Answer: onterecht niet nakomen van je contractuele verplichtingen
3.
delict
Answer: misdrijf
4.
geding
Answer: (gerechtelijk) proces tussen twee partijen
5.
gerechtigde
Answer: persoon die recht heeft op iets
6.
geschil
Answer: conflict tussen twee (of meer) partijen
7.
geschillenbeslechting
Answer: een conflict oplossen
8.
getuige à charge
Answer: getuige die belastende verklaringen zal afleggen (dus in het nadeel van de verdachte)
9.
getuige à décharge
Answer: getuige die ontlastende verklaringen zal afleggen (dus in het voordeel van de verdachte)
10.
jurisprudentie
Answer: rechtspraak
Content preview
D1: ALGEMENE INLEIDING TOT HET
RECHT
BEGRIPSOMSCHRIJVING
Recht: geheel van gedragsregels die afdwingbaar/ sanctioneerbaar gesteld zijn door de
overheid ‘staatsapparaat’
Gedragsregels: voorschriften die worden opgelegd om ons gedrag in een
bepaalde richting te sturen “wat anders kan,
maar niet anders mag”
Rechtsregels: je kan ervoor gesanctioneerd
worden door de overheid
Afdwingbaar gesteld door de overheid:
“Straf” ≠ “Sanctie
Niet alle sancties zijn straffen
Straffen: worden opgelegd bij schendingen van strafrecht ‘misdrijven’
(gevangenisstraf, geldboete, werkstraf (kan alleen na instemming))
sanctie: schending van de burgerrechten (schadevergoeding)
DOEL VAN HET RECHT
“ORDE (chaos voorkomen) EN RECHTSZEKERHEID (weten waar je aan toe bent) IN DE
MAATSCHAPPIJ BRENGEN”
!!! orde en rechtszekerheid betekenen niet noodzakelijk rechtvaardigheid! Rechtsregels
worden niet steeds als rechtvaardig ervaren.
DE BRONNEN VAN HET RECHT
= vormen waarin rechtsregels uitgedrukt worden
WETGEVING
Federale wetten (gestemd door federale parlement)
Decreten en ordonnanties (gestemd door deelstaatparlementen)
Beslissing van de uitvoerende macht (Koninklijke, Ministeriële, gemeentelijke of
provinciale besluit)
o Terug te vinden in Belgisch Staatsblad (basistekst)
o Meest recent: databank Juridat (basistekst met latere wijzigingen) =
geconsolideerd
!!!!! gemeenten: aanplakking, online en neerlegging op griffie vd rechtbank van eerste
aanleg en politierechtbank
!!!!! provincies: Bestuursmemoriaal
RECHTSGEWOONTE
= gevestigde gebruiken, door de gemeenschap als bindende rechtsregels beschouwd
Vb. ambtenaar van burgerlijke stand het moet overlijden vaststellen, het is de ‘gewoonte’
dat hij zich tevreden stelt met een attest van overlijden, opgesteld door een geneesheer.
ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN
,= ongeschreven gedragsregels die essentieel worden geacht voor de samenleving
Vb. verbod van eigenrichting, bescherming van de zwakken, eerbiediging van de
menselijke persoon…
RECHTSPRAAK
= geheel van rechterlijke uitspraken:
Vonnissen (rechtbank)
Arresten (hoven)
Uitspraken van andere rechtscolleges
Enkel bindend voor de betrokken partijen
Gezaghebbend in gelijkaardige gevallen
Vult leemtes in de wet op, aanvullingen
RECHTSLEER
= geschriften of publicaties van juristen waarin ze hun opvattingen over recht meedelen
(gezaghebbend, niet algemeen bindend)
PRIVATE REGELGEVING
Vb. (geldige) overeenkomsten, enkel bindend voor contractspartijen (naleving
afdwingbaar via overheid)
DE INDELING VAN HET RECHT
KLASSIEKE INDELING IN PUBLIEK EN PRIVAATRECHT
INDELING OP BASIS VAN NORMERENDE WAARDE
Aanvullend recht : recht waarvan je mag afwijken, op voorwaarde dat de partijen een
andere regeling hebben getroffen (vb. Recht m.b.t. het wettelijk
huwelijksvermogensstelsel)
Dwingend recht : recht waarvan je niet mag afwijken
dwingend recht van openbare orde: afwijking hiervan wordt gesanctioneerd met
absolute nietigheid
o ‘om het even wie mag aan de alarmbel trekken’
vb. monogamie in het huwelijk
vb. het volledige publiekrecht
dwingend recht dat niet van openbare orde: afwijking hiervan wordt gesanctioneerd
met relatieve nietigheid
o enkel degene die lijdt onder de afwijking mag aan de alarmbel trekken bron
, vb. huwelijkstoestemming moet vrij zijn van wilsgebreken
RECHTSFEITEN (MET INBEGRIP VAN RECHTSHANDELINGEN)
Rechtshandeling = Menselijke handeling met een beoogd rechtsgevolg
rechtsgevolg: juridische gevolg
VERBINTENIS/SCHULD
= juridisch afdwingbare verplichting tussen twee partijen
BRONNEN
- rechtshandeling: bv. huurovereenkomst…
- ander rechtsfeit: bv. verkeersongeluk – schadevergoeding…
- verwantschap: band met ouders zorgt voor onderdak, opvoeding, opleiding…
DE TAAL VAN HET RECHT
Zie pagina 18 tot 30
, D2: STAATSRECHT
STAATSRECHT: BEGRIPSOMSCHRIJVING EN BRONNEN
Staatsrecht (grondwettelijk/constitutioneel recht): bevat de fundamentele regels
(beginselen) van het publiekrecht. In het staatsrecht worden de inrichting en werking van
de verschillende staatsmachten behandeld, alsook de fundamentele rechten en vrijheden
van de burgers.
Bronnen: het staatsrecht is voor een groot deel terug te vinden in de Grondwet. Andere
bronnen zijn onder meer de internationale wetgeving, een aantal bijzondere wetten,
gewone wetten, algemene rechtsbeginselen en gewoonterecht.
BASISKENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
BELGIË IS EEN DEMOCRATIE
In een democratie worden de burgers door zichzelf bestuurd. In België gebeurt dit niet
rechtstreeks, maar via vertegenwoordigers die door de burgers worden verkozen. Deze
indirecte vertegenwoordiging wordt de ‘representatieve democratie’ genoemd.
! niet alle Belgische gezaghebbers worden verkozen !
- leden van de federale regering worden benoemd door de Koning
o zij moeten wel verantwoording afleggen aan de volksvertegenwoordiging
en hebben hun vertrouwen nodig om te kunnen blijven regeren
De regering moet bij het begin van de regeerperiode een regeringsverklaring afleggen,
daarop volgt een vertrouwensstemming door de Kamer Van Volksvertegenwoordigers.
Een gelijkaardige procedure doet zich voor bij de jaarlijkse beleidsverklaring ‘State of the
Union’ van de regering.
Principes bij verkiezingen:
- minstens 18 jaar zijn (behalve Europese verkiezingen mag vanaf 16, mits zich
vooraf te registreren)
- voor Europese, Federale en regionale verkiezingen geldt een opkomstplicht, voor
de lokale niet
- Wie wordt burgemeester?
o Wordt quasi-rechtstreeks verkozen: de kandidaat met de meeste
voorkeursstemmen van de grootste partij binnen de meerderheidscoalitie
o De lijsttrekker van de grootste partij heeft 2 weken het exclusieve recht om
een coalitie te vormen
- Je hebt de Belgische nationaliteit (uitzondering voor gemeenteraads- en Europese
verkiezingen)
- Wie een geldige reden heeft om zelf niet deel te nemen aan de verkiezingen, kan
stemmen bij volmacht (iemand anders brengt in stem uit in jouw plaats)
BELGË IS EEN RECHTSSTAAT
3 kenmerken:
1) Zowel de gezagsonderhorigen, als de gezagdragers moeten zich aan de
rechtsregels houden.
(in bepaalde omstandigheden genieten gezagdragers ‘onschendbaarheid’)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fiebesurmont. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.01. You're not tied to anything after your purchase.