Hoofdstuk 1 – Algemene inleiding: wat is strafrecht?
Materieel strafrecht: inhoud strafrecht, Wetboek van Strafrecht
Formeel strafrecht: strafprocesrecht, Wetboek van Strafvordering
Commuun strafrecht: Wetboek van Strafrecht en Wetboek van Strafvordering
Bijzonder strafrecht: strafrechtelijke regelingen voor bijzondere situaties: Opiumwet, Wegenverkeerswet
Doel strafrecht: door middels van sancties handhaven van normen die uit strafrechtelijke bepalingen
voortvloeien.
Schending rechtsnorm + geschreven reactie in het Wetboek van Strafrecht of andere strafbepaling =
strafbaar feit.
Theorieën legitimatie strafrecht
• Vergeldingstheorie: absolute strafrechtstheorie, straf vindt zijn grondslag in het misdrijf.
• Preventietheorie: relatieve strafrechtstheorie, straf beoogt een bepaald doel i.p.v. enkel vergelding.
o Generale preventie
o Specifieke preventie
▪ Afschrikking dader
▪ Verbetering gedrag dader
▪ Verbetering samenleving doordat dader tijdelijk wordt verwijderd
Geweldsmonopolie ligt bij de overheid: voorkomen van eigenrichting.
Ultimum remedium-beginsel: strafrecht wordt pas toegepast als er geen redelijke alternatieve oplossingen
zijn.
Legaliteitsbeginsel: geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke
strafbepaling.
1. Geen strafbaar feit zonder wet
2. Geen straf zonder wet
3. Geen terugwerkende kracht
4. Geen analogische redenen: wanneer een bepaalde gedraging niet onder een strafbepaling valt, is het
niet toegestaan om een strafbepaling naar analogie toe te passen.
5. Wetten moeten duidelijk genoeg zijn (lex certa)
Hoofdstuk 2 – Materieel strafrecht: de structuur van het strafbare feit
Vier voorwaarden voor strafbaarheid:
1. Menselijke gedraging
Doen of nalaten van een door een natuurlijke persoon of rechtspersoon verrichte gedraging die is
gewild. Ook deelnemingsvormen vallen hieronder (bijv. Mallorcadossier).
2. Delictsomschrijving
Onderdeel van strafbepaling die gedrag aanwijst dat strafbaar is. Gedraging moet strafbaar zijn.
Strafbepaling = delictsomschrijving + sanctienorm
3. Wederrechtelijkheid
Het gedrag moet in strijd zijn met het objectieve recht, er is geen rechtvaardigingsgrond.
4. Schuld
De verdachte moet een verwijt kunnen worden gemaakt van zijn gedraging, er is geen
schulduitsluitingsgrond.
1
, Bestanddelen: voorwaarden voor de strafbaarheid die in de wettelijke delictsomschrijving zijn terug te
vinden. Wanneer niet aan alle bestanddelen wordt voldaan, is er geen sprake van een strafbaar feit.
Elementen: voorwaarden voor de strafbaarheid die niet zijn opgenomen in een wettelijke
delictsomschrijving:
• Wederrechtelijkheid (soms staat dit expliciet wel in, dan is het een bestanddeel)
• Schuld
Wanneer niet aan alle elementen wordt voldaan, is er geen sprake van een strafbaar feit.
Formele delicten: in de delictsomschrijving wordt de actieve handeling t.a.v. een bepaalde gedraging
strafbaar gesteld. Er wordt niet gekeken naar eventuele gevolgen.
Materiele delicten: in de delictsomschrijving wordt het laten intreden van een bepaald gevolg strafbaar
gesteld.
Commissiedelicten: in de delictsomschrijving wordt een handelen strafbaar gesteld.
Omissiedelicten: in de delictsomschrijving wordt een nalaten strafbaar gesteld.
Gekwalificeerde delicten: ernstige vormen van een variatie op het gronddelict. Dit leidt tot een zwaardere
sanctienorm.
Geprivilegieerde delicten: afgezwakte vormen van een variatie op het gronddelict. Dit leidt tot een lichtere
sanctienorm.
Of een bepaald delict een misdrijf of overtreding vormt, wordt bepaald door het Wetboek van Strafrecht.
Boek 1: Algemeen deel
Boek 2: Misdrijven: over het algemeen zwaarder type delict: extra opsporingsbevoegdheden, ook bij
verdenking van misdrijf, uitbreiding van strafbaarheid.
Boek 3: Overtredingen: over het algemeen lichter type delict: worden nooit gesanctioneerd met een
gevangenisstraf (wel hechtenis), poging tot is niet strafbaar.
In bijzondere wetten (Opiumwet etc.) wordt aangegeven wanneer er sprake is van een misdrijf of een
overtreding.
Hoofdstuk 3: Materieel strafrecht: opzet en schuld
Schuldvormen
• Opzet (dolus): dader is zich bewust van zijn handeling en heeft die ook gewild. Drie gradaties.
o Oogmerk: willens en wetens handelen om doel te bereiken
o Opzet bij zekerheidsbewustzijn: willens en wetens handelen, maar een ander doel bereiken,
waarvan hij wist dat dit andere doel zou intreden (Hoornse taart).
o Voorwaardelijk opzet: willens en wetens aanmerkelijk kans aanvaarden dat een bepaald niet
beoogd gevolg wel zou kunnen intreden en daar onverschillig over zijn (voor lief nemen).
• Schuld/onvoorzichtigheid (culpa): sprake van onvoorzichtig en onoplettend handelen. Maatstaf is de
normale en gemiddeld voorzichtige mens. Het gaat om de aanmerkelijke schuld (culpa lata i.t.t. culpa
levis = lichte schuld).
Van sommige personen wordt een hogere maatstaf verwacht, met name in het kader van uitoefening
van hun beroep = Garantenstellung.
Drie gradaties.
o Schuld in roekeloosheid: zeer onvoorzichtig gedrag waarbij welbewust en met ernstige
gevolgen onaanvaardbare risico’s zijn genomen. Gebrek aan zorgvuldigheid. Verzwarende vorm
van schuld.
o Bewuste schuld: bewust handelen, gevolgen worden te optimistisch ingeschat (onderschat).
o Onbewuste schuld: niet stilstaan bij bepaalde gevolgen van een handeling (onvoorzichtig).
Gedraging was vermijdbaar geweest en betrokkene is verwijtbaar omdat ook anders gehandeld
had kunnen worden.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hdekruijff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.