Class notes
College aantekeningen Neuropsychologie
- Course
- Institution
Hoorcollege aantekeningen gecombineerd met de powerpoint presentatie voor het vak Neuropsychologie.
[Show more]
7 reviews
By: hinkevdl • 5 year ago
By: berbernijholt • 5 year ago
By: Illona • 5 year ago
By: ipostma • 5 year ago
By: femkeriem • 5 year ago
By: kristaniewold • 2 year ago
By: manonkroneman • 5 year ago
Seller
Follow
k2908
Reviews received
Content preview
Hoorcolleges NeuropsychologieHoorcollege 1 Inleiding & Historie neuropsychologie & Organisatie
zenuwstelsel 17-04-2019
In dit vak staat het brein centraal. Het brein is een black box van ons lichaam: veel weten we nog niet, ondanks
dat er de laatste jaren veel kennis bij is gekomen. Het brein is van ongekende mogelijkheden en er is nog veel
te ontdekken.
Bizar: onze hersenen moeten nadenken over hoe het zit met onze hersenen.
Boek: Fundamentals of Human Neuropsychology, 7e editie – Kolb & Whishaw.
Tentamen: meerkeuze en essay vragen.
Wat is neuropsychologie?
Hersenen en gedrag: wederzijdse beïnvloeding. Hersenen beïnvloeden het gedrag, maar het gedrag beïnvloedt
ook de ontwikkeling van de hersenen.
Neuropsychologie bestudeert de relatie tussen hersenen en gedrag. Het maakt gebruik van inzichten vanuit
andere disciplines, o.a.:
- Neuroanatomie;
- Neurofysiologie;
- Neurochirurgie;
- Farmacologie;
- Neuropyschiatrie;
- Filosofie;
- Psychometrie.
Waarom dit vak?
Is het niet allemaal biologie?
Is het belangrijk om hier meer van te weten?
- Onze hersenen zijn het meest complexe levende orgaan op aarde.
- Steeds meer aandoeningen kunnen worden verklaard vanuit kennis over processen in de hersenen en
de relatie met gedrag.
- In een multidisciplinair team zal ook vanuit de invalshoek van de neuropsychologie naar een probleem
worden gekeken.
- In het onderwijs maken we gebruik van inzichten uit de neuroscience.
Wat is gedrag?
Gedrag is moeilijk te definiëren. Enkele kenmerken van gedrag:
- Heeft zowel doel als functie;
- Reactie op omgeving;
- Bepaald door endocriene systeem (hormonen) en zenuwstelsel.
Gedrag varieert in:
- Complexiteit;
- De mate waarin het automatisch en aangeboren is (bijvoorbeeld vogeltje die een bepaalde soort
snavel heeft en hiermee makkelijk nootjes kan eten);
- De mate waarin het is aangeleerd (bijvoorbeeld een muisje die leert van de moeder hoe hij het moet
aanpakken om de nootjes te eten).
Historische visies op hersenen & gedrag
De Oudheid: het hart versus het brein (afwijkend gedrag of klachten van iemand werden toen al gezien als iets
wat zich in het hoofd bevond. In die tijd werden er dan ook gaatjes in de schedel gemaakt, zodat kwade
geesten eruit konden):
- Hippocrates (ca. 460-370 v. Chr.): “Het dient algemeen bekend te zijn dat de bron van zowel ons
plezier, onze vreugde, gelach en vermaak, als van onze smart, pijn, angst en tranen, geen andere is
dan de hersenen. Het is in het bijzonder dit orgaan dat ons in staat stelt te denken, te zien en te horen,
1
, en het lelijke van het schone, het kwade van het goede, het aangename van het onaangename te
onderscheiden. Het zijn de hersenen ook waar zich de zetel bevindt van waanzin en krankzinnigheid,
van angsten en verschrikkingen die ons bestormen, dikwijls ’s nachts, maar soms zelfs overdag; daar
ligt de oorzaak van slapeloosheid en slaapwandelen, van gedachten die niet willen komen, van
vergeten verplichtingen en van zonderlinge verschijnselen.”
- Empedocles (ca. 490-430 v. Chr.): de bron van emoties en gedrag ligt niet in de hersenen, maar in ons
hart.
- Galen (ca. 129-199 v. Chr.): eerste wetenschapper die empirisch onderzoek ging doen. Deed
uitspraken over locatie van de geest en deed uitspraken over de relatie tussen lichaam en geest.
Wanneer gevechten waarbij hoofdletsel ontstond waren geweest, zag hij dat dit een groot effect had
op de betreffende persoon. Het hoofd/de hersenen zijn dus erg belangrijk.
- Aristoteles (348-322 v Chr.) en het Mentalisme:
o Psyche = mind;
o Psyche is verantwoordelijk voor het gedrag, de emoties, het redeneren, etc.;
o Grote invloed op moderne neuropsychologie.
Middeleeuwen en Renaissance: op observatie gebaseerde neuroanatomie:
- Leonardo da Vinci (1452-1519): postmortum onderzoek van de hersenen.
- Vesalius (1514-1564): boek geschreven met erg gedetailleerde tekeningen van de hersenen. Ook
postmortum onderzoek van de hersenen.
17de eeuw: begin van moderne wetenschap van het brein:
- Descartes (1596-1650) en het Dualisme;
- Lichaam = stoffelijk, Geest = niet-stoffelijk (een plekje ter grootte van een erwt midden in de
hersenen);
- Lichaam-geestprobleem
18de eeuw: elektriciteit van het brein:
- Galvani (1737-1798): veel experimenten met elektriciteit en het brein. Het werd duidelijk dat het
functioneren/communiceren van de hersenen iets van doen had met elektriciteit.
