Je vindt hier een verslag uit jaar 2 van de pabo over omgevingsonderwijs. In dit verslag beschrijf ik hoe ik omgevingsonderwijs heb aangeboden aan groep 7. Ik heb het omgevingsonderwijs uitgevoerd in Castricum maar dezelfde aanpak is natuurlijk in elke plaats mogelijk.
Naam: Karel Bos
Studentnummer: 665905
Klas: DT2B
Datum: 10-07-2022
Schoolbegeleider: Heidi van Cuijk, Jilles de Kooker, Marlene de Groot
1
,Voorwoord
In dit verslag vind je informatie over omgevingsonderwijs op de basisschool. Ik ben Karel Bos, 2e jaars
PABO student aan de hogeschool InHolland in Alkmaar, ik loop stage in groep 7 op de Helmgras te
Castricum. Om mij als PABO student en toekomstig leerkracht verder te ontwikkelen, wil ik graag te
weten komen wat omgevingsonderwijs bijdraagt aan de ontwikkeling op de basisschool en in
hoeverre ik een goede les omgevingsonderwijs kan neerzetten.
Ik vond het zeer interessant om dit uit te zoeken omdat het uiteindelijk in de toekomst zijn weerslag
zal hebben op mijn ontwikkeling als leerkracht. Door de nieuwe kennis die ik heb opgedaan en het
nieuwe perspectief wat ik hierbij heb gekregen, heb ik een beter beeld van wat omgevingsonderwijs
inhoudt en wat het belang hiervan is.
Als laatste wil ik de onderwijsstichting Tabijn bedanken dat ik op een van hun scholen dit onderzoek
heb mogen uitvoeren, bassischool de Helmgras en in het bijzonder de leerkracht van groep 7, Merel
Siersema, dat ik hier mijn observatie heb mogen doen en mijn schoolbegeleiders; Heidi van Cuijk,
Marlene de Groot en Jilles de Kooker voor het ondersteunen van dit onderzoek.
,Theorie omgevingsonderwijs
Bij omgevingsonderwijs staat de eigen leefomgeving centraal als uitgangspunt en object van studie.
De eigen leefomgeving is de wereld waarin iemand dagelijks verkeerd voor school, werk en/of
recreatie. Voor veel leerlingen geld dat ze deze omgeving eigenlijk helemaal niet zo goed kennen.
Vaak kennen ze een aantal belangrijke locaties maar is het grote geheel nog onbekend. (Marcel van
Riessen, 2006)
Het leren in en van je eigen leefomgeving is een inspirerende vorm van onderwijs. Het is
ervaringsgericht, handelingsgericht en bouwt bewustzijn op over de directe leefomgeving. Het bied
volop mogelijkheden voor onderzoekend en actief leren. Het is leerlinggericht, aanschouwelijk en
zintuigelijk. Vanwege al deze redenen is het vaak een enorm motiverende vorm van leren. (Marcel
van Riessen, 2006)
Erop uit met de leerlingen, de polder in, naar het strand, historische gebouwen bezoeken, etc.
doorbreekt de routine van het dagelijkse schoolwerk. Het zorgt ervoor dat leerlingen gemotiveerd
zijn om op een laagdrempelige manier veel nieuwe vaardigheden te ontdekken en de directe
omgeving te leren kennen. En doordat omgevingsonderwijs over het algemeen een sociale manier
van leren is, kan het ook een investering zijn in het groepsgevoel. Je begeeft je samen op bekend en
onbekend terrein en je leert van alles over de omgeving waarin je, je dagelijks verkeert en daarmee
leer je vaak over elkaar. (Marcel van Riessen, 2006)
Bij omgevingsonderwijs wordt er onderscheid gemaakt tussen materiele en niet materiele
elementen. De materiele elementen zijn vaak door mensenhanden gemaakt (historische gebouwen,
bruggen, voertuigen, etc.) en de niet materiele elementen zijn van natuurlijke aard (rivieren, heuvels,
duinen, strand, etc.). Deze verscheidenheid aan elementen zorgt ervoor dat je voor
omgevingsonderwijs veel mogelijkheden hebt tot actief gevarieerd ontdekken. (Marcel van Riessen,
2006)
Omgevingsonderwijs dwingt de leerlingen tot actief en zelfstandig leren. De omgeving buiten de
school wordt niet in hapklare brokken aangeboden. De leerlingen zullen zelf moeten waarnemen,
vragen stellen, vergelijken, interpreteren, etc. Omgevingsonderwijs reikt een ander type bronnen aan
dan een boek doet. De omgeving is driedimensionaal en kan door alle zintuigen worden
waargenomen. Omgevingsonderwijs is iets concreets. Tot slot kan omgevingsonderwijs een goede
manier zijn om banden op te bouwen met instellingen in de buurt. Eventueel is het mogelijk om
bepaalde instellingen in de buurt te betrekken bij de les en/of de leerlingen leren de instellingen
kennen en bezoeken deze zelfstandig. (Marcel van Riessen, 2006)
Omgevingsonderwijs kent dus veel voordelen en het is daarom van groot belang om hier aandacht
aan te besteden. Toch kent omgevingsonderwijs ook een aantal uitdagingen. De grootste uitdaging
ligt hem in de organisatie. Hoe organiseer je een onderzoek door de wijk? Heb je hierbij ouders
nodig? Hoe vorm je de leerlinggroepjes? Hoe geven de leerlingen de gevonden informatie weer?
