloeden en de mate van impact op
verschillende locaties.
Medische en gezondheidsgeografieën
Medische geografie = een deelgebied van het vakgebied dat gespecialiseerd is in het
begrijpen van de ruimtelijke spreiding en omvang van ziekte en ziekte en de toegang tot
gezondheidszorg en de verstrekking hiervan.
Medische geografie gaat uit van het bestaan van ziekten en maakt vervolgens gebruik van
kwantitatieve benaderingen (het in kaart brengen van ziekten) om de ruimtelijke spreiding en
verspreiding te begrijpen.
Pagina 3 van 24
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilseblom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.01. You're not tied to anything after your purchase.