19de eeuw: lokalisatie van functies:
- Gall (1758-1828) en Spurzheim (1776-1832): bulten/uitstulpingen op het hoofd zou betekenen dat dit
deel van de hersenen erg actief is en het dus goed doet. Zij hebben een kaart gemaakt van het brein
en gelokaliseerd waar welke functie ligt volgens hen (frenologie). Zij gingen uit van 27 vaardigheden
waarover iemand kon beschikken.
- Paul Broca (1824-1880):
o NB-er: Monsieur Leborgne (‘Tan’): deze persoon leed al jaren aan epilepsie wat slecht te
behandelen was. Als gevolg hiervan kreeg hij uitval aan de rechterkant van het lichaam. Deze
persoon kon niet meer spreken, het enige wat hij nog kon zeggen was ‘Tan’. Na zijn overlijden
deed Broca onderzoek naar de hersenen van deze persoon.
o Gebied van Broca (productie van taal) werd vervolgens gevonden (links-voor in het hoofd).
19de eeuw: evolutie, genen en gedrag:
- Darwin (1809-1892) en het Materialisme: gedrag verklaren door de werking van het zenuwstelsel, er is
geen rol voor de mind/een geest.
20ste eeuw: neurotransmitters, psychofarmaca, kraken DNA-code:
Otto Loewi (1873-1961): hield zich bezig met neurotransmitters. Neurotransmitters zijn belangrijk in
overdracht van de signalen van het brein. Die signalen zijn elektrische stromen die chemische stoffen in gang
zetten en dit zorgt ervoor dat die elektrische stromen doorgegeven kunnen worden. Grondlegger van
psychofarmaca.
- Francis Crick (1916-2004) en James Watson (1928 - )
Neuroscience in de 21ste eeuw
Nieuwe methoden en opkomst hersenscantechnieken (zoals MRI-onderzoek).
Intensievere samenwerking tussen disciplines.
2
,Nieuwe inzichten verschijnen in hoog tempo → sterke toename van publicaties (echter niet allemaal evidence-
based; ontstaan neuromythes).
Onderzoeksgeld voor fundamenteel en toegepast onderzoek.
Hoe is ons zenuwstelsel georganiseerd?
Het zenuwstelsel kan opgedeeld worden in het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Het centrale
zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg: het heeft een benig omhulsel; het wordt beschermt
door botten (schedel en ruggenmergwervel). Het perifere zenuwstelsel is de rest (alle zenuwbanen naar de
organen). Dit bestaat uit een somatisch deel (kan je beïnvloeden) en het autonome deel (gaat automatisch; kan
je niet beïnvloeden). Het centrale zenuwstelsel bestaat uit veel meer cellen dan het perifere zenuwstelsel. De
herstelcapaciteit is groter in het perifere zenuwstelsel.
Het schedeldak opgelicht
De hersenen zijn van levensbelang er worden daarom goed beschermd. Onze hersenen worden op vier
verschillende manieren beschermd:
- De schedel (bot);
- Menegen (vliezen) die om de hersenen zitten:
o Dura mater: heel stevig en dik, taai vlies;
o Spinnenweb vlies (arachnoid membrane);
o Pia mater: dun vlies om de hersenen.
→Tussen het tweede en derde hersenvlies zit ruimte en hier stroomt hersenvloeistof. Als we onze
hoofd stoten, hebben we een soort extra bescherming, want zo stoot de schedel niet direct tegen het
vlies en daarmee tegen de hersenen aan. Het hersenvocht wordt in vier kamers in de hersenen
aangemaakt.
Het ruggenmerg wordt op eenzelfde manier beschermd.
Hersenvliesontsteking: rondom de vliezen zijn er ontstekingen. Dit is ernstig en kan snel ontstaan. Als je er niet
snel genoeg bij bent, kan je aan hersenvliesontsteking overlijden. Het grote kenmerk van
hersenvliesontsteking: stijve nek en hierdoor niet meer kunnen buigen.
3
, Onze hersenen van buiten
Hersenen bestaan uit:
- Grote hersenen: het overgrote deel van de hersenen;
- Kleine hersenen: het deel onderaan. Deze is verantwoordelijk voor o.a.
motoriek;
- Hersenstam: loopt door in de hersenen en in ons ruggenmerg.
Hersenschors (buitenkant hersenen – cortex):
- Omvat 80% van de hersenen;
- 1.5-3 mm dik;
- 6 verschillende lagen cellen.
Hersenhelften
De twee hemisferen zijn vrijwel symmetrisch.
Er is een overlangs lopende groef (fissura longitudinalis).
Ondiepe en diepere groeven, hersenwindingen.
Volwassen brein:
- 1.5 kilo gewicht;
- 100 miljard zenuwcellen;
- 20% zuurstofgebruik;
- 25% energieverbruik.
Hersenkwabben
Er zijn vier hersenkwabben:
- Frontaal kwab: de manager van onze hersenen. Deze is verantwoordelijk voor de hogere functies.
- Occipitaal kwab: is bijvoorbeeld betrokken bij wat we waarnemen in onze omgeving (informatie die
via de ogen binnenkomt). Deze kwab werkt altijd samen met de andere kwabben.
- Temporaal kwab: verwerkt bijvoorbeeld informatie die we via de oren binnenkrijgen. Ook erg
belangrijk voor allerlei geheugenprocessen (herinneringen, kennis).
- Pariëtaal kwab: is bijvoorbeeld betrokken bij ruimtelijk denken, lezen en rekenen. Deze verwerkt ook
zintuiglijke informatie, zodat deze omgezet kan worden in gedrag.
Beschrijvingen van locaties in de hersenen
Wat je met de linkerkant van je lichaam doet, wordt in de
rechterkant van de hersenen verwerkt. En andersom.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller k2908. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now