Summary
Samenvatting beroepsethiek
- Course
- Institution
Dit is het deel van Frank Van den Bulke en Henk Vandaele. Ik behaalde een 14/20 met mijn samenvatting.
[Show more]
Seller
Follow
silkedekeyser96
Content preview
Beroepsethiek samenvattingHoofdstuk 1: Wat is relationele ethiek?
1. Hebben we een probleem?
We hebben allerlei methodieken en praktijken om om te gaan met een
netwerk van moeilijkheden, kansen,…
Bv: cliënt-centered werken
Maar is een methodiek voldoende voor een goede psychologische
praktijk?
Neen, een mens is meer dan een technisch wezen (object), het is ook een
gevoelig en betekenis gevend wezen.
Op welke wijze geef jij als psychologisch consulent betekenis aan
je werk, je praktijk?
De ethiek, als filosofische discipline biedt niet onmiddellijk een antwoord
Ethiek: stelt zich de vraag naar het fundament van een psychologische
praktijk.
Waarop fundeert men zijn handelen uiteindelijk? Wat is het laatste
argument om te stellen dat men zus of zo handelt?
Relationele ethiek: we gaan aan de slag met het netwerk van relaties, de
vele factoren (of lagen) die het leven van een cliënt uitmaken, om het
goede doen
→ we gaan ons handelen niet funderen in één of ander abstract of
bovennatuurlijk begrip
Casus
Dit gezin is een concreet netwerk van relaties, waarbij zowel de buurt waar
het gezin woont, het zorgbedrijf, de school, de job van de moeder, de
interactie tussen de kinderen, de ouders, de grootouders, maar ook
biologische factoren zoals de fysieke gezondheid, maar ook de psychische…
dit allemaal heeft zijn invloed en impact.
Als psychologisch consulent: je werkt in en met dit netwerk → je moet
hierin op zoek gaan naar wat een goede praktijk is
Ons ethisch aanvoelen
Voor de jaren ‘60
Een vrij eenduidig filosofisch kader (eenduidig denken) binnen onze
welzijns- en zorgsector.
Namelijk: religie
1
,! Het leven was (als fundament) heilig
- Wat mocht, kon en moest - lag totaal vast
Gevolg? geen discussies want ‘alles’ stond in de Bijbel
Verwachting: als medewerker de christelijke waarden uitvoeren
Bv: Abortus of euthanasie is onbespreekbaar want het leven is iets wat
God heeft gegeven.
Vandaag
Ons ethisch aanvoelen en de manier waarop we ons leven betekenis
geven = gewijzigd
Totale antwoorden → niets is meer evident
Probleem
Zijn er vandaag nog waarden? Is onze tijd waardeloos en ethisch
stuurloos?
Toch: het ethisch fundament of de grond van onze samenleving is in
toenemende mate relationeel.
Bv: Tekenen hiervan zijn het toenemend belang van de mensenrechten,
democratie en dialoog
2. Een fundamenteel filosofisch-ethisch debat
In onze zorgverleningssector (samenleving) is er een debat tussen 4
ethieken (wijzen) waarop men een praktijk fundeert
Waarop moeten we ons handelen vandaag funderen?
1. Mathematisering, formalisering en wetenschappen?
2. Individualisering en vermarkting?
3. Een relationeel netwerk van waarden / perspectieven / meer lagig?
4. Religie en mythe?
Mathematisering, - materialistisch/modern
formalisering en Wat? Op zoek naar wetenschappelijke,
wetenschappen? objectieve antwoorden
- Een probleem kan totaal beheerst en
opgelost worden
Bv: na 10 sessies revalidatie zal de patiënt
hersteld zijn.
→ Dit is de objectieve, neutrale waarheid
- deze therapie wordt aan elke cliënt
aangeboden/opgedrongen
2
,Individualisering en Psychologische praktijk = economische zaak
vermarkting? van het individu
Iedereen is verantwoordelijk voor zijn
zoektocht in de markt naar hun eigen type
zorg. Elk individu is verantwoordelijk om
voor zichzelf zorg te dragen.
