Volledige samenvatting van het vak Europees mededingingsrecht aan de VUB, schooljaar '23 - '24.
De samenvatting werd gemaakt aan de hand van het handboek, waarbij extra informatie van de Powerpoints werd toegevoegd. De 3 hoofdstukken die niet gekend moeten zijn voor het examen werden niet samenge...
I. Hoofdstuk 1: Bos Door De Bomen
I.1 Waarom mededingingsrecht?
Welvaart
Het mededingingsrecht heeft als doel de concurrentie op de markt te vrijwaren als middel om de
welvaart van de gebruikers te vergroten
I.2 Vertrekpunten
- Boek IV WER
- VWEU (art. 101, 102 en 106)
Basisonderscheid tussen:
o Mededingingsbeperkende overeenkomsten
• Min. 2 onafhankelijke ondernemingen betrokken
o Misbruik van een machtspositie
• M.b.t. gedrag van één onderneming
Europees als er voldoende effect op de handel tussen lidstaten is/kan zijn; zo niet: WER
Zo wel: BMA moet EU-recht toepassen = convergentieleer
Verbod/toelating EU = verbod/toelating BE
o ° Europees ‘level playing field’
o Uitzondering: unilateraal gedrag van een onderneming dat Europeesrechtelijk geen
misbruik van een machtspositie vormt, mag toch worden verboden o.b.v. BE
mededingingsrecht: bv. art. IV.2/1 WER ‘misbruik van een positie van economische
afhankelijkheid’
I.3 Mededingingsbeperkende overeenkomsten
= art. IV.1 WER / art. 101 VWEU:
1. Basisverbod
2. Ontheffings- of vrijstellingsvoorwaarden?
a. Zo niet: van rechtswege burgerrechtelijke sanctie nietigheid
I.3.1 Basisverbod
Vooraleer basisverbod van toepassing is; enkele voorwaarden te vervullen:
I.3.1.a Eerste voorwaarde: twee of meer onafhankelijke ondernemingen
= ° van zodra een persoon/entiteit economische activiteiten verricht op een markt
- Economische eenheid
- Concreet belang nastreven
I.3.1.b Tweede voorwaarde: samenspel
Er moet samenspel zijn tussen de betrokken onafhankelijke ondernemingen:
“mededingingsbeperkende overeenkomst”
- Mededingingsrechtelijke “overeenkomst” > verbintenisrechtelijke
I.3.1.c Derde voorwaarde: merkbare beperking van de mededinging
Zelfs al is er samenspel; merkbare beperking van de mededinging vereist.
, - Doelbeperking
o Er moet niet worden nagegaan of de overeenkomst echt tot
mededingingsbeperkende gevolgen heeft geleid, daar het mededingingsbeperkende
doel van de overeenkomst volstaat
o V.t. op beperkingen tussen concurrenten & niet-concurrenten
- Gevolgbeperking
o Restcategorie
o De overeenkomst op zich volstaat niet: het verbod geldt als de
mededingingsbeperkende gevolgen merkbaar zijn
▪ M.b.v. De Minimis Mededeling waardoor men oordeelt of een
gevolgbeperking al dan niet merkbaar is:
• Het gezamenlijke marktaandeel van de ondernemingen die deze
overeenkomsten sluiten, is niet groter dan
o 10% voor overeenkomsten tussen concurrenten
o 15% voor overeenkomsten tussen niet-concurrenten, en
• De overeenkomsten strekken er niet toe de mededinging te beperken
1. Groepsvrijstelling
2. Zelfbeoordeling met het oog op een individuele vrijstelling
I.3.2.a Groepsvrijstelling
Cf. Verordening EC: bepaalt voor bepaalde categorieën overeenkomsten de voorwaarden die moeten
zijn vervuld om van een groepsvrijstelling te kunnen genieten.
De uitdrukkelijk vermelde voorwaarden moeten worden afgetoetst; verder geen economische
analyse vereist
Hebben ook doorwerking in BE
Nadien:
- Bepaling toepassingsgebied
- Vaststelling marktaandeellimieten
- Toetsen aan zwarte lijst met hardcorebeperkingen
o = lijst van doelbeperkingen die de toepassing van de groepsvrijstelling op de volledige
overeenkomst uitsluiten
- Toetsen aan ‘grijze lijst’ met uitgesloten beperkingen
o Een uitgesloten beperking geniet niet van de groepsvrijstelling, maar sluit de
toepassing ervan niet uit op alle andere mededingingsbeperkingen in de
overeenkomst
- Mogelijkheid EC/BMA om het voordeel ervan niet van toepassing te verklaren/in te trekken
I.3.2.b Welke groepsvrijstellingen?