Welke locaties gaan ze bezoeken? Over al deze zaken moet je als leerkracht vooraf goed nadenken.
Organisatie is een van de belangrijkste onderdelen om te zorgen dat een les omgevingsonderwijs
vlekkeloos verloopt. (Blankman, 2020)
De tweede uitdaging ligt hem in het bepalen van de directe omgeving. Zo is het belangrijk om te
bepalen wat nog valt onder de directe omgeving van de school. Daarnaast is het belangrijk dat
(historische) locaties niet gezocht worden. Het geeft de leerlingen namelijk een beeld dat ze alleen
op deze specifieke locaties belangrijke objecten/gebouwen/natuur kunnen vinden. Terwijl dat op
elke locatie ook binnen een paar meter van de school mogelijk is. (Blankman, 2020)
4
, De schoolomgeving (Helmgras Castricum)
Ik loop op het moment stage op de Helmgras in Castricum. De school is gelegen in de Oosterbuurt,
dit is een wijk waar nieuwbouw en bestaande bouw wordt afgewisseld. Zo staan er huizen die er al
bijna vijftig jaar staan maar er zijn ook een hoop huizen die er pas een paar jaar staan. Zo is er op de
Dorcamp een nieuwe wijk gebouwd van ongeveer 15 huizen die er pas zes jaar staan. Deze
afwisseling tussen oud en nieuw is goed zichtbaar in de verschillende bouwstijlen. Dit kan een mooi
aanknopingspunt zijn om te naar de verschillen in modern en ouderwets te gaan kijken.
De Oosterbuurt en daarmee de school ligt aan de rand van het dorp. Het is nog geen vijf minuten
fietsen of je fietst al door de weilanden tussen Castricum en Uitgeest. Omdat Castricum niet zo’n
groot dorp is, is het ook maar tien minuten de andere kant op fietsen of je zit al in het centrum en
nog eens vijf minuten erbij en je bent al bij het station.
Het is binnen een paar meter van de school vooral interessant om naar de natuur te gaan kijken.
Naast de school ligt namelijk een groot grasveld, een sloot en zogezegd de weilanden op minimale
afstand. Het bied dus genoeg aanknopingspunten om te gaan kijken wat er allemaal leeft en groeit
rondom de school. Daarnaast is het mooi om te gaan kijken naar technische aspecten in de omgeving
zoals de vele bruggetjes die over de sloot naast de school zijn gebouwd. Naast de school ligt ook een
bushalte. Deze bushalte kan worden gebuikt om te kijken naar de dienstregeling maar ook naar de
tegels wat voor soort tegels zijn er aangelegd, wat is er gedaan voor blinde en slechtziende mensen,
wat is er gedaan tegen gladheid, etc. Ook hier zijn er dus genoeg technische aspecten te
onderzoeken.
Omdat het centrum op kleine afstand ligt is het mooi om ook het centrum even aan te doen. In het
centrum bevinden zich een aantal monumenten en historische gebouwen die voor de leerlingen vaak
nog onbekend zijn. Zo zijn er een aantal gebouwen die een nieuwe bestemming hebben gekregen
maar waarbij de oude bestemming nog wel zichtbaar is. Daarnaast zijn er aantal kleine pleintjes waar
monumenten staan rondom de oorlog, deze pleintjes liggen enigszins verstopt en zijn daardoor voor
veel leerlingen onbekend. Zo heb ik zelf een pleintje gevonden in het centrum wat ik zelf nog niet
kende waar een bijzonder monument staat rondom de Jodenvervolging.
Al met al heeft de schoolomgeving genoeg te bieden voor een les omgevingsonderwijs mede doordat
alles zich op fiets/loopafstand bevindt. De buitengebieden, de grasvelden/sloten naast de school, de
afwisselende bouw in de wijk en het centrum op fietsafstand.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karelbos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.84. You're not tied to anything after your purchase.