Bv: rokende mensen weten dat ze een
verhoogd risico hebben om longkanker te
krijgen. Als een roker longkanker heeft moet
een ziekenfonds dan de kosten meedragen.
Een relationeel - Relationele filosofie
netwerk van waarden
/ perspectieven / meer Relationele ethiek: we kunnen een ethisch
lagig? probleem nooit totaal oplossen. Toeval
maakt een intrinsiek element uit van de
werkelijkheid
- De wereld evolueert en niets blijft
hetzelfde
Naast objectieve argumenten, het
subjectieve ook plaats geven.
Uitleg
Objectief: enkel het algemene beschrijven
MAAR!
het leven is iets die zich voltrekt in een
welbepaald moment op een welbepaalde
plaats – en dus bezit dit moment ook unieke
of bijzondere kenmerken.
Bv: nota’s is zeer objectieve regels, maar ze
worden vaak doelen op zich. Maar misschien
is het belangrijk om de sanctie eens niet te
geven na overtreding? We kunnen er een
subjectief mee omgaan. Wat is hier
relevant?
Dat wat gebeurt = het gevolg van een
wisselwerking tussen objectiviteit en
subjectiviteit
Religie en mythe? Vandaag: een aantal totalitaire
interpretaties van bepaalde religies hebben
opnieuw de wind in de zeilen
3
, voor de katholieke kerk is euthanasie en
abortus onbesprekelijk
Ethisch probleem = god is voldoende, de
oplossing
Bv: een dochter die zwanger is – ouders
gaan bij dominee – seksueel contact voor
huwelijk gaat niet, regel overtreden –
sanctie is eerste komende 4w niet welkom
bij de viering
3. Filosofie stelt de vraag naar de grond, ethiek stelt de vraag
naar de grondwaarde
Ethiek: baseert of fundeert zich op waarden. Je kunt bij deze waarden
immers nog vragen stellen.
Bv: Zo gaat ons idee over seksualiteit terug op allerhande waarden zoals
het gezin, de man, de vrouw, het genot. . Je kunt bij deze waarden
immers nog vragen stellen, zoals: wat is de rol van het gezin met
betrekking tot seksualiteit? Waarop baseer je deze waarden?
Grondwaarde: is deze waarde waar het vragen ophoudt. Het lijkt alsof
deze waarde niet meer in iets anders gefundeerd is en haar waarde uit
zichzelf toont.
Wat is de taak van de ethiek?
Om bij deze grondwaarden vragen te stellen.
4
,4. Welke grondwaarde fundeert ons psychologische praktijk?
2 grondwaarden:
1. Totalitaire grond
2. Relationele grond
1. Een totalitaire grond
Vertrekt vanuit: het idee dat we het goede totaal kunnen realiseren
Bv: Een eerste is het oude paternalistische model waarbij de psychologisch consulent totaal
meent te weten weet wat goed is voor de cliënt. Hij weet totaal wat de cliënt kan, mag en
moet doen. Hij meent dat zijn grondwaarde voldoende is om te weten wat moet. Hij meent
dat zijn grondwaarde (en dus zijn inzicht en handelen) totaal perfect is en dat hij in die zin
het goede absoluut/totaal realiseert. Er is een oplossing en de psychologisch consulent
kent deze. Een dergelijke grondwaarde biedt uiteraard zekerheid en rust. Ze neemt in elk
geval de angst weg. Met nog een ander woord kunnen we zeggen dat deze grondwaarde
totaal heerst. Ze is doorheen alle mogelijke casussen onbegrensd van toepassing. Ik geef
een paar voorbeelden.
