Summary
Samenvatting - Inleiding Recht (3888)
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Inleiding Recht van de opleiding HBO Rechten bij de NTI.
[Show more]
Seller
Follow
hdekruijff
Content preview
Samenvatting Inleiding RechtHoofstuk 1 – Het recht
Recht: het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Doel recht:
- ordenen van de samenleving
- voorkomen van conflicten
- geven van regels als er conflicten ontstaan
Rechtsgebieden
- Staatsrecht: grondregels voor de organisatie van de (organen van de) Staat. De overheid in ruste.
- Bestuursrecht: regels over de (uitoefening van de) bestuurstaak van de overheid. De overheid in
actie.
- Strafrecht: verboden gedragingen waar straf op staat.
- Burgerlijk recht (civiel recht) : rechtsverhouding tussen burgers onderling.
o Personen- en familierecht
o Vermogensrecht
o Erfrecht
o Rechtspersonenrecht
Publiekrecht: Overheid heeft een eigen taak of positie in een bepaald rechtsgebied, is bewaker van
het algemeen belang. Staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht
Privaatrecht: burgerlijk recht. NB: de overheid kan ook privaatrechtelijk optreden, heeft dan geen
specifieke rol/taak.
Materieel recht: rechten en plichten van mensen en instellingen; de inhoud van het recht (Sr, BW).
Formeel recht: wat kan er worden gedaan tegen een schending van een recht of plicht uit het
materieel recht. Handhaving van materieel recht, procesrecht (Rv, Sv, Awb).
Nationaal recht: regels die alleen in een bepaald land gelden.
Internationaal recht: rechtsregels die tussen verschillende staten gelden.
Objectief recht: rechtsregels uit wetten en verdragen.
Subjectief recht: rechten en bevoegdheden die mensen aan het objectieve recht ontlenen.
Hoofdstuk 2 – Rechtsbronnen
Rechtsbronnen
- internationaal verdrag
ondertekening van verdrag -> goedkeuring door volksvertegenwoordiging -> verbindend
verklaring (ratificatie) -> eventuele bekrachtiging -> publicatie Tractatenblad -> verdrag maakt
onderdeel uit van de nationale wetgeving.
- wet
o wet in formele zin: besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging samen,
dat volgens een vaste procedure tot stand is gekomen.
Formele wetgever: regering & Staten-Generaal (hoogste wetgever)
o wet in materiële zin: alle algemeen verbindende overheidsvoorschriften. De wet moet
algemene werking hebben of voor een bepaalde groep mensen gelden.
, Gemaakt door:
▪ regering en volksvertegenwoordiging samen: wet
▪ regering: algemene maatregel van bestuur (amvb)
▪ minister: ministeriële regeling
▪ provinciale staten: provinciale verordening
▪ gemeenteraad: gemeentelijke verordening
▪ bestuur waterschap: waterschapsverordening
o De meeste wetten in formele zin hebben algemene werking en zijn ook wetten in
materiële zin (Sr, Awb, BW).
Uitzondering: wanneer wet in formele zin gericht is op een bepaalde persoon of zaak,
bijv. de Koning.
o Iedere overheidsregel met algemene werking is een wet in materiële zin (maar niet wet
in formele zin indien niet gemaakt door regering en Staten-Generaal).
- jurisprudentie
Verzameling van alle rechtelijke uitspraken. Met name uitspraken van Hoge Raad en Europese
rechters van belang.
- gewoonte
het moet gaan om gewoonten die ingeburgerd zijn en door velen als ‘recht’ worden ervaren, ook
al staan ze niet in de wet (handgeklap veemarkt).
Hoofdstuk 3 – Volksvertegenwoordiging en regering
Staat: een samenleving van mensen die wonen op een bepaald stuk grond waar bepaalde
rechtsregels gelden, die zo nodig door dwang kunnen worden gehandhaafd.
Staatsrecht: organisaties van het overheidsgezag in een bepaalde staat.
Kenmerken
- Grondgebied
Grenzen grondgebied zijn vastgesteld in internationale verdragen. Hiertoe behoren ook
territoriale wateren en lucht boven het grondgebied.