Gelden momenteel enkel voor de volgende categorieën overeenkomsten:
- O&O-overeenkomsten
, - Specialisatieovereenkomsten
- Verticale overeenkomsten
- Verticale overeenkomsten in de motorvoertuigensector
- Technologieoverdracht
I.3.2.c Individuele vrijstelling
Indien niet cf. voorwaarden groepsvrijstelling, mogelijkheid tot vrijstelling o.b.v. ‘zelfbeoordeling’
d.m.v. toetsing aan cumulatieve vwn. Art. IV.1, §3 WER:
1. De overeenkomst moet bijdragen tot verbetering van de productie of van de verdeling van
producten of tot efficiëntieverbeteringen
2. Een billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen moet de gebruikers ten goede
komen
3. De opgelegde beperkingen moeten onmisbaar zijn voor het bereiken van deze doelstellingen
4. De overeenkomst mag niet de mogelijkheid geven voor een wezenlijk deel van de betrokken
producten de mededinging uit te schakelen
Blijft inherent onzekere conclusie
Van toepassing op alle types overeenkomsten
M.b.v. algemene (horizontale & verticale) richtsnoeren
I.3.2.d Even een stapje opzij: kartels
= zwaarste inbreuk
= doelbeperking
Bv. Prijsafspraken en marktverdeling tussen concurrenten
➔ Kartels genieten nooit van een groepsvrijstelling + vermoeden van niet in aanmerking
komende voor individuele vrijstelling
➔ ° clementieprocedure om ontdekking kartels te vergemakkelijken
I.4 Misbruik van een machtspositie
= art. IV.2 WER
Misbruik van een machtspositie vloeit voort uit de eenzijdige gedragingen van een dominante
onderneming.
Startpunt = bepaling marktpositie d.m.v. bepaling relevante (geografische & product) markt
m.b.v. marktaandelen
o Marktaandeel < 40% = weerlegbaar vermoeden geen machtspositie
o Marktaandeel ≥ 50% = weerlegbaar vermoeden machtspositie
o Marktaandeel ≥ 70% = sterk & moeilijk weerlegbaar vermoeden dominantie
Er is niets fout aan het hebben van een machtspositie, enkel het misbruik ervan is verboden
Dominante onderneming onderworpen aan strengere regels, o.w.v. ‘bijzondere verantwoordelijkheid’
zich niet te laten verleiden tot:
- Uitsluitingsmisbruiken
- Uitbuitingsmisbruiken
I.5 Misbruik van een economische afhankelijkheid
= art. IV.2/1 WER
Indien 3 cumulatieve voorwaarden vervuld:
1. Situatie van economische afhankelijkheid
, a. Betreft de relatieve marktmacht van een onderneming t.o.v. welbepaalde
handelspartners
2. Misbruik
3. Aantasting mededinging
Loyale samenwerking vereist tussen lidstaten en met de EU: ° art. 106 VWEU
Bepaling n.v.t. bij belemmering van diensten van algemeen economisch belang
I.7 Handhaving van het mededingingsrecht
= ex post
= zowel publiek als private handhaving
I.7.1 Publieke handhaving
EU: handhaving door EC onder toezicht van de Unierechters d.m.v. monistisch systeem
BE: handhaving door BMA onder toezicht Marktenhof & Hof van Cassatie d.m.v. dualistisch systeem
(onderzoek: auditoraat, beslissing: auditoraat of college)
BE + EU: ECN
Start procedure: ambtshalve of na klacht, of indiening clementieverzoek
In BE: ook persoonlijke aansprakelijkheid mogelijk bij bep. kartelinbreuken
I.8 Concentratiecontrole
= ex ante
= voorafgaande controle BMA/EC bij concentratie die bep. omzetdrempels overschrijdt
Mogelijk dat de EU-omzetdrempels niet overschreden worden, maar wel in verschillende EU-lidstaten:
voorafgaande controle in dat geval vereist bij elke lidstaat apart.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joséphine91. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.46. You're not tied to anything after your purchase.