→ Een voorbeeld is dit van een totalitair religieus denken. Wanneer het leven absoluut
heilig is en in die zin totaal ongenaakbaar is, dan is euthanasie, abortus en in wezen elke
vorm van medisch handelen absoluut uit den boze. De specifieke omstandigheden
waarbinnen een dergelijke vraag zich stelt, is binnen een dergelijk denkkader compleet
irrelevant. De toestand waarin een cliënt zijn vraag stelt, doet er niet toe. De waarheid of
het goede ligt immers totaal vast. Hier past het volgende voorbeeld. Op 28 oktober
overleed de tandarts Savita Halappanavar aan een miskraam. Savita deed een sepsis
(veralgemeende ontsteking) tijdens haar zwangerschap waarna ze vroeg om geaborteerd
te worden. Op dit moment had Ierland een strenge katholieke wetgeving die abortus totaal
verbood. Savita werd op basis van die regels een abortus geweigerd. Waarop vervolgens
Savita stierf. Ik wil hier nog even wijzen op het paradoxale van een dergelijke totalitaire
ethiek. Het katholiek argument is dat het leven heilig is, dat het onaantastbaar is, dat het
leven beschermwaardig is, net omdat het door God gecreëerd is. De mens mag in het leven
niet ingrijpen. Hier wordt duidelijk dat totalitaire fundamenten absurd worden. Omdat het
leven heilig is, verliest die moeder de mogelijkheid om te leven en leven te geven, om voor
anderen als tandarts zorg op te nemen, om iets voor anderen te kunnen betekenen .
– onbetwistbaar, absoluut en totaal
- Totalisering wetenschappen, economie, individualisering,…
Drie kenmerken: ‘totalitair’, ‘blind voor het bijzondere’ en
‘objectief’
1. Ze vatten hun uitgangspunt totalitair op
2. Hierdoor is hun uitgangspunt blind voor de bijzondere
omstandigheden waarin een bepaalde ethische vraag zich stelt.
3. Ofwel totaal objectief (wetenschappen, economie,…), ofwel totaal
subjectief (individualisme) moeten oordelen
5
, Objectiviteit = het waarheidsbegrip dat aansluit op een
wetenschappelijk of economisch totalitarisme.
In ons oordeel: totaal distantiëren van de emotioneel
beladen context
- ‘wees rationeel’
Subjectiviteit = het waarheidsbegrip van individualistisch totalitarisme
De wil van individu = wet
Een totalitair denkkader = ziet ofwel enkel het object, ofwel enkel het
subject. Dit is een verarming van de realiteit en vervolgens ook van de
praktijk.
2. Een relationele grond
Op eerste zicht: minder robuust
- Niet totaal maar relationeel
Het punt van de relationele ethiek: is dat er steeds in de praktijk
gezocht wordt hoe we onze grondwaarde het best realiseren of betekenis
geven en dit staat nooit totaal op voorhand vast.
Bv: Stel je voor dat een zorgorganisatie het begrip respect neemt als grondwaarde. Het
kenmerk van een relationele ethiek is dat die grondwaarde niet zomaar op voorhand is in
te vullen. Uiteraard hebben we wel een bepaald idee over wat respect is. We kunnen
daarover zelfs een theorie maken. Maar, pas in relatie met de realiteit wordt duidelijk wat
respect concreet betekent. Zo kan iemand uit respect in de ene casus voor en in een andere
casus tegen euthanasie zijn.
- Geldt beperkt, kent twijfel, betwistbaar, onzekerheid
- Niet zuiver theoretisch of objectief
- Belang van dia-loog (verschillende logica’s, perspectieven,…)
Uitleg: Een hulpverlener kan niet alles, dus hij moet ook op anderen
steunen. Hij zal in overleg, dialoog, relatie of verbinding moeten treden om
met de cliënt en collega’s samen, vanuit een gedeeld netwerk van waarden,
iets beters te realiseren. Hij weet, daar hij niet alles weet, dat hij in dialoog
moet uitmaken wat mag, kan of moet.
- Niet zomaar ‘objectiviteit’, maar ‘relevantie’ als waarheidsbegrip
5. Zoeken naar een relationele grondwaarde
Relationele ethiek: wordt reëel in de wisselwerking theorie en praktijk.
→ De enige methode om die relationele grondwaarde te illustreren is
vanuit de realiteit.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller silkedekeyser96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50064 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now