- Inwoners
- Overheids-/staatsgezag
Bronnen staatrecht
- Grondwet
- Organieke wetten
Wetten die in opdracht van de Grondwet een onderwerp m.b.t. de opbouw en de inrichting van
het staatsbestel nader regelt. Bijv. Kieswet, Gemeentewet, Vreemdelingenwet.
- Gewoonte
Verhouding kabinet en parlement is gebaseerd op vertrouwensleer (gewoonte). Ook het
formatietraject is gebaseerd op gewoonte.
- Jurisprudentie
- Internationale verdragen
- Statuut voor het Koninkrijk
Regelt de verhouding tussen de delen van het Koninkrijk der Nederlanden in Europa en het
Caribisch gebied.
Volksvertegenwoordiging = Staten-Generaal = Eerste en Tweede Kamer = Parlement.
Kamers hebben een wetgevende taak en een controlerende taak.
Kamers vormen met de regering de hoogste wetgever.
, Tweede Kamer
150 leden, die voor 4 jaar rechtstreeks gekozen worden.
Actief kiesrecht: meedoen als kiezer aan de verkiezingen.
Passief kiesrecht: recht om als volksvertegenwoordiger te worden gekozen.
Politieke debat wordt hier gevoerd.
Eerste Kamer
75 leden, die voor 4 jaar door de leden van Provinciale Staten en een kiescollege Caribische eilanden
worden gekozen = getrapte verkiezingen.
Stelt zich terughoudend op, toetst wetsvoorstellen vooral aan verdragen en uitvoerbaarheid.
Fractie: alle Kamerleden van dezelfde politieke partij, met fractievoorzitter.
Commissie: Kamer in het klein, waar het werk inhoudelijk gedaan wordt, met fractiespecialisten. Er
zijn vaste Kamercommissies, uitgebreide commissievergaderingen en bijzondere commissies.
Regering: gevormd door Koning en ministers, heeft wetgevende taak en bestuurstaak.
Kabinet: gevormd door ministers en staatssecretarissen.
Minister: leidt meestal ministerie, politiek verantwoordelijk voor de wijze van het uitvoeren van de
bestuurstaak.
Staatssecretaris: politiek verantwoordelijk voor dat deel van het beleid waarvoor hij is benoemd.
Minister blijft altijd politiek verantwoordelijk voor het totale beleid.
Ministerraad: stelt de hooflijnen van het regeringsbeleid vast, het belangrijkste bestuurscollege.
Minister-president: voorzitter van de ministerraad, maakt deel uit van de Europese Raad.
Staatshoofd: maakt deel uit van de regering, maar is onschendbaar. De ministers zijn politiek
verantwoordelijk. NB: Geheim van Huis ten Bosch.
Kabinetsformatie
1. Ontslag oude kabinet
De avond voorafgaand aan de verkiezingen biedt het kabinet zijn ontslag aan en wordt
demissionair.
2. Adviesronde
De dag na de verkiezingen komen de fractievoorzitters bijeen om te bezien welke coalitie
wenselijk is
3. Benoeming informateur
De Tweede Kamer benoemt informateur om bepaalde mogelijkheden te onderzoeken voor de
vorming van een coalitie.
4. Benoeming formateur
De Tweede Kamer benoemt formateur die het nieuwe kabinet gaat vormen. Hij stelt een
regeerakkoord vast en zoekt bewindspersonen voor de ministeries.
5. Constituerend beraad
Vergadering met de beoogde ministers. Daarna gaat formateur met eindverslag naar de Koning.
6. Benoeming bewindspersonen
Ontslagverlening aan oude kabinet en benoeming nieuwe bewindspersonen. De formateur
wordt minister-president.
7. Regeringsverklaring
Minister-president legt namens het kabinet in de Tweede Kamer de regeringsverklaring af.
Hoofdstuk 4 – Democratie en rechtsstaat
Democratie: burgers hebben invloed op de manier waarop er geregeerd wordt via de
volksvertegenwoordiging.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hdekruijff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.65. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83750 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now